Community Geschiedenis Histoforum
Kongolese monumenten in België
België en Kongo horen sinds 1885 nog altijd een beetje bij elkaar. De geschiedenis was er één van uitersten: exploitatie enerzijds, aanleg van wegen, scholen, medische infrastructuur anderzijds. Sinds de onafhankelijkheid ging het land er niet op vooruit: in golven verdween de koloniale aanwezigheid, maar ook de opgebouwde infrastructuur, die destijds model stond voor veel andere landen in Afrika, ging ten onder. Wie de film “Congo River” gezien heeft, kan daarvan getuigen, wie ginds rondrijdt, nog meer.
België blijft voor veel Kongolezen nog altijd een aantrekkingspool, waar ze ook een groot stuk van het gemeenschappelijke verleden herkennen. De Belgen gaan minder naar Congo, omwille van de kostprijs en de falende infrastructuur.
Lucas Catherine, Islamdeskundige met veel Afrikaanse ervaringen, kwam op het geniale idee een inventaris op te stellen van monumenten die herinneren aan de vroegere kolonie. Hij heeft voor dit werk vele kilometers afgelegd: de monumenten en musea staan verspreid over heel het land.
Hij vond er o.m. in de kuststreek ( Oostende, Blankenberge, Diksmuide), in Gent, Antwerpen, Mons, Charleroi, Spa, Arlon, maar vooral in Brussel en Tervuren. Het rijkste koloniale museum is dat van Tervuren, waar behalve de vaste collectie, geregeld een speciale tentoonstelling aan (het geheugen van ) Kongo gewijd wordt. Veel minder bekend zijn de musea van Dalhem ( bij Visé ) en Namen.
De stempel die Leopold II op de Belgische geschiedenis en bouwkunst drukte, was en is indrukwekkend. De meeste bezienswaardigheden staan in de buurt van zijn paleizen en buitenverblijven, nl. in Brussel en Oostende. Daar kun de meeste dingen je te voet en met het openbaar vervoer gaan bekijken. Voor de rest is de auto wel aangewezen, gezien de grote afstanden tussen de monumenten onderling.
Catherine brengt de lezer heel veel feitenkennis bij, zeker wanneer het gedenktekens zijn voor lieden zoals Beernaert, Coquilhat, Dhanis, Lambermont, Lippens en De Bruyne. In Kongo zelf zijn de standbeelden verdwenen, samen met vele andere zaken. De auteur wijst in zijn kritische gids ook telkens op de keerzijde: elk monument heeft zweet, bloed en tranen gekost aan de Kongolezen.
Het boek is een rijke bron aan informatie, zeer boeiend, een beetje eenzijdig, maar in de inleiding toch ook kritisch tegenover het puinhoopje dat de Kongolezen er sinds 1960 van gemaakt hebben.
De auteur en/of de uitgever hebben de prijs laag gehouden. Dat gaat wel ten koste van de 75 foto’s en de 8 kaartjes, die te klein en wat vaag zijn, waardoor veel mooie dingen voor de lezer niet tot hun recht komen.
Het boek eindigt met een handige chronologie van Kongo, een lijst van Brusselse straatnamen met Kongolese connotatie, een personenregister en een kritische noot bij de Koninklijke Schenking. Dit instituut is ook een koloniale erfenis en bezit o.m. de villa aan het Zoniënwoud in Tervuren, waar prins Laurent (gratis) woont.
Referentie:
Lucas Catherine, Wandelen naar Kongo. Langs koloniaal erfgoed in Brussel en België. Uitgeverij EPO, Berchem /Antwerpen, 2006. 144 p. ; foto’s, kaarten, register. ISBN 90 6445 400 0; € 15.
Jef Abbeel mei - juni 2006
Met onderstaande zoekmachine kunt u zowel zoeken op het www als binnen deze site en Histoforum