home inleiding opdracht werkwijze bronnen beoordeling reflectie docent


De Berlijnse muur
 

 
Docentenhandleiding

Inleiding

Op Histoforum staan diverse opdrachten over historisch belang. Telkens onderzoeken leerlingen of een bepaalde gebeurtenis, persoon of ontwikkeling van historische betekenis is.

Het antwoord op die vraag kan zeer verschillend zijn en is afhankelijk van de gekozen criteria.

In alle opdrachten kunnen leerlingen een gegeven set criteria gebruiken om de vraag te beantwoorden. Zij kunnen ook zelf criteria kiezen. Uiteraard is ook een combinatie van gegeven en zelf gekozen criteria mogelijk.

Het is goed van te voren te bedenken welke (context) voorkennis leerlingen nodig hebben om dergelijke opdrachten te kunnen maken. 

De muur

In deze opdracht moeten leerlingen, uiteraard met argumenten, bargumenteren of zij de Berlijnse muur een monument van historische betekenis vinden.

Het idee achter deze en soortgelijke opdrachten is dat leerlingen zelf  vragen (leren)formuleren, waarvan het antwoord nodig is om een met argumenten onderbouwd betoog te kunnen schrijven.   

Als dat nodig is kunt u de leerlingen uiteaard helpen met aanwijzingen. Zo dienen leerlingen in ieder geval aandacht te besteden aan de muur als symbool in de Koude Oorlog. Waarom werd de muur gebouwd (vanuit Westers en Oosters perspectief)? Wat was de betekenis van de val van de muur in het proces van beëindiging van de Koude Oorlog?

U kunt de opdracht ook kleiner maken:

  • Is de bouw van de muur van historische betekenis?
  • Is de val van de muur van historische betekenis?
  • Vinden de schrijvers van het nummer 'Over de muur' de muur van historische betekenis?
  • Zijn de vluchtpogingen van Oost-Duitsers via de muur van historische betekenis?

U kunt de opdracht bijvoorbeeld inleiden met het laten zien van de film Goodby Lenin.

Over de muur

Het lied Over de Muur van het Klein Orkest wordt in 1984 uitgebracht. Het is geschreven op het hoogtepunt van de Hollanditis, letterlijk aan de vooravond van de grote vredesdemonstratie op 29 oktober 1983 op het Malieveld in Den Haag. De single is de grootste hit voor Het Klein Orkest en verschijnt vijf jaar later (als de Berlijnse Muur valt) nog eens. Met de leerlingen zou je kunnen bespreken of het lied ook na 1989 gemaakt had kunnen zijn. 

Powerpoint over de Berlijnse muur
Op Histoforum staat een uitgebreide powerpoint presentatie waarop het verhaal van bouw en val van de muur wordt verteld in afbeeldingen, kaarten en grafieken, waarbij u uw eigen verhaal kunt vertellen. Uiteraard kunt u de powerpoint naar eigen wensen aanpassen.

De leerlingen gebruiken voor het vinden van informatie AVA-methode. Informatie over de AVA vindt u op deze pagina

Criteria voor het beoordelen van historisch belang

Gebeurtenissen en ontwikkelingen

1.  Tijd

  • hoe belangrijk vinden tijdgenoten de gebeurtenis of ontwikkeling
  • hoe belangrijk vindt men in de loop van de tijd de gebeurtenis of ontwikkeling
  • hoe belangrijk is de gebeurtenis of ontwikkeling voor het heden
  • hoe belangrijk is de gebeurtenis of ontwikkeling voor de toekomst

2.  Kwantiteit

  • hoeveel mensen zijn betrokken bij de gebeurtenis of ontwikkeling
  • hoe lang heeft de gebeurtenis effect gehad op de samenleving

3.  Kwaliteit

  • wat was de impact van de gebeurtenis op korte en lange termijn
  • heeft de gebeurtenis invloed gehad op andere ontwikkelingen
  • heeft de gebeurtenis geleid tot (ingrijpende) veranderingen in de samenleving
  • in hoeverre was de gebeurtenis een keerpunt/mijlpaal in de geschiedenis
  • in hoeverre geeft de gebeurtenis zicht op/ was de gebeurtenis belangrijk voor andere ontwikkelingen

Beeld vluchteling vernield

Peter Fechter was niet de eerste en ook niet de laatste vluchtende Duitser die bij muur in Berlijn werd doodgeschoten. Maar de dood van 18-jarige had zo'n grote impact dat het resulteerde in een standbeeld. Op 17 augustus 1962, tegen 14.00 uur, klauterde Fechter in de buurt van 'Checkpoint Charlie' over de muur. Hij werd neergeschoten door grenswachters en viel in het grensgebied, waar hij kermend, bloedend en zwaar gewond bleef liggen. Pas na een uur kwam de DDR-politie in actie en haalde hem op. Fechter was toen al doodgebloed.

Het gouden standbeeld, dat amper twee weken geleden in de Bernauer Straße in Berlijn werd geplaatst, werd deze week door onbekenden vernield. Het beeld werd omgeduwd, waardoor de benen van de militair werden gebroken. Het was een van kunststof vervaardigde kopie van een foto waarop te zien is hoe een Oost-Duitse militair het lijk van Fechter wegdraagt.

Bron: Trouw 26 juni 2011

U kunt een klassengesprek voeren over de vraag wie dit beeld vernield zou kunnen hebben en waarom?

 

Andere opdrachten over historisch belang