Roemloos ten onder, Robert Goddard

Den Haag, BZZTÔh, 2007, 335 blz. 

Doelgroep: 15-18 jarigen - volwassenen.

Proloog

In 1707 verging een volledige vloot op de klippen van de Scilly Islands, nog geen 40 mijl uit de kust, omdat de admiraal van de vloot en zijn kapitein van het vlaggenschip het niet eens raakten over hun juiste positie. Als gevolg van deze ramp nam het parlement in 1714 een wet aan, die subsidies en een beloning van £20.000 in het vooruitzicht stelde voor wie het lengtegraadprobleem kon oplossen. Daarvoor was alleen een horloge nodig, dat niet onderhevig was aan de schommelingen van een schip en de correcte tijd van de vertrekhaven bleef aanwijzen

Om een lang verhaal kort te maken: na een heel leven van experimenteren slaagde John Harrison (1693-1776) er in 1761 eindelijk in een precieze vrijwel wrijvingsloze chronometer te ontwerpen die geen smeerolie of reiniging behoefde, gemaakt van roestvrije materialen en die op een reis van negen weken naar Jamaica slechts 5 seconden achterliep.

Inhoud en bespreking

Tuinarchitect en weduwnaar Tim Harding gaat in 2006 voor zijn vriend Barney Tozer op een veiling in Cornwall een kostbare antieke ring kopen. Barney Tozer is een schatrijke Engelsman, die omwille van fiscale redenen in Monaco leeft en met wiens vrouw Harding in het geheim een verhouding heeft.

De ring zou lange tijd in het bezit van de Tozer-familie zijn geweest, maar oorspronkelijk hebben toebehoord aan admiraal Sir Clowdisley Shovell (1650-1707). Het was diens schip, de HMS Association, dat samen met drie andere schepen in 1707 op de klippen van de Scilly-eilanden met man en muis verging. (Het wrak werd pas in 1967 ontdekt.) De ring zou met vinger en al van het aangespoelde lijk van de admiraal zijn afgesneden door een strandjutster. Ook in de Tozer-familie heeft de ring al tot vreemde verwikkelingen geleid en hoe meer Tim Harding zich verdiept in de zaak hoe meer geheimen en merkwaardige feiten aan het licht komen, zowel wat Barney betreft als de ring. Wie is de geheimzinnige jonge dame die hij van vroeger meent te herkennen, maar die met stelligheid beweert dat ze hem nooit eerder heeft ontmoet? En wat is het verband met een verdacht duikongeval in het wrak van de Association in 1999 en een wonderbaarlijke genezing uit hetzelfde jaar? 

Goed geschreven, boeiende maar misschien iets te uitvoerige misdaadroman met een gecompliceerde, doch mooi uitgewerkte plot, die, zoals vaak in Goddards misdaadromans, is gebaseerd op een historische gebeurtenis. Over de psychologie van sommige karakters kun je weliswaar vragen stellen. Idem over de rol van het toeval in de ontwikkeling van een plot die hyperkinetisch van Monaco naar Penzance (Cornwall), van de Scilly eilanden naar München danst en weer terug.

Met verantwoording over de historische aspecten in het verhaal. Negentiende misdaadroman van de Britse historicus/schrijver (°1954). Meer over de auteur: De Vos, Lukas, Interviews met Robert Goddard, in : Knack Boek 08, p. 68-77.

Epiloog

De ramp bij de Scilly Islands in 1707 was vertrekpunt voor mijn eigen speurtocht naar de problemen met de lengtegraadbepaling op zee en de oplossing ervan. Loont de moeite er meer over te willen weten! De resultaten vind je op onderstaande site: Waldseemüller en de geboorte van ‘America’, deel 1: De wereld in kaart, I: Harrison en de plaatsbepaling op zee. Hier tref je ook links naar andere sites.

Dava Sobel schreef hierover een ‘onwaarschijnlijke’ bestseller, later verfilmd tot een onwaarschijnlijk spannende televisiereeks, die op DVD verkrijgbaar is. 

Sobel, D., Lengtegraad (Amsterdam, Flamingo Pockets, 1999, 2de druk, 155 blz.  Longitude, televisiereeks op DVD, 2004.  

Jos Martens