Tot de orde van de Benedictijnen behoren al die kloosters die de willen leven volgens de Regel van Benedictus.

Benedictus werd geboren in 480 in Italiaans Umbrië als tweelingbroer van de H. Scholastica. Vrijwel alles wat we weten van Benedictus' leven komt van zijn Regel en uit het boek 'Dialogen' van paus Gregorius de Grote. Zijn geboortestad, Nursia (tegenwoordig Norcia) was in de vijfde eeuw een belangrijke plaats in de provincie Valeria. Waarschijnlijk had de plaats zijn eigen bisschop. Benedictus ouders behoorden vermoedelijk tot de landadel en stuurde hem naar Rome om te studeren. Hij maakte zijn studie in Rome niet af. Rome maakte destijds een roerige tijd door met de moord op keizer Valentinus III (455) en de ondergang van het Romeinse Rijk. In de tijd dat Benedictus naar Rome trok, was er de dubbelverkiezing van roomse bisschoppen met een politieke strijd.

Benedictus was teleurgesteld in deze wereldlijke omgeving. Hij vertrok naar Affile om te leven in ascese als kluizenaar. Toch stond Benedictus in de middelpunt van de belangstelling. Dit deed hem besluiten zich in volledige eenzaamheid terug te trekken, in de bergen vlakbij Subiaco. Geregeld bezochten priesters en herders hem voor onderricht. Slechts enkele van de eerste monnikkenleerlingen die onder Benedictus leiding stonden zijn overgeleverd aan ons, via de Dialogen van paus Gregorius. De priester Florentinus probeerde Benedictus te vergiftigen, toen hij gevraagd werd een klooster te leiden.

Benedictus verliet de 'Sacro Speco'-grot in Subiaco en vestigde zich in 529 met enkele leerlingen in Montecassino. Wat in Subiaco begonnen was, vond zijn vervolg in dit later beroemde klooster. Op deze plaats schrijft Benedictus de 'Regula Benedicti', de Regel van Benedictus. In een klooster aan de voet van de Monte Cassino woont zijn zuster Scholastica, die hem eenmaal per jaar bezoekt. Kort nadat zij overlijdt, in 547, sterft ook Benedictus, op Witte Donderdag 21 maart 547. Al in 589 is er sprake van een Benedictijnenklooster in Rome, Lateranen. Een van de volgelingen is de eerdergenoemde paus Gregorius I de Grote.

In de negende eeuw werd zijn leefregel tot dé regel voor het monnikendom beschouwd. Om deze reden werd veel later Benedictus uitgeroepen tot patroon van Europa.