Histoforum

home tijdvak 1 tijdvak 2 tijdvak 3 tijdvak 4 tijdvak 5 tijdvak 6 tijdvak 7 tijdvak 8 tijdvak 9 tijdvak 10

De Duitse bezetting

Bron 1

De ‘Courant. Het nieuws van den Dag’ wordt tijdens de Duitse bezetting uitgegeven in Amsterdam. Hoofdredacteur was J.M. Goedemans. Op 4 mei 1942 plaatst de krant het volgende bericht

Het bureau van de bevelhebber der Weermacht in Nederland maakt bekend: Voor een Duitse krijgsraad in Nederland zijn verscheidene processen gevoerd tegen de leidersgroep van een geheime organisatie, die zich in haar werkzaamheid en haar oogmerken en doeleinden richtte tegen de Duitse bezettingsmacht en die bovendien gepoogd heeft verbinding te krijgen met de oorlogstegenstanders van Duitsland. Daarbij zijn reeds 79 Nederlanders aan begunstiging van de vijand, spionage, verboden bezit van wapens en ontplofbare stoffen en voor een deel ook aan het verbreken van het erewoord als officier schuldig bevonden en op grond daarvan ter dood veroordeeld. 72 van deze doodvonnissen zijn met de kogel ten uitvoer gelegd; slechts in 7 gevallen is de doodstraf door het verlenen van gratie gewijzigd in levenslange tuchthuisstraf.

Bron 2

Naar aanleiding van het krantenbericht uit Het Nieuws van den Dag, publiceerde Vrij Nederland op 8 mei 1942 een reactie. Een paar fragmenten

Maandag 4 mei ontving Nederland met schrik en ontsteltenis het bericht, dat 72 landgenoten gefusilleerd waren. Vanaf 10 mei 1940, toen de Duitsers met hun 'beschavingsarbeid' in ons land aanvingen, zijn wij vaak door dergelijke berichten opgeschrikt, vaker nog doodden de Duitsers zonder daarvan mededeling te doen. Een zo groot aantal als thans in een keer sterven moest voor het vuurpeloton, werd voorheen nog niet bereikt. Reeds veertien dagen van tevoren wisten wij dat deze doodvonnissen uitgesproken waren en voltrokken zouden worden. De familie wist het niet en moest het via 'geruchten' vernemen. Dagen en nachten verkeerden zij in een martelende onzekerheid. Contact met de veroordeelden was uitgesloten. Zelfs werd hen niet toegestaan een afscheidsbrief aan vrouwen kinderen of ouders te schrijven. Geestelijke bijstand in het laatste uur werd geweigerd. En als commentaar op dit alles schrijven 'Nederlanders' in Nederlandse kranten over de lankmoedigheid van onze vijanden, over recht en over eer, die door de martelaren van Amersfoort geschonden zou zijn. Hoopvoller dan ooit zien wij uit naar de zeekant, waar onze bondgenoten zich gereed maken tot onze bevrijding. De Duitsers weten dit ook en zij vrezen. Terreur is altijd een wapen van innerlijk onzekeren geweest. Hoe meer zij vrezen, hoe gewelddadiger hun optreden worden zal. Wie van ons volk daarom mocht menen dat de komende overwinning ons geschonken zal worden, vergist zich.

Gebruik de bronnen

Je zou de bevolking van Nederland tijdens de Duitse bezetting kunnen indelen in drie groepen:

er waren Nederlanders die met de Duitsers samenwerkten (collaboreerden),
er waren er die zich tegen de Duitse bezetting verzetten en
er was een (grote) groep Nederlanders die zo goed en zo kwaad als mogelijk was hun normale leven voortzetten.

4p Stel voor elk van beide bronnen vast, bij welke groep die bron het beste past. Licht je antwoord toe.

Opdrachten

Klik op de afbeelding om terug te gaan naar het overzicht met opdrachten.