De eerste Wereldoorlog

De eerste wereldoorlog inspireerde altijd veel minder historici , filmregisseurs en anderen  dan de  tweede, wellicht omdat hij veel minder wreed was , zich op minder terreinen afspeelde en ook niet zo spectaculair was. De laatste jaren is daar een kentering in gekomen. Zelfs in Nederland, dat toen buiten schot bleef, zijn een "Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog" en  binnen het NIOD een werkgroep "Nederland en de Eerste Wereldoorlog" opgericht. In 1990 verschenen er maar 8 boeken , in 1997 al 75 over die oorlog en in 2002 bezochten 100.000 Nederlanders Verdun! ( De Groene Amsterdammer, 24 mei 2003 ). Het Ieperse museum "In Flanders Fields" trekt bij ons vele geïnteresseerden aan. Die toenemende belangstelling is wel terecht : door de 1° W.O. kwamen toch vier grote rijken ten val: het Duitse, Oostenrijkse, Russische en Ottomaanse. Het communisme kon wortel schieten in Rusland en het fascisme kon binnendringen in de verzwakte West-Europese democratieën. De VSA drukten voortaan hun stempel op Europa, de geëmancipeerde vrouwen en de stemgerechtigde arbeiders verwierven hun plaats in de maatschappij. Luc De Vos bewerkte zijn boek van 1996. Hij concentreert zich op de militaire gebeurtenissen, slagvelden, gasaanvallen, slachtoffers, kerkhoven, monumenten, plaatsnamen, vooral dan in België. Hij behandelt een massa onderwerpen : de aanloop , aanleiding, sterkte van de legers, de Duitse inval in België en Frankrijk, de oorlog op zee en vanuit de lucht, de technische aspecten, het leven aan het Westelijk en Oostelijk  front , de muiterij in 1917 , de strijd in en om de kolonies , de VSA en Rusland, de offensieven van 1918, de vredespogingen, de wapenstilstand, Koning Albert, het verzet in bezet België, de Frontbeweging en het activisme. Bij de nasleep staan het verlies aan mensenlevens , met Rusland ( 2 mln. ) en Duitsland ( 1,8 mln. ) op kop; verder de krijgsgevangenen, de kosten, gevolgen, de Vredesverdragen van Versailles en omgeving, de Volkenbond, de Russische revolutie en burgeroorlog. In zijn  nabeschouwingen overloopt De Vos de politieke en economische toestand in de diverse landen van Europa, Turkije, Japan, de VSA en Afrika, de emancipatie van de vrouw en van de arbeiders, de militaire uitvingen die de 2° W.O. technisch mogelijk maakten. De Vos mag dan een minder vlotte pen hebben dan b.v. Sophie De Schaepdrijver, maar hij klopt bijna iedereen in precisie, accuraatheid, helderheid, overzichtelijke structuur, kennis van elke veld- of zeeslag in en buiten Europa. Ook de vele ( enkel  zwart-wit ) kaartjes, functionele foto's, prenten en tabellen bieden een schat aan didactisch materiaal en gegevens die je elders meestal niet aantreft. Een paar opmerkingen: de auteur legt niet uit waarom België in bezit kwam van Rwanda en Burundi ( p. 178 ) en ook niet waarom het aanspraken durfde maken op Nederlands Limburg en Zeeuws - Vlaanderen, hoewel Nederland vier jaar lang zoveel Belgische vluchtelingen onderdak en eten had gegeven. In de bibliografie mis ik Patrick Vanleene, "Op zoek naar de grote oorlog" ( Koksijde, 2001 ). Het boek heeft geen register: dat is jammer, want er staan eindeloos veel namen van personen, plaatsen en gebeurtenissen in. Een woordenlijstje mocht er ook wel bij zijn. De doelgroep dan : het  is een must voor leraren en studenten geschiedenis, schoolbibliotheken en een aanrader  voor alle anderen die in de 1° W.O. geïnteresseerd zijn.  

Referentie :

Luc De Vos, De Eerste Wereldoorlog. Vijfde, volledig herziene uitgave. Uitgeverij Davidsfonds, Leuven, 2003. 191 p.; kaarten, foto's, tab., bibl. ISBN 90 5826 226 X ; € 19,95.

 Jef Abbeel, augustus 2003