 |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Zoeken op internet |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Home | Docent | Leerling | Ict en geschiedenis | Zoekmachines | Contact |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
effectief zoeken op internet |
||||||||||||||||||||||||||||
|
Informatie zoeken 1.1 Internet, een chaotische bibliotheek Het internet kun je vergelijken met een bibliotheek met een gigantische hoeveelheid informatie, opgeslagen in filialen over de hele wereld. Daarom is het aantrekkelijk om op internet op zoek te gaan naar informatie voor een werkstuk of spreekbeurt, voor een praktische opdracht of het profielwerkstuk. Maar helaas is het internet een zeer chaotische bibliotheek. Alle informatie staat schots en scheef door elkaar, een structuur is niet te ontdekken. Je zult tevergeefs zoeken naar een afdeling geschiedenis en er is ook geen bibliothecaris of andere medewerker die je kan helpen bij het zoeken van informatie. Hoe vind je op internet de juiste sites en, wat minstens zo belangrijk is, hoe hou je het aantal gevonden sites binnen de perken? Kortom, hoe ontwikkel je een goede zoekstrategie? 1.2 Zoekmachines of zoekrobots 'Gewone' zoekmachines Als je gericht op zoek wilt gaan naar informatie op internet kun je gebruik maken van een zoekmachine of zoekrobot. In totaal zijn er meer dan tweeduizend zoekmachines -en er komen nog regelmatig nieuwe bij- , maar in de praktijk wordt er slechts een aantal zeer veelvuldig geraadpleegd. Klik hier voor een overzicht van veelgebruikte zoekmachines. Een zoekrobot bestaat uit een database, waarin de informatie die op het web is gevonden wordt opgeslagen, een robot (spider, ant of crawler genaamd) die het WWW afspeurt naar nieuwe pagina's en deze indexeert, en de gebruikersinterface. Met deze gebruikersinterface ga je op zoek naar informatie. Helaas gebruikt niet elke zoekmachine dezelfde terminologie en verschillen ook de mogelijkheden van machine tot machine enigszins. Bij de meeste zoekmachines kun je kiezen tussen eenvoudig zoeken (search) en geavanceerd zoeken (Advances search, power search). Eenvoudig
zoeken Bij
eenvoudig zoeken kun je één zoekterm intypen, maar ook verschillende
zoektermen. Deze zoektermen verbind je met het plusteken (+) om aan te geven dat
op de aanwezigheid van verschillende woorden moet worden gezocht en/of
met het minteken (-) om aan
te geven dat bepaalde woorden niet op de pagina's mogen voor komen. Geavanceerd
zoeken Met
‘geavanceerd zoeken’ kun je o.a. gebruik maken van zogenaamde logische
operatoren (Boolean operators). De zoekmachine maakt dan gebruik van
vergelijkingen, die waar of niet-waar kunnen zijn. Deze
operatoren zijn AND, OR, AND NOT, NEAR, BEFORE en AFTER. Sommige
operatoren spreken voor zich, andere hebben een toelichting nodig. NEAR betekent
dat beide woorden bij elkaar in de buurt moeten voorkomen, BEFORE en AFTER
geven de volgorde van zoektermen aan Je kunt ook gebruik maken van
nesten, bijvoorbeeld 'reformation AND (Luther OR Calvin)'. Het gebruik van
hoofdletters voor logische operatoren is bij sommige zoekmachines wel, bij
andere niet verplicht. Voor alle zekerheid dus maar gewoon standaard
hoofdletters gebruiken. Ook
kun je het zoeken op diverse manieren verder verfijnen. De mogelijkheden
verschillen van zoekmachine tot zoekmachine. De
beste zoekmachines In korte tijd is Google uitgegroeid tot de populairste zoekmachine. Bij deze zoekmachine hoef je geen plusteken te gebruiken en maakt het niet uit of je wel of geen hoofdletters gebruikt. Google kijkt de boolean operator OR niet, terwijl het gebruik van AND geen zin heeft (zie schema). Bij Google kun je kiezen uit zoeken op het hele web of alleen in het Nederlandse deel van het web. Een zoekmachine scant koppen met behulp van een speciaal commando. Ze verschillen per firma. Gebruik in Google het commando: allintitle: zoekterm(en) AltaVista wordt steeds meer overvleugeld door Google. Altavista is er in een Internationale en een Nederlandse versie. In onderstaand schema wordt duidelijk dat, ook al zoek je in het hele web, er wel degelijk verschil in resultaat is. Bij Altavista kun je aangeven welke de taal van de site moet zijn.Ilse
is de bekendste Nederlandse zoekmachine. Een belangrijke beperking is dat Ilse
alleen in Nederland gevestigde sites indiceert.
Meer informatie kun je vinden bij advanced search en boolean operators. Als je de kans op succes nog verder wilt vergroten kun je gebruik maken van een meta-zoekmachine. Dit zijn zoekmachines die niet zelf het web afzoeken, maar gebruik maken van andere zoekrobots. Als beste metza-zoekmachine geldt het Nederlandse Ixquick. Handige meta-zoekmachines zijn ook Copernic 99, Webferret en F.search. Bijzonder aan deze zoekmachines is dat je ze eerst moet downloaden en installeren. Vervolgens leg je contact met internet en in plaats van de browser start je Copernic of Webferret. Omslachtig? Zeker, maar het kan toch de moeite waard zijn, met name omdat je de selectie, die Copernic of Webferret je voorschotelt, kunt opslaan. Dit biedt je de mogelijkheid off-line een keuze te maken of op een later tijdstip verbinding te maken met een of meer gevonden sites. 1.3 Indexen of onderwerpcatalogi Bij sommige zoekwoorden, zoals "De Eerste (of Tweede) Wereldoorlog" kun je op voorhand al nagaan dat het aantal gevonden sites gigantisch zal zijn. Bij een dergelijke zoekopdracht kun je daarom beter gebruik maken van indexen of onderwerpcatalogi. Bij een dergelijke zoekmachine wordt elke geïndexeerde WWW-pagina met menskracht bezocht, gelezen, beoordeeld en in een categorie gezet. Door middel van hoofd- en subcategorieën kan de gezochte site gevonden worden. Daarnaast bieden deze zoekmachines meestal ook nog de mogelijkheid om via trefwoorden te zoeken. Een moeilijkheid is dat niet altijd even duidelijk is in welke categorie je moet zoeken. En ook hier geldt helaas dat er geen uniformiteit bestaat. We geven daarom een paar voorbeelden. Yahoo is een van de bekendste onderwerpcatalogi. Als je achtereenvolgens kiest voor de categoriëen Education, K-12 en Humanities kom je uiteindelijk bij History. Maar een andere, lange, weg levert veel meer sites op. Via Education, Browse_by_Region, Regions,Europe/Arts_and_Humanities/Humanities/History kun je een keuze maken uit een aantal periodes en vervolgens onderwerpen. Bij Go2net kun je via de categorie 'Education' steeds specifieker zoeken. Zo levert achtereenvolgens, Education, Arts&Humanities, History, Ancient to c 500 AD, Ancient Egypt een hele reeks met sites op over het oude Egypte. Bijvoorbeeld de complete tekst van de papyrys van Ani, een dodenboek. Bij Miningco kom je via Education direct bij History. Je kunt nu een periode of een onderwerp kiezen, bijvoorbeeld Medieval History. De keuze voor Joan of Arc biedt je een lijst met verwijzingen naar sites over deze Franse dame. 1.4 Bijzondere zoekmachines Naast de hiergenoemde, en meest gebruikte, zoekmachines is er nog een aantal bijzondere zoekmachines. Alexa Alexa biedt een aanvulling op je browser. Als je Alexa hebt gedownload wordt een werkbalk toegevoegd. Als je een site bezoekt verschijnt als je de I (van informatie) klikt links in beeld een overzicht van verwante sites. Askjeeves Askjeeves is een zoekmachine waarbij geen gebruik maakt van zoektermen, maar van gewone vragen. Deze moeten wel in het Engels worden gesteld, anders worden je woorden niet herkend. De vraag 'Who wrote Animal Farm?" levert sites op met informatie over de boeken die George Orwell heeft geschreven en sites over de film die van het boek is gemaakt. Daarnaast gaf Jeeves nog aan dat hij via AltaVista 7, via Excite 10, via Infoseek 9 en via Webcrawler 8 sites over Animal Farm had gevonden. Afbeeldingen, geluid en video Met Ixquick kun je naar afbeeldingen zoeken. Ook AltaVista biedt de mogelijkheid om te zoeken naar afbeeldingen, geluidsfragmenten( bijvoorbeeld popsongs) en videofragmenten. Ook met Google kun je naar afbeeldingen zoeken.) Babelfish Babelfish van AltaVista vertaalt Franse, Duitse, Italiaanse, Spaansen en Portugese sites in het Engels. Mp3files Ook
voor muziek kun je op internet terecht. Als je bijvoorbeeld voor een onderzoek
over protestsongs in de jaren zestig op zoek bent naar een song van een bepaalde
groep of zanger(es) dan kun je die proberen te vinden met zoekmachines die
speciaal daarvoor zijn ontworpen. Een van de belangrijkste mp3 zoekmachines is
tegenwoordig kazaa. Meer mp3-zoekmachines vindt op http://www.jacobus.nl/geschiedenis/ict/zoek.htm
Muziekbestanden die je aldus van het internet hebt gehaald (gedownload) kun je alleen afspelen via je computer, tenzij je ze omzet naar wav-files. Om mp3-files af te kunnen spelen op je computer heb je een speciaal programma nodig, bijvoorbeeld Winamp. Dit programma kun je op bovengenoemde sites downloaden. 1.5 Een goede zoekstrategie. Om de kans op het vinden van de juiste informatie zo groot mogelijk te maken en om het aantal gevonden sites binnen de perken te houden is het van belang om een goede zoekstrategie te volgen. Hoe je dat kunt doen leggen we uit aan de hand van een voorbeeld: Het verzamelen van informatie over de hervorming in de 16e eeuw. Zoekwoorden
Bepaal
om te beginnen nauwkeurig op welk woord je gaat zoeken en met welke zoekmachine.
Je kunt in dit verband niet kritisch genoeg zijn. Typ je bij Google als
zoekwoord 'hervorming' in, dan krijg je een lijst met 20.100 sites. Analyseer je
deze lijst dan merk je al gauw dat veel sites helemaal niets met je onderwerp te
maken hebben. Het grote aantal treffers wordt veroorzaakt doordat 'hervorming'
een veel te algemeen begrip is. Kies je daarentegen voor 'kerkhervorming' als
zoekwoord dan wordt het aantal treffers meteen een stuk minder, namelijk 333.
Als je zoekt op 'reformatie' in plaats van op 'hervorming' is het aantal sites
6100. Zoekmachines Kies
je in plaats van Google Altavista als zoekmachine dan is het aantal treffers
respectievelijk 10.794 (hervorming) , 86 (kerkhervorming) en 3.036 (reformatie).
Kies
je in plaats van een internationale zoekmachine een Nederlandse, bijvoorbeeld
Ilse, dan is het het aantal
treffers respectievelijk 700 (hervorming) , 2 (kerkhervorming) en 573
(reformatie). Verschillende zoekwoorden Als
je tegelijkertijd op twee of meer woorden zoekt (al dan niet met gebruik making
van het plusteken of boolean operators) kun je het aantal sites nog verder
beperken. Zoeken bij Google op reformatie Luther
levert 1070 sites op, 'reformatie NEAR Luther' 21. 'Reformation
Luther' 56.700 en 'reformation NEAR Luther' 15.100. 'Reformation
AND Luther AND Calvin' levert 21.900 treffers op en 'Reformation NEAR Luther
NEAR Calvin' brengt dit aantal terug tot 5380.
De taal van de site Wil je een overzicht van alleen Nederlandstalige sites of komen ook bijvoorbeeld Engelstalige sites in aanmerking? Zoeken op 'hervorming' met Google levert een lijst met 16.600 sites bij het zoeken in het hele web. Kies je voor Nederlands als taal dan wordt het aantal treffers niet spectaculair minder, namelijk 15.600. Voor kerkhervorming daalt het aantal van 328 naar 309. De verklaring is eenvoudig: (kerk)hervorming is een Nederlands begrip. Bij zoeken op 'Luther' daarentegen maakt het wel een groot verschil of je wel of niet een taal opgeeft. Google geeft voor het hele web een lijst met 1.510.000 sites en voor het Nederlandse deel van het web een lijst met 6.940 sites. Het verschil is snel verklaard. Luther is in de Verenigde Staten een veel voorkomende naam en in ons land niet.
De taal van het zoekwoord Bepaal
ook in welke taal je je zoekwoord opgeeft. 'Reformatie' levert bij Google 6400
treffers op als je geen taalvoorkeur opgeeft en 5210 als je Nederlands als taal
opgeeft. Zoeken op 'reformation' daarentegen levert 104.000 treffers op als je
geen taal voorkeur opgeeft. Heel begrijpelijk blijft
het aantal treffers voor het Nederlandse taalgebied beperkt tot 440.
Samenvatting Wil
je relevante sites vinden en het aantal sites beperken bepaal dan heel
nauwkeurig:
Zoeken
met een index- of catalogus zoekmachine Als
je snel een aantal sites wilt die betrekking hebben op je onderwerp kun je
ervoor kiezen gebruik te maken van een index- of catalogus zoekmachine. Je
gebruikt dan geen zoekwoorden, maar categorieën. Je zoekt dan weliswaar minder
gericht, minder specifiek, maar het aantal opgegeven sites is over het algemeen
ook veel minder en daarom is deze manier van zoeken soms toch wel handig. Een
voorbeeld van een dergelijke zoekmachine is Yahoo. Als je bij Yahoo
achtereenvolgens voor de categorieën 'Arts & Humanities', 'Humanities', 'History',
'By Time Periode', '16th Century', en 'Reformation' kiest krijg je 13
Engelstalige sites voorgeschoteld. Speciale
onderwijs sites Een
andere manier om snel een aantal voorgeselecteerde sites te bezoeken is gebruik
te maken van sites die speciaal voor het Nederlandse onderwijs zijn gemaakt.
Een goed voorbeeld is Histoforum
. Als je op deze site op 'sites', 'periode' en 'zestiende eeuw ' klikt vind je
een paar sites over Luther en andere hervormers. Ook hier geldt dat het zoeken
minder specifiek is dan bij het zoeken met een zoekmachine. Het voordeel van
dergelijke sites is dat de makers een selectie hebben gemaakt waarvan zij denken
dat deze geschikte informatie oplevert voor Nederlandse leerlingen (en
docenten). Meer weten?
2 De bruikbaarheid van informatie Of een artikel/site op internet als informatie bron bruikbaar is kun je in zijn algemeenheid moeilijk beantwoorden. De taal waarin het artikel is gesteld kan voor de een een probleem zijn, maar voor een ander niet. Voor sommige onderzoeksvragen is het belangrijk dat een artikel van recente datum is, voor andere vragen is dat veel minder belangrijk. Bepaal in ieder geval eerst nauwkeurig welke informatie je zoekt en wat je op een site verwacht te vinden. Ga vervolgens na of het artikel (de site) hét antwoord, een antwoord of een deel van het antwoord geeft. Het invullen van onderstaande checklist (zie punt 4) kan je helpen bij het beoordelen van een internetartikel op bruikbaarheid. 3 De betrouwbaarheid van informatie Informatie die je voor je onderzoek verzamelt moet betrouwbaar zijn. Helaas is het niet eenvoudig te om de betrouwbaarheid van informatie op internet te beoordelen. Om toch een poging te wagen kun je twee vuistregels gebruiken:
De maker(s) van de site Om zicht te krijgen op de herkomst van een site is enige kennis van de opbouw van een internet adres, een Uniform Resource Locator (URL), nuttig. Zo'n adres is opgebouwd als een boom met een stam, takken, zijtakken en blaadjes. Door steeds iets van het adres af te halen kom je uiteindelijk bij de hoofdpagina van een site. Om te kunnen bepalen of een site relevante informatie biedt is het handig te weten hoe een adres is opgebouwd. Een URL begint met 'http://' , vaak, maar zeker niet altijd, gevolgd door 'www'. Dan volgt de naam van de site, en een aanduiding als com, org, gov, edu of een aanduiding van het land van herkomst. Hieronder staat een overzicht van de gebruikte termen en de afkortingen van een aantal landen:
nl Nederland
edu een educatieve site Is het echt belangrijk om te weten wie achter een site zit kijk dan eens op zoekprof waar wordt uitgelegd hoe je de eigenaar van een site kunt opsporen. De bedoeling van de site Welke bedoeling heeft de auteur met zijn artikel. Is het bedoeld als bijdrage aan een wetenschappelijk debat of als propaganda voor een of ander politieke stroming? Wil de auteur de lezer zo goed mogelijk informeren of wil hij de lezer overtuiging van zijn eigen mening? Het invullen van het tweede deel van onderstaande checklist kan helpen bij het beoordelen van de betrouwbaarheid van informatie op internet. 4 Evaluatieformulier voor Webpagina's Wat is het internetadres (URL) van de website die je evalueert? http://____________________________________ Wat is de naam of het onderwerp van de webpagina die je evalueert? __________________________________ Hoe bruikbaar en betrouwbaar is de informatie op internet? Met behulp van onderstaande checklist kun je proberen je een oordeel te vormen over de bruikbaarheid en de betrouwbaarheid van een site. Bruikbaarheid 1 Geeft het artikel een (deel van een ) antwoord op mijn onderzoeksvraag 2 Wanneer is het artikel verschenen? Deelvragen:
3 Is het artikel voor mij geschikt? Deelvragen:
4 Bevat het artikel verwijzingen naar andere sites (links)? Een bezoek aan een site met veel verwijzingen naar andere sites kan je op je zoektocht naar relevante informatie vaak veel verder helpen. Betrouwbaarheid 5 Wie heeft de site gemaakt?
Deelvragen:
6 Wordt er door andere (gerenommeerde) sites verwezen naar deze site? 7 Wat is het karakter van het artikel? Deelvragen:
8 Is de informatie in het artikel in tegenspraak met informatie die je elders gevonden hebt? Zo ja, zet de uitspraken tegenover elkaar. Internet Detective Wie een internet artikel diepgaander wil analyseren op bruikbaarheid en betrouwbaarheid kan terecht bij de Internet Detective. Dit is een online tutorial om studenten en leerlingen te helpen bij het beoordelen van internet materiaal. ID is een DESIRE project, ontwikkeld door het 'Institute for Learning and Resource Technology' van de universiteit van Bristol. Er is nu ook een Nederlandse versie. Andere sites over de bruikbaarheid en betrouwbaarheid van internet informatie: |
||||||||||||||||||||||||||||
| © 1998-2004 Albert van der Kaap, Enschede. Alle rechten voorbehouden. | ||||||||||||||||||||||||||||