Recensies

Home    |    Docent    |    Leerling    |    Recensies  |  Historische links   |   Zoekmachines   |   Contact

deel 1   |  deel 2  |  deel 3  |  deel 4

2005 is een herdenkingsjaar in België : 175 jaar onafhankelijkheid, 25 jaar federalisme, 45 jaar onafhankelijkheid van Congo. Alle drie gaan gepaard met grote tentoonstellingen en boeken zoals dit van historicus Ryon, geboren in Congo ( 1959). Zijn vader was er  assistent gewestbeheerder in Bumba, aan de Congostroom. Ryon beschrijft de periode 1950-1960, toen ongeveer 85.000 Belgen in Congo zaten, merendeels Vlamingen (1 ). Peter Verlinden (2) beschreef in 2002 vooral de dramatische vlucht in 1960. Ryon interviewde meer dan 100 mensen en ordende die interviews thematisch. Zijn hoofdmotief was het negatieve, vertekende beeld over de kolonialen als “profiteurs” recht te trekken en historisch te corrigeren. De interviews gaan o.m. over de uiteenlopende motieven om naar Congo te gaan, de opleiding, de reis, de verschillen tussen een standplaats  in een goed draaiende stad en het veel zwaardere leven in de “brousse” en tussen het werk voor de overheid , voor een privé-bedrijf en zelfstandig, de missionarissen,  het leven van echtgenotes en kinderen, klimaat en ongedierte, de woning, het huishouden, de boys, de koloniale gemeenschap, taaltoestanden ( “et pour les Flamands la même chose” ), contact met het thuisfront, de vakantie in België na termijnen van 3 jaar, de relaties met de inlandse bevolking op het werk en als huispersoneel, de concrete werking van het bestuur, gezondheidszorg, onderwijs, de beeldvorming, de onafhankelijkheid die te vroeg kwam, de opbouw van een nieuw leven in het moederland, de herinneringen aan hun mooiste tijd, nabeschouwingen.

Het portret dat Ryon schetst van de kolonialen is genuanceerd en gunstiger dan dat van Lumumba en Kasa-Vubu , twee tenoren die sommigen van hen persoonlijk kenden (260 – 291). De foto’s zijn erg mat, maar veelzeggend en zeer origineel; ze tonen toestanden in het diepe binnenland, waar veel minder beelden van bekend zijn. De interviews zijn niet altijd even boeiend. Het boek eindigt met een grondige bibliografie en een lange lijst van de personen die bereid waren om een interview toe te staan. Er waren ook lieden die het weigerden, omdat de vragenlijsten enkel in het Nederlands opgesteld waren.  

Jammer dat er niet meer gesprekken gevoerd zijn met mensen die in Congo bleven tot in de jaren ’70 , ’80 of nog langer, die meemaakten dat veel verwezenlijkingen afgebroken werden en dat de welvaart daalde tot heel ver beneden het peil van 1960.

Detail : “de” Congo lijkt mij een gallicisme voor Congo.  

Referenties:

1 Frank Ryon, De laatste kolonialen. Vlamingen in de Congo 1950 – 1960. Uitgeverij Van Halewyck, Leuven, 2005. 374 p. ; kaart, foto’s, bibliografie, register. ISBN  90-5617-504-1; € 19,95.

2 Peter Verlinden, Weg uit Congo. Het drama van de kolonialen. Uitgeverij Davidsfonds, Leuven, 2002. 232 p.; foto’s, kaarten, register. ISBN  90-5826-154-9; 19,75 €.

Jef Abbeel, mei 2005.

© 1998-2005 Albert van der Kaap, Enschede. Alle rechten voorbehouden.