Modder van de Somme

E.P.F. Lynch, Modder van de Somme. De oorlogseraringen van een infanterist in Frankrijk en België, 1916-1919 (uitg. Dulce et Decorum, Deventer 2011), 398 blz., prijs € 24,90.

De Australiër Edward Lynch was een van de talloze jonge mannen die in de Eerste Wereldoorlog vanuit de Britse dominions (Canada, Zuid-Afrika, Australië, Nieuw-Zeeland) antwoordde aan de oproep tegen de Duitsers te komen strijden aan het Westfront in Frankrijk en Vlaanderen. In 1916 nam hij vanuit Sidney de boot naar de slagvelden, in 1919 kwam hij als een ander persoon terug. Hij stierf in 1980. In de jaren twintig zette hij zijn herinneringen aan de veldslagen (Somme, Ieper) op papier. Pas in 2006 werd ‘Somme Mud’ uitgegeven; nu is er de Nederlandse vertaling. Wie een concreet beeld wil krijgen van het leven van een gewone soldaat in de geallieerde legers komt aan zijn trekken. Niet alleen de reis, de training, de inkwartiering, maar vooral de vele afgrijselijke details worden scherp verwoord: het gek-makende trommelvuur, de uiteengeschoten lichamen van kameraden, de geur van kruit en lijken, het plezier om weer eens een ‘mof’ neer te kunnen paffen enz. Filmisch verbeeld met dialogen en ‘geluiden’. De overdosis gruwelen vergt heel wat doorzettingsvermogen van de lezer.

Jan van Oudheusden