Het mozaïek van Germanicus, Rosemary Rowe

Zelhem, De Leeskamer, 2003, 255 blz.

Tijd en ruimte: Romeins Brittannia, 186 na Christus.

Genre: historische detective.

Doelgroep: 14 - 18 jaar & volwassenen.

Inhoud 

Hoofdstuk 1

Zodra ik zijn stem hoorde wist ik dat er moeilijkheden op komst waren.

“Libertus? Libertus de mozaïekmaker? Ben je daar, oude vriend?” In die deftig klinkende Romeinse stem kon ik me onmogelijk vergissen. Marcus Aurelius Septimus was in eigen persoon naar mijn drabbige werkplaatsje gekomen.

Ik was bezig geweest op de grond stukjes tegel op maat te hakken voor een mozaïek, maar kwam direct overeind. Ik mocht dan zijn ‘oude vriend’ zijn, maar niemand - en een doodgewone vrijgemaakte slaaf al helemaal niet - liet de persoonlijke afgevaardigde van de gouverneur van de provincie wachten, althans niet als hij goed bij zijn hoofd was. Maar inwendig vloekte ik. Ik had gisteren tijdens het festival van Mars een wat groter offer moeten brengen. We zaten nog maar pas in het derde uur van de morgen en het zag er nu al niet goed voor me uit.

De komst van Marcus zat me niet lekker. Als hij iets van iemand wil laat hij hem over het algemeen gewoon ontbieden. In dit deel van Glevum kwamen de rijke Romeinen gewoonlijk niet op bezoek - hier waren de straten niet netjes geplaveid, hier stonden niet van die mooie gebouwen zoals in de colonia, de wijk voor veteranen in ruste. Mijn werkplaats lag in een overvolle rommelige buitenwijk buiten de oorspronkelijke muren, in een van de kronkelstraatjes met bouwvallige huizen die de afgelopen eeuw om de stad heen zijn ontstaan. Zelfs de naam werkplaats was al teveel eer - het was alleen maar de achterste helft van een miezerig kamertje, dat door een ruw houten wandje afgescheiden was van de open winkel aan de voorkant. De ruimte moest worden gedeeld met de vuurplaats, het aanrecht en de gammele trap die naar de woonkamers op de bovenverdieping leidde.

De rest van dit eerste hoofdstuk kun je lezen op de website van Uitgeverij De Leeskamer

Keizer Marcus Aurelius is opgevolgd door zijn incompetente en onevenwichtige zoon Commodus, die steeds meer aan populariteit inboet.

Libertus is een vrijgelaten Britse slaaf van Keltische afkomst. Hij vervaardigt mozaïeken in Glevum (het huidige Gloucester). Hij heeft een talent ontwikkeld voor het ontwarren van raadsels. Zijn beschermheer Marcus Septimus, de persoonlijke afgezant van gouverneur Pertinax, doet regelmatig een beroep op zijn bekwaamheid in aangelegenheden die de mogelijkheden van het bestuur te boven gaan. In een villa buiten Glevum heeft Libertus kort daarvoor een bescheiden vloermozaïek gelegd in het boekenhokje van de gepensioneerde centurio Crassus Germanicus. Of eigenlijk was het een werkstukje van zijn knecht en leerling Junio. Nu is in het hypocaustum (de stookkamer voor vloerverwarming) van de villa het onherkenbaar verbrande lijk gevonden van de eigenaar en een der slaven is verdwenen. Het lijkt dus voor de hand te liggen wie de dader is. Maar jammer genoeg voor Libertus, is niets wat het lijkt. 

Crassus Germanicus blijkt bij leven een bijzonder onaangenaam persoon geweest te zijn, met een voorliefde voor sadistische bestraffing van zijn slaven en het dwarsbomen van hun persoonlijke relaties. Zowat iedereen heeft dus gegronde redenen om hem te haten en weinig mensen bezitten een steekhoudend alibi voor het tijdstip van de moord. Daarbij rust op hem of op andere inwoners de verdenking van betrokkenheid bij een samenzwering tegen de keizer. Het huispersoneel heeft er alle belang bij dat de verdenking van moord afgewenteld wordt, want als een van hen schuldig bevonden wordt, betekent dat de doodstraf voor hen allen. De enige erfgenaam van Germanicus’ bezittingen is zijn broer, een aanhanger van de dubieuze sekte der christenen, die als kluizenaar in de heuvels leeft. Het duurt nogal wat vooraleer Libertus zich een weg heeft kunnen hakken door het kluwen van individuele intriges. En het kost hem een flinke hoofdpijn en dito buil op zijn schedel. Ternauwernood ontsnapt hij dan nog aan een portie vergiftigde wijn die echter de moordenaar noodlottig wordt. 

Bespreking en didactische verwerking

De spanningsboog is in dit verhaal niet zo heel sterk gespannen: er zit weinig vaart in het ontraadselen van het mysterie. En toch blijf je geboeid lezen omdat de schrijfster de historische achtergronden van grote politiek en dagelijk leven in het Romeinse Brittannia zo handig doorheen het boek weeft en de intrige zich logisch ontwikkelt vanuit die omstandigheden en de zeer verschillende karakters annex karaktergebreken van de betrokkenen.

- Uitgeverij De Leeskamer

heeft zich gespecialiseerd in historische thrillers. Ze heeft de aanbevelingswaardige gewoonte om het eerste hoofdstuk elke roman op haar website te publiceren als smaakmaker. Hier kun je dus eveneens veilig een geschikt boek laten kiezen. 

- Een heel goede en bijzonder uitgebreide afdeling historische romans met verschillende ingangen o.a. alfabetisch via auteur, vind je eveneens op http://histoforum.net/romans.htm

- Voor het werken met historische lectuur zie op de site van de Vlaamse Vereniging Leraren Geschiedenis (VVLG) de algemene artikelen over het werken met (jeugd)literatuur: Gelezen tijd. Historische romans in de tweede en derde graad: cultuuroverdracht en leesplezier, Wachters voor de poorten van het millennium. Historische (jeugd)romans als medium voor cultuuroverdracht en waardeverduidelijking en Concreet werken met historische romans in de klas. http://users.pandora.be/michel.vanhalme/jeugd11.htm

- Je kan leerlingen in complementaire groepjes laten werken rond andere historische romans over dezelfde periode, waarvan je op deze site voldoende voorbeelden vindt.

Of als variante laat je een klas werken rond uitsluitend historische thrillers uit diverse tijdperken.

- Deze periode is ook onderwerp van de film ‘Gladiator’(2000) <LINK> http://users.pandora.be/michel.vanhalme/films3304.htm

Jos Martens