Bron 5

Waarom ontstond de landbouw?

A. Culturele vooruitgang is de oudste veronderstelling(hypothese).

1. Gaat ervan uit dat mensen onvermijdelijk aan landbouw gaan doen als onderdeel van een culturele vooruitgang van eenvoudig naar complex, van een heftig nomadisch leven naar een comfortabeler leven op vaste plaatsen, van wild naar meer en meer beschaafd.

2. Gaat ervan uit dat de voordelen duidelijk zijn: landbouw is minder werk, meer betrouwbaar en levert meer op dan zoeken naar voedsel. Gaat er bovendien vanuit dat de mesn tijd nodig had om kennis te verwerven over planten en dieren om landbouw en veeteekt mogelijk te maken of het geluk toevallig op deze kennis te stuiten.

3. Onderzoek van jager/verzamelaars samenlevingen nu, zoals de !Kung San (Afrikaanse pygmeeën), ondersteunen deze hypothese niet.

a. zij weten hoe zij planten moeten verbouwen, maar kiezen er bewust voor om dit niet te doen.
b. zij zijn niet ondervoed. Uit studie blijkt dat hun dieet meer dan voldoende is.
c. zij besteden niet meer tijd aan het verkrijgen van voedsel dan boeren.

B. Veranderend klimaat hypothese (ook zeer populair in het verleden)

1. Er is een duidelijk verband tussen het ontstaan van de landbouw en de klimaatveranderingen aan het eind van het Pleistoceen/begin van het Holoceen
2. Een versie van deze algemene hypothese: een verandering van het klimaat in het Nabije Oosten, resulterend in steeds droger weer bracht mensen bij elkaar in gebieden waar water is gebleven, hetgeen leidt tot de noodzaak van een verhoogde productie van levensmiddelen en een minder mobiele levensstijl
3. Maar uit paleoclimatologische reconstructies naar patronen van klimaatverandering is gebeleken dat klimaatverandering weliswaar een factor kan zijn bij het ontstaan van landbouw, maar dat dit niet voldoende is

C. De druk op de bevolking hypothese

1. Verschillende versies, maar gemeenschappelijk is het idee dat de groei van de bevolking de mensen die leefden van jagen en het verzamelen van voedsel dwong om aan landbouw te gaan doen. Reden hiervoor was dat er steeds minder wild en planten waren, waardoor het anatrekkelijk werd om aan landbouw te gaan doen. Deze hypothese gaat ervan uit dat landbouw op zich wel bekend was, maar dat er pas behoefte aan ontstond toen de bevolking groeide.
2. Voornaamste probleem met de druk op de bevolking hypothese is de factor tijd. Waarom kostte het duizenden jaren voordat de bevolkingsdruk echt nijpend werd. Was groei van de bevolking oorzaak of gevolg?

D. Voedsel overvloed hypothese

1. Landbouw ontstond niet zoeer uit behoefte, maar eerder door relatieve overvloed
2. Mensen die leven in de kustgebieden met een overvloed aan voedsel bouwden permanente nederzettingen
3. Meer sedentair leven (wonen op éé vaste plaats) leidde tot meer vrije tijd, waardoor men ging experimenteren met landbouw
4. Een andere mogelijkheid is dat de overvloed aan voedsel leidde tot de aanleg van voorraden, die op hun beurt weer leidden tot een sedentair leven om voedsel op te slaan en te beschermen

E. Co-evolutie

Meest recente belangrijke hypothese over het ontstaan van landbouw, die eigenlijk meer over het hoe dan het waarom gaat.

1. Mensen werd afhankelijk van kunstmatig geselecteerde planten en de planten werden afhankelijk van mensen voor hun vermenigvuldiging

Bron: Origins of agriculture