Staatsinrichting 7

Deze bronnen gaan over vijf gebeurtenissen in de periode 1860-1920 en staan in willekeurige volgorde.

Bron A

Het laatste doodvonnis in Nederland wordt voltrokken in 1860. In 1870 wordt de doodstraf uit het strafrecht geschrapt. In het militair recht blijft de doodstraf bestaan.

Bron B

Door de uitbreiding van het kiesrecht in 1917 krijgt Nederland eindelijk het algemeen kiesrecht. Elke man vanaf 23 jaar mag nu stemmen. Vrouwen mogen wel worden gekozen, maar mogen zelf niet stemmen.

Bron C

In Nederland wordt in 1898, twee jaar na de introductie van de eerste auto, de rijvergunning verplicht. Daarmee is Nederland het eerste land dat een nationaal nummerbord invoert.

Bron D

Bij de invoering van de Woningwet in 1901 krijgen de gemeenten onder meer de mogelijkheid om woningen onbewoonbaar te verklaren. De gemeenten worden ook verantwoordelijk gehouden voor de naleving van de bouwvoorschriften.

Bron E

Multatuli publiceert in 1860 de roman Max Havelaar. Daarin schrijft hij over de slechte behandeling van de inlandse bevolking in Indonesië.

In welke twee bronnen staan gebeurtenissen die Nederlandse arbeiders het meest hebben geholpen bij het verbeteren van hun leefomstandigheden in de periode 1860-1920?
1. A en B
2. B en C
3. B en D
4. C en D
5. D en E
Bron A

Een bijeenkomst van Nederlandse bisschoppen (1870).

Bron B

Voorpagina van een tijdschrift van een politieke partij (1890).

Bron C

De ‘Christelijke Jongelings Vereniging Daniel’ in Gouda (1924).

Bron D

Een getuige van een gebeurtenis (1918).
Hij riep de arbeiders op om te gaan demonstreren. Op 11 november maakte hij zijn programma bekend. Diezelfde avond hield hij een hartstochtelijke toespraak waarbij
hij de arbeidersklasse in Nederland opriep de politieke macht te grijpen.

Bron E

Een tekst over de Vrije Universiteit (1920).
De ‘kleine luyden’ tellen mee! Door de toegenomen welvaart kunnen mensen die
zelf niet meer dan lager onderwijs hebben gehad, hun zonen naar de Vrije
Universiteit sturen. De ‘kleine luyden’ spelen in Nederland een belangrijke rol in de
kerk, in de politiek en in de maatschappij.

Stel, je doet onderzoek naar de geschiedenis van de ARP in Nederland en je vindt deze vijf bronnen.

Welke twee bronnen geven informatie over de geschiedenis van de ARP?
1. A en B
2. A en C
3. C en D
4. C en E
5. B en C
6. B en E
Bron A is een tekening van L. Jordaan over Nederland tijdens de Duitse bezetting (1940-1945).

Bron A

De waanzin breekt los.

De bron gaat over een situatie tijdens de Tweede Wereldoorlog die botsen met grondrechten die wij tegenwoordig kennen.

Op welk grondrecht heeft bron A betrekking?
1. . Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.
2. . De overheid beschermt de rechtspositie van iedereen die arbeid verricht.
3. Iedere Nederlander heeft het recht verzoeken schriftelijk bij het bevoegd gezag in te dienen.
4. Niemand heeft vooraf toestemming nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens bekend te maken, maar dat betekent niet dat de wet mag worden overtreden.
Bron B is een tekening van L. Jordaan over Nederland tijdens de Duitse bezetting (1940-1945).

Bron B

Nee, Ik staak!

De bron gaat over een situatie tijdens de Tweede Wereldoorlog die botsen met grondrechten die wij tegenwoordig kennen.

Op welk grondrecht heeft bron B betrekking?
1. . Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.
2. . De overheid beschermt de rechtspositie van iedereen die arbeid verricht.
3. Iedere Nederlander heeft het recht verzoeken schriftelijk bij het bevoegd gezag in te dienen.
4. Niemand heeft vooraf toestemming nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens bekend te maken, maar dat betekent niet dat de wet mag worden overtreden.
Bron A is een tekening van L. Jordaan over Nederland tijdens de Duitse bezetting (1940-1945).

Bron C

Gelijkschakeling van Nederlandse kranten

De bron gaat over een situatie tijdens de Tweede Wereldoorlog die botsen met grondrechten die wij tegenwoordig kennen.

Op welk grondrecht heeft bron C betrekking?
1. . Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.
2. . De overheid beschermt de rechtspositie van iedereen die arbeid verricht.
3. Iedere Nederlander heeft het recht verzoeken schriftelijk bij het bevoegd gezag in te dienen.
4. Niemand heeft vooraf toestemming nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens bekend te maken, maar dat betekent niet dat de wet mag worden overtreden.
Een gedicht gemaakt door de vader van Aletta Jacobs in 1878.

1. Niet tot het dagelijkse en huiselijke leven
Voel jij je geroepen of verplicht
Jij richt je op een ander streven
Je oog op een hoger doel gericht

2. Je helemaal daaraan toe te wijden
Scheen jou het leven waard
Daarvoor te werken en te strijden
Dat scheen jouw doel op aard

3. Nu je jouw studie hebt volbracht
En de doctorstitel hebt verkregen
Heb je door je ijver en je moed
De hoogste trap voor een vrouw betreden

4. Treed nu op als redder van vrouw en wicht (= klein kind)
Die door ziekte zijn ter neer ( = naar beneden) gebogen
Aanvaard je beroep als een heilige plicht
Met de ernst van deze taak voor de ogen.

De vader is trots op zijn dochter om de manier waarop zij zich onderscheidt van andere vrouwen in die tijd.

Uit welke twee coupletten blijkt dat?
1. 1 en 2
2. 1 en 3
3. 2 en 3
4. 1 en 4
5. 2 en 4
6. 3 en 4
Aletta Jacobs werd ook bekend door haar strijd voor meer politieke rechten voor vrouwen.
Welke bewering over de oprichting van de VvVK (= de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht) is juist?
1. Aan het einde van de negentiende eeuw werd de VvVK opgericht om de strijd te steunen voor de financiële gelijkstelling van jongens en meisjes in het onderwijs.
2. Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker zorgden met de oprichting van de VvVK voor het begin van de Tweede Feministische Golf.
3. De oprichting van de VvVK was een belangrijke gebeurtenis tijdens de Eerste Feministische Golf, waarbij het verkrijgen van vrouwenkiesrecht het belangrijkste doel was.
4. Nadat vrouwen algemeen kiesrecht hadden gekregen, richtten Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker de VvVK op.
Een spotprent uit 1993.

Toelichting
Op de kip staat ‘Europa’.
Op de kuikens staat: Oekraïne, Hongarije, Polen, Kroatië en Slovenië.

Welke omschrijving hoort bij de prent?
1. De NAVO biedt bescherming aan haar West-Europese lidstaten die bedreigd worden door de communistische landen uit Oost-Europa.
2. Door de Marshallhulp van de Verenigde Staten kan een aantal Europese landen weer op eigen benen staan.
3. Door het wegstemmen van de Europese grondwet is de Europese Unie in een crisis terechtgekomen en wordt nu uitgelachen door de Europese landen die geen EU-lid zijn.
4. Na het uiteenvallen van de Sovjetunie streven de landen uit het voormalig Oostblok naar het lidmaatschap van de Europese Unie.
Oover de besluitvorming in de Europese Unie:

Nieuwe wetten worden voorgesteld door ...
1. de Europese Commissie
2. de Europese Raad van Ministers
3. het Europees Parlement
4. het Europese Hof van Justitie
Oover de besluitvorming in de Europese Unie:

Als in de Europese Unie een wetsvoorstel is ingediend wordt dit voorstel besproken door ... (twwe antwoorden)
1. de Europese Commissie
2. de Europese Raad van Ministers
3. het Europees Parlement
4. het Europese Hof van Justitie
Koningin Beatrix in Drenthe tijdens ernstige wateroverlast (1996).

Welke taak van de koningin hoort bij deze bron?
1. De koningin legt werkbezoeken af in het land.
2. De koningin ondertekent als staatshoofd wetten.
3. De koningin ontvangt buitenlandse gasten en legt staatsbezoeken af aan het buitenland.
4. De koningin symboliseert de eenheid van het land bij rampen en tegenslagen.
Koningin Beatrix tijdens een toespraak in het Amerikaanse Congres (1982).

Welke taak van de koningin hoort bij deze bron?
1. De koningin legt werkbezoeken af in het land.
2. De koningin ondertekent als staatshoofd wetten.
3. De koningin ontvangt buitenlandse gasten en legt staatsbezoeken af aan het buitenland.
4. De koningin symboliseert de eenheid van het land bij rampen en tegenslagen.
Koningin Beatrix in een politieauto (1980).

Welke taak van de koningin hoort bij deze bron?
1. De koningin legt werkbezoeken af in het land.
2. De koningin ondertekent als staatshoofd wetten.
3. De koningin ontvangt buitenlandse gasten en legt staatsbezoeken af aan het buitenland.
4. De koningin symboliseert de eenheid van het land bij rampen en tegenslagen.
De leden van de Tweede Kamer hebben allerlei rechten. Hieronder staat een omschrijvingen van zo'n recht:
Dit recht biedt Kamerleden de gelegenheid om zelf met wetsontwerpen te komen. Dat gebeurt bijvoorbeeld als een Kamerlid vindt dat een minister te lang wacht met een wetsontwerp.

Welk recht van een Tweede Kamerlid herken je?
1. recht van interpellatie
2. budgetrecht
3. recht van amendement
4. recht van initiatief
De leden van de Tweede Kamer hebben allerlei rechten. Hieronder staat een omschrijvingen van zo'n recht:
Dit recht geeft een Kamerlid de mogelijkheid om in de Kamer te debatteren over actuele zaken die niet op de vastgestelde agenda van de Kamer staan. Na het antwoord van de regering kunnen ook andere leden aan het debat
meedoen.

Welk recht van een Tweede Kamerlid herken je?
1. recht van interpellatie
2. budgetrecht
3. recht van amendement
4. recht van initiatief

Staatsinrichting 7

Quiz