Histoforum

home tijdvak 1 tijdvak 2 tijdvak 3 tijdvak 4 tijdvak 5 tijdvak 6 tijdvak 7 tijdvak 8 tijdvak 9 tijdvak 10

Zeventiende eeuw 3

Schilderijen van Rembrandt en Frans Hals

Bron 1

Klik op de afbeelding voor een vergroting

Frans Hals: Willem van Heythuyzen, ongeveer 1625

Bron 2

Frans Hals: Willem van Heythuyzen, ongeveer 1634

Dit soort portretten (een persoon in volle lengte afbeelden) was niet erg populair gedurende de eerste helft van de zeventiende eeuw in de Republiek. Deze portretten werden voornamelijk gebruikt voor staatsieportretten en de adel. Alleen de de machtigsten, de rijksten en de mensen met de meeste pretentie gaven opdracht een dergelijk portret te maken. Bovendien waren slechts weinig huizen er groot genoeg voor. Dat van Van Heythuizen was groot genoeg. Hij was een zeer rijke koopman die zijn fortuin had gemaakt in de textielhandel. Het hofje wordt vanaf de stichting bewoond door zowel mannen als vrouwen. Willem van Heythuijzen werd begraven in de Sint-Bavokerk (stinkend rijk). Dit werd later om hygiënische redenenen verboden.

Bron 3

Klik op de afbeelding voor een vergroting

Hofje van Willem van Heythuyzen, of Heythuijsen aan de Kleine Houtweg in Haarlem. Dit hofje werd gesticht in 1650 uit de nalatenschap van de in datzelfde jaar overleden Willem van Heythuijsen, een invloedrijk lid van de Haarlemse gemeenschap. Een van de portretten die Frans Hals van hem maakte hing lange tijd in dit hofje.

Opdracht 1

a. Waarom liet Willem van Heythuizen een hofje voor behoeftige mensen bouwen, denk je?

b. Welk van de twee portretten heeft volgens jou lange tijd in het hofje gehangen? Waarom heb je voor dat portret gekozen?

c. Leg aan de hand van de schilderijen een verband tussen de economische en culturele bloei in de zeventiende eeuw in de Republiek.

Bron 4

Frans Hals: Maaltijd van de officieren van de Cluveniersschutterij, 1627

Klik op de afbeelding voor een vergroting

Opdracht 2

Frans Hals maakte diverse groepsportretten van schuttersgilden. Waarom is zo'n onderwerp niet opvallend in de eerste helft van de zeventiende eeuw?

Bron 5

Rembrandt: Portret van zijn Rembrandts vrouw Saskia

Klik op de afbeelding voor een vergroting

Saskia van Uylenburgh werd geboren te Leeuwarden, als dochter van de jurist Rombertus van Uylenburgh en Sjoukje Ozinga. Ze was de jongste van acht kinderen uit een gegoede familie. Haar vader was betrokken bij de oprichting van de Hogeschool van Franeker. Hij werd in 1584 burgemeester van Leeuwarden, tevens afgevaardigde van de provincie Friesland naar Den Haag.

Opdracht 3

Regaeer op de volgende stelling: Uit Rembrandts huwelijk met Saskia van Uylenburgh kun je concluderen dat schilders in de zeventiende eeuw in hoog aanzien stonden.

Bestudeer bron 6 en 7

Bron 6

Rembrandt: De samenzwering van de Batavieren in het Schakerbos

Klik op de afbeelding voor een vergroting

Bron 7

Keizer Claudius (41 tot 54 na Christus) besloot in het jaar 49 een verdedigingslinie te bouwen langs wat we nu de rivieren Nederrijn, Oude Rijn en Kromme Rijn noemen. Aan de zuidoever kwam een weg, die bestond uit grind en boomstammen. De weg liep midden door legerplaatsen, de castella. In deze houten of stenen forten leefden de soldaten die de grens bewaakten. Tussen de castella stonden wachttorens.
Aan beide zijden van de grens waren er contacten tussen Romeinen en bijvoorbeeld Germaanse en Keltische volken. Soms waren deze contacten vreedzaam, dreef men handel met elkaar en namen Germaanse soldaten dienst in het Romeinse leger. Soms ook waren er gewelddadige botsingen tussen volken. Bijvoorbeeld in 69 na Christus, toen de Bataven, die in het Romeinse Rijk woonden, onder leiding van Julius Civilis, in opstand kwamen tegen de Romeinen. Zij profiteerden van de onlusten die overal in het Romeinse rijk waren uitgebroken na de dood van keizer Nero. Even leek het erop dat de opstand succes zou hebben, maar na een paar maanden werden de Bataven alsnog door de Romeinen verslagen.

Opdracht 4

In 1648, het jaar dat met de Vrede van Munster een einde kwam aan de Tachtigjarige Oorlog, werd in Amsterdam begonnen met de bouw van een nieuw stadhuis, het tegenwoordige Paleis op de Dam. Er werd veel geld voor uitgetrokken om er een indrukwekkend bouwwerk van te maken. Rembrandt maakte voor dit stadhuis zijn beroemde schilderij de 'De samenzwering van de Batavieren in het Schakerbos' met de eenogige Julius Civilis, ook wel bekend als Claudius Civilis. Het doek is in 1662 in het stadhuis geplaatst, maar het werd vervolgens weer verwijderd.

a. Waarom zou het gemeentebestuur voor dit onderwerp hebben gekozen?
b. Bedenk een reden waarom men het schilderij na enige tijd toch weer heeft verwijderd?

Opdracht 5

Bedenk in welke periodes van de geschiedenis van ons land de opstand van de Bataven aan de inwoners van ons land ten voorbeeld werd gesteld.
Doe het zo:

- noem twee periodes en
- geef voor elke periode aan waarom de Bataafse opstand juist toen aan de inwoners van ons land ten voorbeeld werd gesteld.

Zeventiende eeuw

Opdrachten

Klik op de afbeelding om terug te gaan naar het overzicht met opdrachten.