| |
|
Opdracht 2
Bron
Het bestuur van
Athene
De volksvergadering
Rond 500 kwam de
macht in handen van de volksvergadering (Ekklesia). Alle
Atheners konden deel uit maken van deze
volksvergadering. Dat wil zeggen als zij Atheense mannen
waren en minstens twintig jaar.
Vrouwen, slaven
en vreemdelingen (metoiken) die woonden en werkten in
Athene waren van de volksvergadering uitgesloten. Dat
was wel zuur voor de metoiken, want zij moesten wel
belasting betalen en hun militaire verplichtingen
nakomen.
De volksvergadering kwam één keer in de
8-10 dagen bijeen op de Pnyx.
Dagelijks bestuur
Aansluitend aan de bijeenkomst van de volksvergadering
werd een van de dagelijkse zittingen van de Raad van 500
(Boulè) gehouden. De rest van de burgers kon nog wat
napraten of een halve dag werken tenminste als ze in de
buurt woonden. De Raad kwam nooit voltallig bijeen.
Telkens vormde gedurende een beperkte periode één van de
tien districten waarin Athene was verdeeld namelijk het
dagelijks bestuur, dat daardoor uit 50 mannen bestond.
Het voorzitterschap van het dagelijks bestuur (tevens
voorzitter van Raad en volksvergadering) wisselde per
dag.
Strategen
Athene had tien strategen. Zij hielden zich bezig met
het leger, de buitenlandse politiek en de financiën.
Volksrechtbank
Uit een groep van 6.000 burgers werd voor iedere zitting
van de rechtbank een jury gevormd. Deze bestond soms uit
honderden, soms uit duizenden mannen, afhankelijk van
het belang van de zaak.
Presentiegeld
Omstreeks 400 v. Chr. werd het presentiegeld ingevoerd.
Volgens Aristoteles was dit om de teruglopende
belangstelling op te vangen. De vergoedingen schijnen
het juiste effect gehad te hebben, want een paar jaar
later horen we in een van de komedies van Aristophanes
dat nu het touw met de rode verf gebruikt moest worden
om de menigten bij de ingang tegen te houden, terwijl
het in de 5e eeuw mogelijk werd gebruikt om de mensen de
vergaderplaats in te jagen! Waarschijnlijk werd aan de
eerste 6000 mensen (het quorum) presentiegeld betaald,
hetgeen gedrang en rumoer bij de ingang van de Pnyx zal
hebben veroorzaakt. In de tijd van Aristoteles betaalde
men 1 à 1,5 drachme uit en daarmee werd een halve dag
inkomstenderving redelijk gecompenseerd. (het dagloon
was 1,5 à 2,5 drachme).
Gebruik de bron
1. Hoeveel inwoners Athene in de vijfde eeuw voor
Christus had weten we niet precies. Laten we aannemen
dat onderstaande afbeelding een juiste weergave is.
2. Bereken hoeveel procent van de volwassen bevolking in
Athene mocht stemmen.
3. Mogelijk werd een touw
gebruikt om mensen naar de volksvergadering te jagen.
(zie hier)Bedenk een reden waarom sommige mensen liever
niet naar een volksvergadering gingen?
4. Was het
invoeren van presentiegeld succesvol. Licht je antwoord
toe.
Bron 2
Ostracisme
Hoe
kan het dat de eerste de beste burger met een
beroep dat niet met politiek te maken heeft opeens
politieke beslissingen neemt? Is het niet beter voor de
belangen van de staat als de besten van de bevolking de
leiding op zich nemen? Kan een handige volksmenner, een
demagoog, niet alle macht naar zich toetrekken?
Op
dat laatste probleem hadden de Atheners wat gevonden:
het schervengericht. Wanneer de meerderheid van de
volksvergadering vond dat iemand dictatoriale aspiraties
had, kon hij worden verbannen. Op scherven kerfden de
burgers in de volksvergadering of een dergelijke persoon
volgens hen mocht blijven of moest gaan.
In de
periode van ongeveer 485 tot 415, dus zo'n zeventig
jaar, bestond in Athene het schervengericht of
ostracisme. Het ostracisme dankt zijn naam aan de
ostraka (scherven) die gebruikt werden als stembriefjes.
Elk jaar kon de volksvergadering (ekklesia) besluiten om
bij stemming een burger aan te wijzen die voor tien jaar
Athene moest verlaten.
Als tenminste 6000 Atheners
aan de stemming deelnamen moest degene met de meeste
stemmen de stad verlaten. Hij behield wel zijn vermogen
en zijn burgerrecht.
Gebruik de bron
1. Athene kende een merkwaardige instelling, het
ostracisme. Bedenk waarom de Atheners dit waarschijnlijk
ingesteld hebben.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
aantallen mensen
enfants=kinderen
femmes de citoyens= vrouwen van burgers
citoyens=burgers
métèques=vreemdelingen
esclaves=slaven
|
|
