Het Derde Rijk op CD-rom   

Er is zeker geen tekort aan boeken en naslagwerken over het Derde Rijk. Denk maar aan de encyclopedie van Zentner ( 1 ) , BUSE
( 2 ) en zovele andere. De Berlijnse uitgeverij Directmedia is  met haar “Digitale Bibliothek” een aantal kwaliteitsboeken en vooral naslagwerken  op CD-rom te zetten. Zo worden ze door hun lage prijs  toegankelijk voor een ruim publiek. Zo is er al de “Enzyklopädie der DDR” : normaal 18.095 pagina’s, nu één schijfje , voor 99 DM of  € 49,90 . Deze CD-rom ( 3 ) presenteert  een groot aantal originele documenten : 1700 foto’s uit het archief van Heinz Bergschicker.  In boekvorm  goed voor  8.500 pagina’s . Bergschicker  leefde van 1931 tot 1989 ; hij was free lance journalist, auteur en verzamelaar van allerlei documentatiemateriaal over het Derde Rijk en de 2° W.O. Hij schreef ook al een hele resem boeken over deze thema’s : “Deutsche Chronik 1933 – 1945 . Ein Zeitbild der fascistischen Diktatur  ” of  “Der Zweite Weltkrieg. Eine Chronik in Bildern “ . Verder nog :  “Berlin – Brennpunkt der deutschen Geschichte” , “Leningrad, Stadt die den Tod bezwang” , Berlin, Kultur und Fortschritt” , Stalingrad -  Eine Chronik in Bildern”.  

De klemtoon ligt op het visuele, niet op de interpretatie. Maar de auteur heeft wel een ruime blik : niet enkel politiek en krijgsgeschiedenis, maar ook economie , sociale omstandigheden, cultuur.  Het rijke beeldmateriaal dat hij voor deze boeken gedurende een halve eeuw  verzamelde, is nu bijeengebracht op deze ene CD-rom. Ook voor onhandige mensen, duurt de installatie maar één minuutje. En wie de foto’s in groot formaat wil bekijken, klikt op “bearbeiten , Bildeditor” : dan verschijnen ze even helder als een mooie hedendaagse prent. Na een inleiding , krijgen we een ( in deel II )  indrukwekkende kroniek , per dag , van 30 januari 1933 tot 30 juni 1945. Dat zijn meer dan 4.700 dagen , met berichten over alle aspecten van het dagelijks leven.  

Deel III is de beeldenkroniek, in tien hoofdstukken , met  duidelijke  titels zoals “Nacht over Duitsland” ( 1 ) , “Verlaten door de geest” ( 2 ) , Übermenschen – Untermenschen ( 8 ) , Ineenstorting ( 10 ). Bij de personen zitten veel schrijvers, kunstenaars , opposanten en emigranten. Verder ook  foto’s van de triestige , primitieve  woningen op het Russische platteland.  

Deel IV  beslaat 427 documenten , uit 1933 – 1946  : toespraken, stakingsoproepen, landkaarten , pamfletten , wetteksten, bevelen, richtlijnen, brieven , verslagen van processen  etc. Ze belichten het dagelijkse leven onder de nazi-dictatuur  en  het verzet  daartegen. Hier zitten ook zeer bruikbare en makkelijk afprintbare  lijsten en tabellen  bij van b.v. : de staten die  vanaf 1939 met Duitsland in oorlog waren ; opvallend is dat dertien landen pas in 1945 de oorlog verklaarden ; de vernietiging van de joden per land ; dodental per land , opgesplitst in soldaten en burgers ; het aantal bommen op Duitsland en op Engeland, per jaar , vanaf 1940 ( resp. 10.000 en 37.000 )  tot 1945 ( 500.000 en 800).  

Het personenregister ( V ) is eindeloos lang ; het is alfabetisch , vernoemt geboorte- en sterftedatum en plaats , beroep, kort profiel . Bij sommigen, zoals Albert Schachleitner ( ° 1857 ) ,  ontbreekt de sterftedatum . Mogelijk zijn ze na de oorlog verdwenen uit Duitsland .

 De doelgroep dan : historici , geïnteresseerde leken , leraren. Deze laatste kunnen de CD-rom klassikaal projecteren ( of met licentie bijmaken en de leerlingen zelf ermee aan het werk zetten). Prijs, gewicht en benodigde ruimte zijn voordelen t.o.v. een gelijkaardig boekwerk.

Referenties :

1            Christian ZENTNER  - Friedemann BEDÜRFTIG ,  the Encyclopedia of the Third Reich. Uitgeverij Da Capo, New York, 1997. 1150 p. ; foto’s , documenten,  tabellen, lit. ,  reg. ISBN 0 – 306 – 80793 – 9. $ 50/€ 58,25 /2350  BF/fl. 128 .

2          Dieter BUSE e.a. , Modern Germany. An Encyclopedia of history , people and culture , 1871 – 1990 . Uitgeverij Garland / Routledge, London , 1998. XLII + 1158 p. ( in 2 delen ) ; foto’s, kaarten, lit. , reg. ISBN 0 – 8153 – 0503 – 6. £ 125/€ 190/7.665 BF/fl. 420 .

3            Manfred OVERESCH , Friedrich Wilhelm Saal , Wolfgang Schneider , Bernd Weinkauf , Das Dritte Reich. Daten – Bilder – Dokumente. Uitgeverij Directmedia Publishing, Berlin, 2001.ISBN ISBN  3 – 89853 – 149 – X DM 69/ 1.425 BF / € 35,27/ fl. 78.         www.digitale-bibliothek.de

Oktober-november 2001