Community Geschiedenis Histoforum
Trinity
“Trinity” is al
minstens het 7e boek van de Gentse Magnum-fotograaf Carl De Keyzer
(1958). De meeste foto’s die erin staan, zijn momenteel te zien in de
Bibliothèque nationale de France, afdeling Richelieu ( 29.01 –
13.04.2008).
Trinity heeft hier
niet de vrome betekenis van Drie-eenheid of Drievuldigheid, maar de
profane van drieluik. Toch zit er ook een drie-eenheid in: er is nl. één
centraal thema : macht, met als uitlopers geweld en
verwoestingen.
Het project waarmee
Oppenheimer zijn team naar de eerste atoombom leidde, had ook die
codenaam.
Het album bestaat uit drie soorten portretten: geschiedenis, oorlog en politiek. Deze triade wordt hier voorgesteld als Onheilige Drievuldigheid.
De ca. 100 foto’s
worden voorafgegaan door drie
lange inleidende teksten, in het Nederlands en het Engels, samen
goed voor XXXI pagina’s.
In de eerste tekst (
“tribus” ) schildert Peter De Graeve een kunstig, poëtisch en
ingewikkeld portret van Carl De Keyzer als vreemde wereldreiziger of
wereldzwerver, van een wereld waarvan steeds meer zichtbaar wordt en van
de triptiek die dit album is. Tegelijk is deze tribus een etymologie en
woordenspel van alles wat met drie te maken heeft in Grieks, Latijn ,
Italiaans en andere talen.
Hoofdstuk II is van
Lieven De Cauter. Hij legt uit hoe de fotograaf de geschiedenis bekijkt
alsof het een theater is. Elke foto bevat één of meerdere boodschappen.
Bij voorbeeld de tegenstelling tussen het wegwerpkapitalisme van het
Kremlin anno 1996 en een straatveegster met primitieve heksenbezem
(p.31); of tussen de brave witte sokjes van Russische meisjes en de
verroeste sokkel waarop ze staan en de afvalblikjes en plastic flessen
die er rond slingeren (33). Of beelden van het bezoek van Castro aan de
vijftigjarige VN in New York (1995), zonder dat Castro zelf ergens te
bespeuren is. Zo ook met de
begrafenis van Boudewijn, waarbij we enkel twee oude nonnetjes
in beeld krijgen.
Ook de panoramische
foto’s van oorlogen tonen niet de gruwel van het bloedvergieten, maar
het landschap, de stilte vóór en na, waardoor de beelden een tijdloos en
plaatsloos karakter krijgen.
De politiek wordt
door De Keyzer benaderd vanuit het standpunt van de architectuur. Macht
drijft op hiërarchie, instellingen, lobby’s, achterkamers. De mens
vervreemdt in de bureaucratische maatschappij en nog meer in de
totalitaire staat. Beelden van Capitol Hill in Washington, de Europese
instellingen in Brussel en Straatsburg, het Kremlin, de Grote Hal van
het volk in Beijing moeten dit bewijzen.
Katharine Derderian
geeft historische uitleg
bij verre oorlogen in
Liberia, Ivoorkust, Angola, Oeganda, Burundi, Rwanda, Congo,
Afghanistan, Kasjmir, Ambon, Molukken, Indonesië.
Een
gemeenschappelijk kenmerk van deze conflicten was of
is het extreme geweld waarmee ze gepaard gingen, het pijnlijke
feit dat ze niet definitief opgelost zijn en het
verschrikkelijke leed voor de plaatselijke bevolking.
Dit fotoalbum blader
je niet zo maar door. Bij elk beeld past de vraag: welke achterliggende
boodschap heeft de fotograaf ? Die boodschap staat helaas nooit bij de
toelichting. Soms vind je ze in de lange introductie, maar meestal moet
je zelf op zoek gaan, bij voorbeeld door op contrasterende details te
letten ( p. 5 :
colabekertjes bij een processie op Goede Vrijdag).
De auteur houdt de
lezer wakker door weg te laten wat deze zoekt : Clinton is niet te
bespeuren op de foto’s van zijn inauguratiereceptie, paus Johannes
Paulus II evenmin bij zijn Paastoespraak
in het Colosseum, we missen Castro, Jeltsin en andere tenoren op
de plaats waar we ze verwachten.
De oorlog in
Afghanistan blijft op je netvlies door beklijvende beelden van het
desolate landschap, niet van het strijdtoneel zelf (38-53). Angola,
Oeganda, Burundi, Liberia, Kasjmir, Indonesië onthouden we door de
materiële en menselijke verwoestingen en vluchtelingenkampen, Congo door
een afgebrand dorp, Ivoorkust door de megalomane kopie van de
Sint-Pieterskerk ( niet van het “Vaticaan”, p. 100 – 101).
Bij het hoofdstuk
“Politiek” zijn de beelden van Brussel en Straatsburg beter geslaagd dan
die van Washington. Die van Beijing stemmen het meest tot nadenken : in
de Grote Hal van het Volk lijkt
de anonieme menigte
echt afwezig.
In zijn geheel is
dit album weer een krachtige combinatie van kunst en journalistiek. De
afsluitende foto van de identieke zwarte limousines toont perfect de
kloof tussen de nieuwe roergangers en het Chinese volk of het volk in
het algemeen.
Referentie:
Carl De Keyzer,
Trinity. Uitgeverij Roularta Books, Roeselare, 2008. 151 p. ; foto’s.
ISBN 978-90-5466-844-2; € 49.90.
Jef Abbeel, februari - maart 2008.
Met onderstaande zoekmachine kunt u zowel zoeken op het www als binnen deze site en Histoforum