Digitale Vakdidactiek Geschiedenis
 

Bestaat er eigenlijk wel zoiets als een digitale didactiek? Deze vraag stelde Robert-Jan Simons een aantal jaren geleden tijdens zijn inauguratie als hoogleraar didactiek in digitale context aan de Universiteit van Utrecht.

Didactiek is kennis en kunde omtrent het organiseren en faciliteren van leren en daarbij is het op zich niet van belang welke middelen daarbij worden ingezet.  Dat geldt ook voor het gebruik van ICT, aldus Carien van Hooff ( e-learning site): 'ICT is in de eerste plaats een hulpmiddel: ICT faciliteert het leren. Net zoals ook bord en krijtje, het leerboek, de rekenmachine enzovoorts. Leermiddelen faciliteren het leren. Met ICT kan wel heel veel en het maakt het mogelijk veel gevarieerde werkvormen toe te passen, maar het blijft een (krachtig) leermiddel' .  De term didactiek wordt met het bijvoeglijk naamwoord digitale nader gespecificeerd. Het betreft dus nog steeds "gewone" didactiek, zegt Hans Reitzma (Edu Meda Web) in een reactie op het verhaal van Simons, maar dan met een accent op het gebruik van ICT in die didactiek. De ervaring leert, zo meent een collega, dat wanneer docenten advies vragen bij het inzetten van ICT in hun onderwijs zij vooral algemene didactische en onderwijskundige vragen stellen. Het gaat dus niet om digitale didactiek, maar steeds weer om didactiek waarbij je wellicht digitale hulpmiddelen kunt gebruiken. Cees Terlouw (universiteit Twente) is bang dat er, voor je het weet, sprake is van een tegenstelling tussen ICT-onderwijsmiddelen en niet-ICT-onderwijsmiddelen.  ICT is en blijft een onderwijs- en leermiddel in een speciaal jasje. Weinig reden, zo lijkt het, om te spreken van digitale didactiek als een bijzondere vorm van didactiek.

Aan de andere kant blijkt uit onderzoek, volgens Simons, dat het ontwerpen en begeleiden van digitaal onderwijs nieuwe benaderingen en nieuwe competenties vraagt. Ook Maarten van de Ven meent dat er voor het gebruik van ICT in het onderwijs specifieke didactische kwaliteiten vereist zijn. En om hierop de aandacht te vestigen vindt hij het wel handig de term digitale didactiek te gebruiken. Ik sluit me daar graag bij aan.

Of en hoe je ICT wilt inzetten hangt in belangrijke mate af van je visie op leren. Tegelijkertijd geldt ook dat gebruik van ICT geen automatisch gevolg is van het hebben van een bepaalde leervisie. De docent die instructie en het vertellen van verhalen centraal stelt in zijn lessen zal op een geheel andere wijze gebruik maken van ict dan de de docent die onderzoekend leren als uitgangspunt van zijn lessen neemt.

Tenslotte, het bestaan van ICT zal het geschiedenisonderwijs niet veranderen, net zo min als de televisie het onderwijs wezenlijk heeft veranderd. Maar voor wie het onderwijs wezenlijk wil veranderen is ICT een onmisbaar middel.

Copyright © 2006 Albert van der Kaap