1p Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd er zowel bij de Geallieerden als bij de Centralen censuur toegepast op de berichtgeving over de oorlog. De legerleiding controleerde alle brieven die soldaten naar huis stuurden.

Geef een reden waarom censuur werd toegepast.

Bron

Een poster (1915)



Vertaling onderschrift:
''Papa, wat deed JIJ in de Grote Oorlog?'' (Met de 'Grote Oorlog' wordt bedoeld de Eerste Wereldoorlog.)

Gebruik de bron

1p De poster werd gemaakt in opdracht van de Britse regering tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Wat is de propagandaboodschap van deze poster?

Bron

De bron bestaat uit vier teksten.

tekst 1
Een Nederlandse ooggetuige vertelt:
Een lange stoet van voetgangers, wagens, karren, rijtuigen, kinderwagens, kruiwagens – al wat wielen had – met blinden, zieken, kinderen, ouderen en huisraad kwam vanuit het zuiden de grens over. Kinderen werden langs de weg geboren.

tekst 2
Herinneringen van een Nederlandse officier:
Het veldleger, bestaande uit vier divisies, was opgesteld in Noord-Brabant, niet ver van de grens verwijderd. Toen de bewegingsoorlog in Frankrijk en België in een loopgravenoorlog was overgegaan, bleven onze troepen langer in hetzelfde legerkamp.

tekst 3
Uit een verslag van de Nederlandse regering:
Per periode van vier tijdvakken reikte het Centraal Broodkantoor 13.000.000 broodkaarten uit voor bruinbrood. Het aantal gebruikers van bruinbrood was per tijdvak 3½ miljoen. Elke kaart geeft recht op 2.800 gram brood, waarvoor 1.750 gram meel nodig is.

tekst 4
Uit een Nederlands boek over de Eerste Wereldoorlog:
De Engelsen hadden de toegang tot de Duitse zeehavens geblokkeerd. Duitsland liet het daar niet bij zitten en stuurde onderzeeboten op de Engelsen af. Die onderzeeboten hebben heel wat Nederlandse vissersboten en vrachtschepen naar de zeebodem geschoten.

Gebruik de bron

2p Hieronder staan zes begrippen:
a censuur
b distributie
c handelsbelemmeringen
d mobilisatie
e propaganda
f vluchtelingen

De vier teksten in de bron gaan over gevolgen van de Eerste Wereldoorlog voor Nederland.

Geef per tekst aan welk begrip daarbij hoort. Let op! Er blijven twee begrippen over.

Doe het zo:
Tekst 1 hoort bij … (schrijf de letter van het begrip op).
(enz. tot en met tekst 4)

Bron
Een poster uit 1941:



Toelichting Op de poster staat bovenaan: Dag van de Duitse politie 1941. Onderaan staat: De politie, je vriend, je helper!

Gebruik de bron

1p Stel: je moet onderzoeken of Duitsland in 1941 een rechtsstaat of een totalitaire staat was. Je komt deze bron tegen. Geef aan of Duitsland in 1941 een rechtsstaat of een totalitaire staat was. Verklaar je antwoord met behulp van de bron. Doe het zo: Duitsland was in 1941 een ... (kies uit: rechtsstaat / totalitaire staat), want de politie ... (geef verklaring met behulp van de bron).

1p De regering van Colijn probeerde de economische crisis in Nederland te bestrijden met een politiek van bezuinigingen. Zo werden de lonen van ambtenaren en de uitkeringen van werklozen verlaagd.

Onder welke naam staat deze politiek van de regering Colijn bekend?

Welke gebeurtenis in Sarajevo in 1914 wordt vaak gezien als aanleiding tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog?

Bron
Hieronder staan vier onderdelen die te maken hebben met oorzaken van de Eerste Wereldoorlog.






Vertaling
''De oorlog is een element van Gods natuurlijke orde'', Hellmuth von Moltke. (11 dec. 1880)

Gebruik de bron
2p Hieronder staan vijf oorzaken van de Eerste Wereldoorlog:
a. industrialisatie
b. kolonialisme
c. militarisme
d. wapenwedloop
e. wraakgevoelens
De vier onderdelen in de bron hebben te maken met oorzaken van de Eerste Wereldoorlog.
Geef per onderdeel aan welke oorzaak daarbij past.

Let op!
Er blijft één oorzaak over.

Doe het zo:
Bij onderdeel 1 past … (vul letter in).
(tot en met onderdeel 4)

Bron



Gebruik de bron

2p In 1923 is er een duidelijk productieverschil met de jaren daarvóór en erna.
• Geef één verklaring voor dit productieverschil.
• Noem daarna de naam van het Amerikaanse hulpprogramma waardoor de productie zich na 1923 kon herstellen.

Bron

Op een website:
Het is een begrip dat gebruikt wordt voor politieke bewegingen die zich afzetten tegen het bestuur van het land. Vaak wordt het begrip negatief gebruikt. De bewegingen krijgen het verwijt dat ze alleen zeggen wat het volk wil horen.

Gebruik de bron

1p Welk begrip wordt omschreven?

2p Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden veel nieuwe wapens op grote schaal toegepast. Dit werd mogelijk gemaakt door technische ontwikkelingen.

Geef van deze nieuwe wapens twee voorbeelden.