De tragedie van een belegerde stad

Anna Reid, Leningrad. De tragedie van een belegerde stad, 1941-1944 (uitg. Ambo, Amsterdam 2011, 427 blz., prijs € 29,90.

Het 900 dagen durende beleg van Leningrad (1941-1944) is in de sovjet-geschiedschrijving gemythologiseerd als voorbeeld van heldhaftig standhouden van een moedige en vastberaden bevolking tegenover een wrede nazi’s die van plan waren de stad weg te vagen. De Amerikaanse Ruslandkenner Anna Reid zet dit beeld opzij voor een realistischer epos, vlot leesbaar, op basis van nieuw geopend archiefmateriaal, dagboeken en getuigenissen. De tragedie van de belegerde stad begon met een al te gebrekkige evacuatiepoging, gevolgd door falend beleid t.a.v. aanleg en distributie van voedselvoorraden. Volksmilities werden nauwelijks getraind op de vijand afgestuurd, met als gevolg enorme verliezen. Weldra werd het lot van de 2,5 miljoen inwoners getekend door hongersnood, gebrek aan brandstof en geestelijke aftakeling. Om het vege lijf te redden lieten velen hun morele maatstaven los, om zich over te geven aan roof en zelfs kannibalisme. Het beleg kostte driekwart miljoen inwoners het leven, maar de staatsterreur ging onverminderd door. Een afgrijselijk verhaal dat toch een breed publiek kan boeien. 

Jan van Oudheusden