Ware moed. De strijd van Oekraïners

Jef Abbeel

Voorhoeve legt uit hoe Poetin al vanaf 2000 van alles deed om Oekraïne weer onder zijn controle te krijgen. De afzetting van president Janoekovitsj in 2014 door het voltallige Oekraïense parlement bracht Poetin ertoe de Krim te annexeren en de separatisten in de Donbas te bewapenen.

Tijdens de grote oorlog van 2022-2024 bracht Rusland enorme menselijke en materiële vernielingen aan en begingen de soldaten zeer veel oorlogsmisdaden, met goedkeuring van het Kremlin. Om zelf genoeg soldaten te hebben, werd in de winter van 2024 zelfs de verwarming uitgeschakeld in de gevangenissen, zodat de gedetineerden moesten kiezen tussen doodvriezen of gaan vechten (p. 25).
Door de oorlog maakte Poetin de verdeelde Oekraïners één (p. 29-30).

Voorhoeve interviewde 25 Oekraïners die slachtoffer werden van de oorlog. Journalist Tsapilenko zegt dat Poetin zijn inval al voorbereidde vanaf de Oranjerevolutie van 2004: een democratisch Oekraïne vormde een ideologische bedreiging. Tsapilenko was getuige van de Russische gruweldaden in Boetsja, waar honderden burgers eerst gemarteld en dan gedood werden. Een leraar uit Boetsja vertelt over de verkrachtingen, martelingen en de massamoord op 458 burgers in maart 2022 (p. 121-128). Vitaly Skakkun blies in februari 2022 een brug en zichzelf op om de Russen tegen te houden. Een jongedame haalt gewonde soldaten van de slagvelden, met gevaar voor eigen leven. Een 26-jarige Franse vrijwilliger is gehandicapt voor de rest van zijn leven. Een jonge Oekraïner mist een arm en een been door de oorlog en zit nu in een rolstoel omdat zijn ruggengraat is gebroken.

Ex-parlementslid Boryslav Bereza voorspelt dat 10 à 12 miljoen Oekraïners naar Europa zullen vluchten als Rusland wint (p. 65). Slechts 15 à 20% van de Polen en minder dan 30% van de Duitsers is bereid weerstand te bieden als Rusland hun land binnenvalt. Bereza voorspelt dat Rusland ook naar West-Europa zal oprukken, want het beschouwt het Westen als schuldige voor de instorting van de Sovjet-Unie (p. 68). Hij heeft ook kritiek op Zelensky, die Zaloezjni ontsloeg en verving door Sirskii, die eigenlijk een Rus is. Een Russische Kozak, die meevecht met Oekraïne, voorspelt dat de oorlog zal overslaan naar de Europese Unie (p. 105-110). Er is ook een eenheid uit Belarus die meevecht met Oekraïne. Een vrijwilliger vertelt dat de oorlog zal eindigen met onderhandelingen, maar dat Donetsk, Loegansk en de Krim dan terug bij Oekraïne moeten komen. Een andere vrijwilliger, vader van drie kinderen, verloor beide armen. We krijgen ook een lovend portret van Zelensky, de man van het jaar 2022 (p. 139-146). Een Britse vrijwilliger werd na de verwoesting van Marioepol door de FSB gemarteld en uitgehongerd. Een Oekraïner werd door dezelfde FSB zodanig gemarteld en uitgehongerd, dat al zijn organen definitief beschadigd zijn, dat hij van 110 naar 62 kilo ging en van 1m93 naar 1m86. Hij blijft wel strijdvaardig oproepen om de Russen tegen te houden.

Voor en na die 25 interviews staan enkele artikelen van Voorhoeve zelf met een verantwoording van zijn boek, een te korte schets van Oekraïne, de aanwezigheid van het fascisme in de Russische regering, de vele leugens van Poetin over Oekraïne, het belang van Oekraïne voor Europa en tien redenen om Oekraïne te steunen. Hij noemt 18 Nederlandse instanties die hulp organiseren (p. 246).
Vele getuigen en ook Voorhoeve zelf roepen de Europeanen en de Amerikanen op om meer steun te geven en ze waarschuwen dat Poetin verder zal oprukken als Oekraïne verslagen wordt.

Beoordeling
Dit boek is geschreven in een voor iedereen toegankelijke taal. Het is vooral een oproep tot meer en tot blijvende steun aan een land in nood.

Soms staan er detailfouten in: de Oranjerevolutie was in 2004/2005, niet in ‘2008’ (p. 82). Chroesjtsjov was geen ‘Oekraïner’ (p. 212), maar een etnische Rus, geboren in Kalinovka, regio Koersk. Hij fungeerde wel als partijchef van Oekraïne en liquideerde er ruim 55.000 mensen tijdens de zuiveringen. Rusland telt meer dan ‘24’ volkeren (p. 217): eerder 155! Oekraïne had in 1991 geen ‘43’ miljoen inwoners (p. 219), maar 52 miljoen: 9 miljoen waren al geëmigreerd om economische redenen vóór 2022. Bij de aanbevolen literatuur mis ik: Stanislav Asejev, Het concentratiekamp in de Paradijsstraat (2022). Het gaat over één van de folterkelders van de Russen in Oost-Oekraïne. Het kaartje op p. 22 toont veel te weinig plaatsnamen.

Nog een paar zetfoutjes: ‘doktor’ (p. 86) moet doctor zijn; ‘Augustus’ (p. 101) is augustus; ‘resident’ (p. 213) is president. Een inhoudstafel ontbreekt.

©Jef Abbeel, augustus 2024 www.jefabbeel.be