home      tijdvak 1      tijdvak 2      tijdvak 3      tijdvak 4      tijdvak 5      tijdvak 6      tijdvak 7      tijdvak 8      tijdvak 9      tijdvak 10    

De Republiek van Weimar

Schrijf, op basis van onderstaande bronnen en je kennis van de periode. een essay waarin je een analyse maakt van de factoren die bijdroegen aan de instabiliteit van de republiek van Weimar in de periode 1918-1933

Historische achtergrond

Het Duitse Rijk stortte in aan het eind van de Eerste Wereldoorlog in 1918, en er kwam een nieuwe democratische regering, bekend als de Republiek van Weimar. Deze werd geleid door een coalitie van gematigde politieke partijen, met inbegrip van de Sociaal-Democratische Partij, de Duitse Democratische Partij en de Katholieke Centrum Partij.

Bron 1

Ernst Troeltsch, protestants theoloog en leider van de Duitse Democratische Partij, "Duitse Democratie", gepubliceerd in een tijdschrift van openbare bestuur, 1918.

Van de ene op de andere dag zijn wij de meest radicale democratie in Europa geworden, maar toch moeten we deze zien als de relatief gematigde oplossing voor het probleem van ons politieke leven. Democratie kwam niet van de ene op de andere dag tot stand. Het is het natuurlijke gevolg van de bevolkingsdichtheid, in combinatie met onderwijs, industrialisatie, de oorlogs mobilisatie en de politisering van de samenleving. De overwinning van de democratie is alleen te danken aan de verschrikkelijke oorlog. Maar dit leidde tot het gevaar dat de ontwikkeling niet zal stoppen bij de democratie, en dat een "dictatuur van het proletariaat" de vorm zal aannemen van een terroristische dictatuur van een minderheid.
We kunnen deze nieuwe situatie alleen van buitenaf veiligstellen door middel van een Volkenbond en intern door middel van een nieuwe orde langs democratische en sociale lijnen. Anders kan Duitsland een vulkaan van ellende worden, die elk moment kan uitbasrten in burgeroorlogen.

Bron 2

Marie Juchacz, volksvertegenwoordiger van de Sociaal-Democratische Partij, toespraak tot de Nationale Vergadering *, 1919.

Heren en dames! Dit is de eerste keer dat Duitse vrouwen kunnen spreken als vrije en gelijke leden in het parlement. De revolutie van 1919 rekende af met oude vooroordelen in Duitsland. Door middel van politieke gelijkheid heeft mijn sexe nu de kans om haar potentieel volledig te ontwikkelen. We kunnen nu voor de eerste keer spreken van een nieuw Duitsland en van de soevereiniteit van het hele volk.

* De groep die gekozen was om een nieuwe grondwet voor Duitsland te maken

Bron 3

Clara Zetkin, lid van de Communistische Partij in de Rijksdag, "De situatie in Duitsland," hoofdartikel in De Communistische Internationale, 1920.

De Weimar-regime is echt de bloedige terreur van de klasse van de bourgeoisie onder het masker van de democratie. Industriëlen zijn streven naar de klasse dictatuur van de bourgeoisie, waarin de Junkers en de vertegenwoordigers van de grote industrie de leidende rol spelen, en die zou worden gerealiseerd in de vorm van een monarchistische macht door middel van het militaire apparaat. De enige betrouwbare garantie voor de overwinning op het monarchistische militarisme is de absoluut noodzakelijke ontwikkeling van de proletarische revolutie - de bewapening van de arbeiders, de ontwapening van de well-to-do klassen, en dus een radicale vernietiging van het opnieuw oplevende militarisme.


Bron 4

Thomas Mann, schrijver, "De Duitse Republiek ', toespraak tot Duitse studenten, 1922.

Oorlog is romantisch, met een mystiek en poëtische element. Maar vandaag zal alleen de ongevoelige ontkennen dat het een volkomen vervorming van het poëtische is. Om de voorkomen dat onze natie in diskrediet zal raken, moeten we leren te begrijpen dat een oorlogszuchtige en vechtlustige geest niet essentieel voor ons is.

Oorlog is een leugen, de kwesties waar het in een oorlog om gaat zijn leugens; ongeacht welke eerbare emoties een individu er aan mag toekennen, de oorlog is nu ontdaan van elke eer, en openbaart zich als de triomf van alles wat maar wreed en vulgair is in de ziel van de mens, de aartsvijand van cultuur en denken, een bloedige orgie van egoïsme, corruptie en verdorvenheid.

Mijn doel is om u te winnen voor de kant van de republiek, voor de kant van wat wordt democratie wordt genoemd, en wat ik menselijkheid noem, omdat ik een afkeer van oorlog met u deel. De republiek is ons lot. Vrijheid is geen grap. Zijn andere naam is verantwoordelijkheid; dit woord maakt maar al te duidelijk dat vrijheid waarlijk een zware last is.
De republiek- nog steeds en voor altijd Duitsland! Democratie!

Bron 5

George Grosz, kunstenaar van 'eens zullen we onze rekening vereffenen!, een verzameling politieke spotrpenten, 1923

Ontwaakt, verworpenen der aarde!

Bron 6

Carl von Ossietzky, journalist, "Het verdedigen van de republiek: De grote mode ', in Het Dagboek (een politiek tijdschrift), 1924.

Wie heeft geleerd van de gebeurtenissen van de afgelopen vijf jaar weet dat het niet de nationalisten en de monarchisten zijn die voor het echter gevaar zorgen, maar het ontbreken van echte inhoud en ideeën in het concept van de Duitse republiek, en dat niemand erin lijkt te slagen leven te blazen in dat concept.

Onze republiek is nog niet het onderwerp van het bewustzijn van de massa. Het is slechts een constitutioneel document en een regering. Niets kan het hart sneller doen kloppen. Rond deze staat, waarin het ontbreekt aan ideeën en met een eeuwig schuldig geweten, zijn een paar zogenaamde constitutionele partijen gegroepeerd, die het eveneens ontbreekt aan ideeën en zonder een beter geweten, die niet leiden, maar op de boel passen.


Bron 7

Joseph Goebbels, Nationaal-Socialistisch, lid van de Rijksdag, propagandist, toespraak tot NSDAP-leden, 1928.

We betreden de Rijksdag om ons zelf te bewapenen met de wapens van de democratie uit haar arsenaal. We zullen lid worden van de Rijksdag net als doel de Weimar ideologie te gebruiken om haar te vernietigen. We zijn tevreden met het gebruik van alle wettelijke middelen revolutie te veroorzaken in de huidige gang van zaken. We komen als vijanden! Net als de wolf die een een kudde schapen aanvalt, dat is hoe we binnenkomen.


Bron 8

Ernst von Salomon, schrijver en voormalig lid van een Vrij Corps * eenheid, de outlaws, roman, 1930.

Waar is Duitsland? In Weimar? In Berlijn? Eens stond het in de frontlinie, maar toen viel het front uit elkaar. Toen moest Duitsland thuis zijn, maar thuis stelde teleur. . . .

Wat geloven we nu in? In niets anders dan de mogelijkheid actie te voeren. Niets anders dan in de haalbaarheid van actie. We waren een bende strijders dronken van alle hartstochten van de wereld, vol van lust, jubelend in actie. Wat we wilden wisten we niet. En wat we wisten dat wilden we niet!

* rechtse paramilitaire eenheden die zijn samengesteld uit de Eerste Wereldoorlog veteranen

Bron 9

Bernhard, prins von Bülow, bondskanselier van Duitsland 1900 tot 1909, memoires, postuum gepubliceerd,1931.

In Berlijn in november 1918 was ik getuige van het begin van de revolutie. De Duitse revolutie was platvoers; het ontbrak volledig aan vuur en inspiratie. De Sociaal-Democratische Partij was ongeschikt om te regeren. Meest karakteristiek voor de mentaliteit van de Sociaal-Democratische Partij was de toespraak van de stappen van de Rijksdag, uitgesproken door Scheidemann*, die, bij het uitroepen van de Republiek, zijn rede begon met de volgende tekst: "Het Duitse volk heeft voortdurend gewonnen." Een domme leugen ! En een zeer wreed geval van zelfbedrog! Nee, helaas, het Duitse volk niet had "gewonnen"- het was veroverd, overweldigd door een groot aantal vijanden, in politiek opzicht jammerlijk misleid, in aantal gereduceerd door hongersnood, en in de rug gestoken!

* Eerste kanselier van de Weimar Republiek

Bron 10

Heinrich Mann, schrijver, "De Duitse besluit," in Het Dagboek (een politiek tijdschrift), 1931.

Hitlers instructies voor nationaal-socialistische sprekers omvatten de bepaling dat bijeenkomsten uitsluitend mogen worden gehouden in de avonduren. Het is gemakkelijker om de menigte te bewerken en te verdoven dan overdag. Mensen zijn dan op van de strijd om het dagelijks bestaanl en geven zich dan gemakkelijker gewonnen.
Het is al avond in Duitsland, zo niet middernacht. De meesten verliezen een beetje van hun moed, omdat de vijand niet langer twijfels lijkt te hebben. De meeste mensen zouden graag democratisch en vreedzaam zijn, ze zijn dat zelfs nu al en willen graag zo blijven. Het is gewoon dat ze niet voldoende weerstand in zichzelf vinden tegen iemand die zich bedient van de methoden van oorlog.
De toestand van Duitsland is vooral een psychologisch feit. De economie stort overal min of meer in, maar alleen in Duitsland bereikt het proces het maximale effect op de geest van de mensen.

Bron 11

Adolf Hitler, campagne toespraak tot de Industriële Club (een vereniging van Duitse zakenlieden en economen), 1932.

Heren, waar is de organisatie die, net als onze organisatie, kan pochen dat het op elk moment 400.000 mannen op de been kan brengen, mannen die zijn opgeleid tot blinde gehoorzaamheid en klaar zijn om elke opdracht uit te voeren? . . . In onze beweging zijn bandaag de dag honderdduizenden jonge mannen bereid om met gevaar voor eigen leven onze tegenstanders te weerstaan.
Ik weet heel goed, mijne heren, dat wanneer nationaal-socialisten marcheren door de straten en er plotseling in de avond tumult en onrust ontstaat, de burgerman het gordijn opent, naar buiten kijkt en zegt: "Eens te meer is mijn nachtrust verstoord, geen slaap meer voor mij; waarom provoceren de Nazi's altijd zo en rennen ze door de nacht?"
Maar vergeet niet dat vele honderden en duizenden SA'ers en SS'ers van de Nationaal-Socialistische Beweging elke dag in hun vrachtwagens moeten klimmen, vergaderingen moeten beschermen, moeten marcheren, zichzelf op moeten offeren nacht na nacht, en dan in het grauwe ochtendgloren ofwel terugkomen in hun werkplaatsen en fabrieken of als werkloze een schijntje van een uitkering moeten ophalen.
En als de hele Duitse natie vandaag hetzelfde geloof had in haar roeping als deze honderd duizenden, als de hele natie dit idealisme bezat, dan zou Duitsland er in de ogen van de wereld anders voor staan dan nu!
 
Tips voor het schrijven van een essay (in het Engels)

 Republiek van Weimar

 Opdrachten

Klik op de afbeelding om terug te gaan naar het overzicht met opdrachten.

Copyright:  Albert van der Kaap, 2011