Verzet en eendracht

Adam Hochschild, Verzet en eendracht. De Grote Oorlog, 1914-1918 (uitg. Meulenhoff, Amsterdam 2011) 463 blz., prijs € 29,90

De Eerste Wereldoorlog biedt na bijna 100 jaar nog altijd stof voor nieuwe invalshoeken. Journalist-schrijver Adam Hochschild (New York 1942) koos ervoor de oorlog van 1914-1918 en wat vooraf ging (Boerenoorlog 1899-1902) te beschrijven vanuit de optiek van enkele tijdgenoten in Groot-Brittannië: onder andere een socialistisch parlementslid (Keir Hardie), de filosoof Bertrand Russell, enkele strijdsters voor vrouwenkiesrecht (de familie Pankhurst), twee rivaliserende opperbevelhebbers (John French en Douglas Haig),  dichters/propagandisten in dienst van de oorlogvoering en activisten die zich moedig bleven verzetten tegen de oorlogshysterie. De auteur laat zien hoe de aanhang voor pacifistische idealen vrijwel verdween in de nationalistische roes van 1914. Oorlog werd gezien als een sportieve krachtmeting, een spel vol heldendom en romantiek. De realiteit (generaals met verouderde concepten, massale sterfte in de loopgraven, lijkenlucht, gifgas, granaten) werd verdoezeld, o.a. door censuur, propaganda en het nieuwe medium film. Dit meeslepend relaas - in een stijl verwant aan Barbara Tuchman - kan een brede groep lezers aanspreken.

Jan van Oudheusden