Burchten
en forten in Vlaanderen
Vlaanderen
is rijk aan burchten, forten, stadswallen en andere versterkingen. Begrijpelijk, want, net
zoals Nederland, Polen en Noord-Italië, hoorde het bij de slagvelden van
Europa. De
welvaart die de Nederlanden en Noord-Italië meestal hadden, trok en trekt
nogal wat vreemdelingen aan. Deze
gids geeft een overzicht van de manieren waarop de bevolking zich beschermde. De
ordening is chronologisch en tegelijk logisch: elk tijdperk had zijn typische
militaire bouwstijl. Het oudste monument zijn de stadswallen rond
Tongeren, uit de 2° eeuw n.C. Het recentste is de Atlantikwall uit de 2° W.O. Diverse
specialisten bekijken de gebouwen vanuit het standpunt van de bouwheer, de
arbeiders, het materiaal, de techniek, het geschut en de gevolgen voor de
omgeving. Het
beoogde militaire
nut werd
dikwijls niet behaald : zowel in de 1° als in de 2° W.O.
bleken
de wallen en de forten van Antwerpen en Eben-Emael niet bestand tegen de
oprukkende Duitsers. De
oorspronkelijke
militaire functie is inmiddels verloren gegaan en heeft plaats gemaakt
voor culturele , sportieve of commerciële : het gebouw zorgde voor het behoud
van het natuurgebied daarrond , er kan nu gesport worden of
het heeft
( helaas)
plaats moeten maken een groot winkelcentrum. Bij elk
monument staat ook aanvullende literatuur.
Achteraan
volgt een ruime woordenlijst ( 249 – 252 ) , waarin bijna alle termen i.v.m.
fortificaties opgenomen zijn. We missen enkel het begrip “burcht”. Het
register van personen ( 253 – 256 ) en de twee registers van plaatsnamen ( 257
– 261 ) zijn compleet. In
principe is het boek geografisch beperkt tot Vlaanderen ; daardoor
krijgen
het fort van Eben-Emael
en de citadel van Namen
geen afzonderlijke beschrijving , hoewel ze bijna even bekend zijn als
het Gentse Gravensteen. Anderzijds staan Doornik, Vlissingen , Sluis, Hulst en
Maastricht er wel bij. Het boek
valt op door zijn lage prijs en zijn hoge degelijkheid. De foto’s zijn helaas
te sober en niet meer van deze tijd.
Referentie
:
Luc
de Vos e.a.,
Burchten en forten
en andere versterkingen in Vlaanderen. Uitgeverij
Davidsfonds, Leuven, 2002. 264 p.; foto’s, tekeningen , registers.
ISBN 90 5826 195 6;
13,50 €.
Jef
Abbeel, oktober
2002