Community Geschiedenis Histoforum
Staf De Clercq – Hendrik Elias, een dubbelportret
Tijdens de 2° W.O. werd ook in België gecollaboreerd met de Duitse bezetter, zowel in Vlaanderen als in Wallonië, vaak met zeer verschillende motieven. Dit boekje(1) beschrijft de evolutie van het Vlaams nationalisme van democratische naar autoritaire nationaalsocialistische beweging a.h.v. het bewogen leven van twee leiders. Tegelijk tekent Verstraete een beeld van de donkerste periode uit de Vlaamse Beweging en ook de meest nadelige, want hierdoor kregen Vlaamsgezinden nog decennialang een “zwart” etiket opgekleefd. De Clercq (1884-1942) en Elias (1902-1973) leefden in een tijd waarin onderwijs, gerecht, leger en administratie in Vlaanderen Franstalig waren. Ze volgden hun onderwijs dus ook in het Frans.
Hoewel De Clercq in de 1° W.O. nog tegen de Duitsers vocht, rekende hij naïef op Hitler om in België de taalgrens vast te leggen. Hij ging heel ver in zijn collaboratie, incl. soldaten ronselen voor het Oostfront, net zoals zijn Waalse tegenhanger Léon Degrelle, die meer succes had, want hij werd door Hitler zelf ontvangen.
Elias, historicus en advocaat, volgde De Clercq op na diens dood in 1942. Hij had al een bittere ervaring achter de rug, want ondanks zijn grootste onderscheidingen gunden de bisschoppen hem geen professoraat aan de K.U. Leuven wegens zijn flamingantisme. Elias brak met de SS, maar zette de collaboratie verder tot het einde en vluchtte in september 1944 naar Duitsland, maar belandde uiteindelijk in Belgische gevangenissen. Hij kreeg de doodstraf, maar werd in 1959 voorwaardelijk vrijgelaten. Hij werd geschiedschrijver van de Vlaamse Beweging tot zijn dood in 1973. Als politicus mislukten beiden, als geschiedschrijver leverde Elias goed werk af. Verstraete schrijft sereen en laat een harder oordeel over aan de lezer. Andere historiografen oordelen minder begripvol over de samenwerking met het verwerpelijke naziregime. Het boek eindigt met een literatuurlijstje en een register.
Wie meer wil weten over de manieren waarop er gecollaboreerd werd, kan o.a. terecht bij Nico Wouters (2)
1 Pieter Jan Verstraete, Trouw en Dietsch. Vlaamse leiders en hun collaboratie. Uitgeverij Aspekt, Soesterberg / Denis, Antwerpen, 2006. 124 p. ; foto’s, lit. , reg. ISBN 90 5911 133 8; € 19,95.
2 Nico Wouters, De Führerstaat, Overheid en collaboratie in België (1940 – 1944). Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2006. 264 p. ; ISBN 90 209 6628 6; € 24,95.
Jef Abbeel aug. – sept. 2006.
Met onderstaande zoekmachine kunt u zowel zoeken op het www als binnen deze site en Histoforum