Nieuwbrief geschiedenis 118

Dit is de tweede nieuwsbrief van het schooljaar 2009-2010. De eerste werd verzonden op 13 augustus. Mogelijk heeft u deze door de vakantie gemist. In dat geval kunt u deze hier alsnog bekijken.

De canon en de tijdvakken
SLO heeft een tweetal leerplankundige instrumenten gemaakt, waarin o.a. de vijftig canonvensters worden verbonden met de tien tijdvakken en de kenmerkende aspecten. De instrumenten, één voor po en één voor de onderbouw van het vo, zijn overigens niet alleen voor geschiedenis bedoeld, maar ook voor aardrijkskunde, Nederlands en de kunstvakken.

Schoolboeken en de Eerste Wereldoorlog
Op de website van de Stichting Studiecentrum Eerste Wereldoorlog staat een scriptie van R.J.Poortvliet.waarin hij een aantal studies over het ontstaan van de eerste wereldoorlog van de hand van een aantal historici w.o David Fromkin, John Keegan, Hew Strachan, Ruth Henig, Henk Wesseling, Jan van Oudheusden, Maarten van Rossum en Hans Andriessen in relatie tot enkele schoolboeken w.o de methodes Sporen (1999), Sfinx (2004), Bronnen (2007), Fenix (2008) en Bronwijzer (2008)

Aletta
Aletta is de nieuwe naam van het Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging!
Op de geschiedeniswebsite van de VPRO staat aflevering twee over de positie van de vrouw uit de Teleact serie over Nederland rond 1900.

Onderzoek nieuwe geschiedenisprogramma tweede fase
Ik doe bij de lerarenopleiding van de Universiteit Utrecht een onderzoek naar de invoering van het nieuwe programma in de bovenbouw havo/vwo (o.a. de tien tijdvakken) en hoe geschiedenisdocenten daar mee omgaan. Indien u mee wilt doen kunt u hieronder de link aanklikken en dan komt u vanzelf in de digitale vragenlijst.Als u de vragenlijst liever op papier ontvangt kunt u mij een email of briefje met uw postadres sturen. Het gaat om een korte vragenlijst (max. 15 minuten) waarin gevraagd wordt hoe u denkt over het nieuwe programma en u daaraan vorm geeft in uw lessen. In ruil voor uw medewerking kunt u desgewenst een beschrijving van 15 werkvormen voor geschiedenis ontvangen. Dit kunt u aangeven aan het einde van de vragenlijst.
Dit gaat om een herhaalde oproep, dus als u de vragenlijst al ingevuld heeft is deze oproep niet relevant en dank ik u zeer. Met vriendelijke groet en bij voorbaat heel veel dank!
Hanneke Tuithof
h.tuithof@uu.nl
IVLOS
Universiteit Utrecht
Postbus 80127
3508 TC Utrecht
030-2533220 / 2531714

De val van de muur
Op 9 november a.s. is het alweer twintig jaar geleden dat de muur viel. Een gebeurtenis die op velen, gekluisterd aan de beeldbuis, een diepe indruk maakte. Maar ook een geburtenis waaraan de huidige middelbare scholier geen directe eigen herinnering heeft. De bouw van de muur begon op 13 augustus 196 (Da Schlug's 13). De muur werd het symbool van de Koude Oorlog, zoals de val het symbool werd van het einde van de Koude Oorlog. Alle reden om rond 9 november aandacht aan de muur te besteden. Dat kan uiteraard bij het vak geschiedenis, maar een projectweek samen met andere vakken, bijvoorbeeld Duits en CKV, biedt nog meer mogelijkheden. Klik hier voor suggesties.

Powerpoint over de Berlijnse muur
Op Histoforum staat een uitgebreide powerpoint presentatie waarop het verhaal van bouw en val van de muur wordt verteld in afbeeldingen, kaarten en grafieken, waarbij u uw eigen verhaal kunt vertellen. Uiteraard kunt u de powerpoint naar eigen wensen aanpassen.

Kennislink en geschiedenis
Op woensdag 19 augustus is Kennislink uitgebreid met een nieuwe vakpagina: Geschiedenis & Archeologie. Op de populair-wetenschappelijke website zijn nu ook het laatste nieuws en achtergronden te lezen over beide wetenschappen. Waarom maakten de oude Grieken nauwkeurige afspraken over plaats en tijd als ze een oorlog wilden uitvechten? Hoe kon Nederland een heel eilandenrijk drie eeuwen lang de baas blijven? Wie gaf de succesvolle zakenman Arent van Curler een financiële dolkstoot in de rug? En hoe kijken historici van nu aan tegen de Koude Oorlog van 1947-1989? Je leest het - en meer - op Kennislink-Geschiedenis & Archeologie.

Oproep
Collega Lavina van Dijk-Borsboom heeft het antwoordenboek 2 h/v van Memo (9789020858006) nodig. Dit boek is sinds vorig jaar helaas niet meer leverbaar. Wie kan haar aan dit boek helpen? Reacties graag naar: lavina.dijk@planet.nl

Conferentie voor leraar-auteurs
Maakt u als leraar regelmatig zelf lesmateriaal en gebruiken collega's uw producten? Kom dan op 1 oktober 2009 naar Tilburg. De Vereniging van Educatieve Auteurs organiseert dan in samenwerking met hogeschool Fontys Lerarenopleiding Tilburg (FLOT) en SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling) de conferentie Leermiddelen op drift. Deze conferentie informeert leraar-auteurs en andere belanghebbenden over ontwikkelingen in de leermiddelenwereld en over manieren waarop zij hun auteurscompetenties kunnen ontwikkelen.

Tijd: 1 oktober 2009
Plaats: Fontys-Mollergebouw, Tilburg
Kosten: € 120,- (inclusief gratis VvEA-lidmaatschap tot 1 januari 2011).
Informatie en aanmelding: www.educatieveauteurs.nl.

Oorlog & Vrede schrijfwedstrijd van Kennislink
“1600 Slag bij Nieuwpoort!” Dat weet iedereen. Maar weet je ook dat ons land sinds de komst van de Romeinen meer oorlog dan vrede heeft gekend? Sterker nog: in de wereldgeschiedenis staat tegenover 1 jaar vrede 13 jaar oorlog! JIJ kunt daar nu verandering in brengen: Schrijf een artikel over hoe een oorlog eerder beëindigd had kunnen worden. Je mag zelf een oorlog uit de wereldgeschiedenis kiezen.
Maak kans op een publicatie van je artikel op de populairwetenschappelijke site www.kennislink.nl. En win een ‘Geschiedenisprijzenpakket’ met onder andere de computergame Caesar IV en het boek D-Day van Anthony Beevor.
Mail jouw artikel van maximaal 1000 woorden vóór 15 november naar info@kennislink.nl o.v.v. ‘Oorlog & Vrede schrijfwedstrijd’
Kijk voor meer informatie en tips op www.kennislink.nl/ga/oorlog-en-vrede.

De Lerarenwissel
Het digitale lerarenplatform Leraar24 organiseert uitwisselingen voor een dag om leraren een vernieuwde kijk te geven op hun onderwijs. Door een dag (deel) in een andere onderwijssituatie te werken, leert u meer over uw eigen vaardigheden en over de diversiteit aan kwaliteiten die nodig zijn binnen het onderwijs. U draait een dag (deel) de lessen van een collega op een andere school, die u daarbij zal instrueren en coachen. Daarna ontvangt u uw collega op uw school en begeleidt u hem/haar die dag. Het uiteindelijke filmpje zal te zien zijn op Leraar24.
Leraar24 is daarom op zoek naar enthousiaste leraren uit het basis- en voortgezet onderwijs en het mbo die graag eens een dag in de schoenen van een andere leraar willen staan. Bent u de leraar die wij zoeken? Laat het ons weten en mail uw gegevens, uw onderwijservaring en de gegevens van uw school naar Leraar24.
Mail hiervoor naar cindy@jvtv.nl of bel met 030-24 00 880.

Jaargang 8, nummer 118, september 2009

Eerdere edities in deze jaargang

Studiedag vmbo
Op 6 november organiseert de Universiteit Utrecht/IVLOS samen met de vmbo-commissie van de VGN een studiedag voor vmbo-docenten.

Lesmateriaal middeleeuwen primair onderwijs
Theo ten Batenburg schreef onlangs een rapport over een onderzoek naar drie didactische methodes bij 8 lessen geschiedenis (Middeleeuwen) voor groep 5 van het basisonderwijs (Leren met het digitale schoolbord op de basisschool, downloadbaar via www.gion.nl). Het ontwikkelde lesmateriaal en de handleiding voor docenten is te downloaden via www.gmw.rug.nl/~stud099/start.html. Voor de Dalton versie geldt als wachtwoord gion.

Samenvattingen van Jo Swaen
Collega Jo Swaen heeft zijn, toch al uitgebreide, verzameling samenvattingen in de zomervakantie nog verder uitgebreid, uiteraard ook met samenvattingen van het nieuwe examenonderwerp. Klik hier voor een overzicht.

Lezing James Kennedy in Zwolle
In de Waanders-lezing spreekt James Kennedy op 11 oktober over orthodoxisme in Nederland, naar aanleiding van zijn nieuwste boek.

Ferraris kaart
Jos Martens bespreekt op Histoforum de, zeker voor België, belangrijke heruitgave van de beroemde Atlas van Ferraris.

Europeana
Op Europeana, Europa's meertalige digitale bibliotheek, staan momenteel 4,6 miljoen gedigitaliseerde boeken, kaarten, foto’s, filmclips en kranten ter beschikking van internetgebruikers. De omvang van Europeana is sinds de lancering ervan in november 2008 meer dan verdubbeld. 8% van alle bestanden is afkomstig uit Nederland.

Workshop voor geschiedenisdocenten in de bovenbouw havo/vwo
Hanneke Tuithof IVLOS Universiteit Utrecht
donderdag 24 september 2009 van 14.00 tot 17.00 uur; kosten 95 euro (incl. drinken en certificaat).
Nog niet helemaal tevreden over je lessen in bovenbouw havo en vwo met het nieuwe examenprogramma of de nieuwe methode? Behoefte aan informatie over de nieuwe ontwikkelingen t.a.v. het vak geschiedenis?
Oriëntatiekennis, dat is het doel dat docenten in hun lessen in de bovenbouw havo/vwo zouden moeten bereiken. Maar uit enquêtes en onderzoeken blijkt dat dit moeilijk is. De methodes bieden allemaal heel veel inhoud en nauwelijks opdrachten die oriëntatiekennis ontwikkelen. Het is hard werken om alle inhoud te behandelen en er blijft vaak weinig tijd over voor opdrachten en andere zaken. Daarom gaan we in deze workshop bespreken wat oriëntatiekennis is en hoe dat er in de praktijk uit kan zien. We zullen dat aan de hand van voorbeelden en werkvormen doen. Daarnaast zal getoond worden hoe je in de inhoud van de methode verantwoord kunt schrappen en tijd overhoudt voor eigen opdrachten of excursies of andere onderwerpen en toch de eindtermen van het examenprogramma kunt halen. Ook wordt informatie gegeven over het toekomstige examen over de orientatiekennis.
Voor meer informatie en opgave:
Iris Bleeker, i.bleeker@uu.nl of 030-2533224 of
Hanneke Tuithof, h.tuithof@uu.nl of 030-2533220

Het Storkgebeuren
Het Historisch Centrum Overijssel en Twents Techniekmuseum HEIM hebben samen 'Het Storkgebeuren' ontwikkeld: een educatief project voor het voortgezet onderwijs in de regio Hengelo. 'Het Storkgebeuren' kan een les vervangen wanneer u lesgeeft over industrialisatie.

Landschap Erfgoed Utrecht
De projecten van Landschap Erfgoed Utrecht bieden leerlingen van het voortgezet onderwijs in de Provincie Utrecht de kans om in aanraking te komen met tastbare elementen uit het verleden. Onze projecten zijn veelal vakoverstijgend en lesstofvervangend. Alle projecten worden ontwikkeld in samenwerking met het onderwijs en sluiten daardoor naadloos aan bij de wensen van docenten. Voor alle niveaus en disciplines van het voortgezet onderwijs zijn projecten beschikbaar.
Doordat de projecten plaatsgebonden zijn, ontwikkelen de leerlingen een band met de geschiedenis van hun eigen omgeving. Op aanvraag worden de projecten omgezet naar andere plaatsen.

Speechless
Op 4 september verscheen 'Speechless', een gepassioneerde, volledig visuele grafische novelle, waarin op 128 pagina's de wereldgeschiedenis , zonder woorden, wordt verbeeld van de Big Bang tot de klimaat chaos. Speechless is getekend door cartoonist Polyp en mede geproduceerd door Friends ot the Earth International en de New Internationalist.
Zie ook deze pagina.

Wereld in oorlog 13
In deze aflevering van Wereld in oorlog o.a. een uitgebreid artikel over de Brits/Duitse tankgevechten in het Franse plaatsje Villers-Bocage op 11 en 12 juni 1944 en een artikel over de rode kroonprins. Op zijn 19e verjaardag, in maart 1940, voltooide een jonge luchtmachtcadet zijn opleiding tot gevechtspiloot. Nog geen twee jaar later werd hij kolonel. Aan het eind van de oorlog was hij divisiecommandant en op 24-jarige leeftijd generaal. Toch brak deze officier talloze malen de protocollen en was hij niet buitengewoon getalenteerd. Wie was deze opmerkelijke man? Het was Vasili Stalin, de jongste zoon van de leider van de Sovjet-Unie.

Recensies
Niet alleen op Histoforum vindt u een grote hoeveelheid recenises van historische non-fictie, ook op de website van de VVLG. Op deze pagina van Histoforum vindt u een overzicht van deze recensies.

Berichten voor de volgende nieuwsbrief graag voor 26 september sturen aan kaap@home.nl

De nieuwste toevoegingen aan de website vindt u altijd in dit overzicht.

Afmelden voor deze mailinglist? Stuur vanuit het emailadres waarop u deze mail ontvangt een leeg emailbericht naar: list-geschiedenis-unsubscribe@digischool.nl