home      tijdvak 1      tijdvak 2      tijdvak 3      tijdvak 4      tijdvak 5      tijdvak 6      tijdvak 7      tijdvak 8      tijdvak 9      tijdvak 10    
Berlijn - Bonn

Bestudeer bron 1 en 2

Bron 1

29 November 1949
Bonn wordt hoofdstad van de BRD

De Britse bezettingsmacht wilde dat er een voorlopige hoofdstad in de Britse bezettingszone werd gevonden, die klein, vol traditie en weinig verwoest moest zijn. Voor de parlementaire raad van de Bundesrepublik Deutschland (BRD) was duidelijk dat men wilde vasthouden aan Berlijn als hoofdstad en dat ze slechts een voorlopige (tijdelijke) hoofdstad zouden zoeken tot de politieke situatie veranderd zou zijn.

Op 29 november 1949 werd Bonn uit vier kandidaten (Bonn, Frankfurt, Kassel en Stuttgart) met 200 tegen 176 stemmen gekozen tot voorlopige hoofdstad. Het voorlopige karakter waar sterk de nadruk op gelegd werd, leidde er toe dat in Berlijn het gebouw van de Rijksdag weer werd opgebouwd en dat er in Bonn geen gebouwen voor instellingen van de BRD gebouwd mochten worden.

Pas bondskanselier Willy Brandt erkende Bonn,  in zijn regeringsverklaring van 1973, als hoofdstad van de BRD. Hiermee kwam er een eind aan het voorlopige karakter van Bonn als hoofdstad.

Bron: Rebecca Lammers

Bron 2

Opdracht 1

a. Leg uit waarom het parlement van de BRD in 1949 alleen akkoord wilde gaan met Bonn als voorlopige hoofdstad van de BRD.

b. In 1973 erkende Willy Brandt Bonn als definitieve hoofdsatd van de BRD. Wat was er tussen 1949-1873 blijkbaar veranderd in de opvattingen van de Duitse regering? 

Opdracht 2

Bestudeer de bronnen 3 t/m 6

Bron 3

In het besluit van de ministerraad van de DDR van 12 augustus 1961 luidde het motief voor de bouw van de muur als volgt:  'Om de vijandelijke activiteiten van de revanchistische en militaire krachten in West-Duisland en West-Berlijn tegen te gaan wordt aan de grenzen van de DDR, inclusief de grens met de westelijke sectoren van Groot-Berlijn, een controle ingevoerd die aan de grenzen van iedere soevereine staat gebruikelijk is.

Bron: Chronik der Mauer

Bron 4

Dankwoord van de partij

Op 13 augustus 1961 hebben de vredelievende inwoners van Berlijn een slag om de vrede gewonnen. De vechttroepen van de arbeidersklasse in Berlijn maken, samen met de kameraden van het nationale volksleger en de Duitse volkspolitie, een einde aan de activiteiten van de in West-Berlijn zetelende spionnen, mensenhandelaren en revanchistische organisaties tegen de DDR. .. Wij bedanken de kameraden van het nationale volksleger en de Duitse volkspolitie die door hun vastberaden optreden aangettond hebben dat onze jonger staat van arbeiders en boeren bereid en in staat is en over alle noodzakelijk middelen beschikt om de vrede in Duitsland veilig te stellen.

Bron: http://www.august1961.de/dank-der-partei.php

Bron 5

De vluchtelingenstroom uit Oost-Duitsland had half augustus 1961 grootse vormen aangenomen en dwong de Oostduitse regering strengere maatregelen te nemen. Naast de hardere aanpak trachtte de Oostduitse regering ook de 50.000 in West-Berlijn werkende Oost-Duitsers over te halen weer terug te komen. Een jaar eerder had de regering al maatregelen getroffen om het openbaar vervoer van Oost- naar West-Berlijn makkelijker te onderbreken.
Op zondag 13 augustus was het dan eindelijk zo ver: door middel van prikkeldraad werd Oost-Berlijn van West-Berlijn afgesneden. Voor Vrij Nederland was de achterliggende gedachte van deze maatregel overduidelijk (VN, 21e jaargang no. 52, 19 augustus 1961, pag. 19. Sinds de oprichting van de Oostduiste staat was éénvijfde van de bevolking geëmigreerd. Elk jaar hadden meer dan 140.000 mensen het land verlaten en laatst paar maanden was meer dan de helft van de mensen 54% jonger dan 25 jaar.

Bron  6

In een brief aan de leiding van de enige toegestande partij in de DDR, de SED, sprak de Sovjetunie zijn zorg uit over de grote ontevredenheid onder bevolking, ook onder boeren en de intelligentia, die een gevolg was van de politieke en economische maatregelen van de DDR. De Sovjetunie drong er bij de leiding van de DDR op aan maatregelen hiertegen met volle kracht verder ter hand te nemen.  

Op 13 augustus 1961 werd begonnen met de bouw van de Berlijnse muur. De leiders van de Deutsche Demokratische Republik (DDR) (bron 3 en 4) gaven heel andere motieven op voor de bouw van de muur dan mensen in het westen (bron 5).

a. Welke motieven noemde de leiders van de DDR?

b. Waarom gaven de leiders van de DDR niet de werkelijke reden voor de bouw van de muur. Gebruik in je antwoord o.a. bron 6.

Opdracht 3

Bestudeer bron 7

Bron 7

Aantallen vluchtelingen van Oost- naar West-Duitsland

1949

129.245

1951

165.648

1953

331.396

1954

184.198

1955

252.870

1956

279.189

1957

261.622

1958

204.092

1959

143.917

1960

199.188

1961

258.668

1962

21.356

1963

42.632

1964

41.876

1965

29.552

1966

24.131

1967

19.573


Bron: Pötsch, H., Deutsche Geschichte von 1945 bis zur Gegenwart, die Entwicklung der beiden deutschen Staaten, München, 1998, blz. 292

a. Toen de Muur steeds afschrikwekkender werd kregen sommige inwoners van Berlijn last van een syndroom dat “Mauersyndroom”, Muurziekte, werd genoemd. Beredeneer wat het 'Mauersyndroom' inhield. Besteed in je antwoord o.a. aandacht aan de vraag of inwoners van West-Berlijn of van Oost-Berlijn aan deze ziekte leden.

b. Het westen en vooral de West-Duitse media wisten de Muur als propaganda-instrument op hun waarde te schatten. Waarom kon het westen de (bouw van de) Muur als propaganda-instrument gebruiken?

Opdracht 4

Bestudeer bron 8

Bron 8

a. Foto van Checkpoint Charlie. Reeds in 1963 werd Checkpoint Charlie, de bekendste grenspost tussen Oost- en West Berlijn, het Muurmuseum gestart door de historicus Rainer Hildebrandt.

b. Van Checkpoint Charlie, de bekendste grenspost tussen Oost- en West Berlijn, is nu nagenoeg niets meer over. Bedenk:

-  een reden waarom verreweg het grootste gedeelte van de Muur en ook van Checkpoint Charlie kort na de val van de Muur is weggehaald
-  een reden waarom dat ook spijtig genoemd kan worden 

 Bonn

Gebouw in Bonn waar de bondskanselier zetelde van 1949-1976

 Bonn

Konrad Adenauer 1949

 Opdrachten

Klik op de afbeelding om terug te gaan naar het overzicht met opdrachten.

Copyright:  Albert van der Kaap, 2012