C'ést le ton qui fait la musique

Onder de titel Alexanders superleger schrijft Siebrand Krul op de website GGeschiedenis het volgende stukje over het leger van Alexander de Grote.

'Alexander had van zijn vader niet alleen de kroon geërfd, maar ook de modernste strijdmacht van zijn tijd. Wat betreft uitrusting, tactiek en discipline waren de Macedoniërs opgewassen tegen elke vijand. Een leger, gemaakt om te winnen. Ze waren de meest geharde Griekse huursoldaten de baas, triomfeerden over de 'onsterfelijke' elitesoldaten van de Perzische koning en zelfs de Indiase olifantenlegers slaagden er niet in hun een nederlaag toe te brengen. Het is de tijd dat Nike, de godin van de overwinning, in het Macedonisch gekleed gaat.

Het ongekende succes van de jonge koning kan niet los gezien worden van zijn charismatische stijl van leiding geven, zijn enorme inzet en tactische talent. Maar Alexander had ook een strategisch voordeel. Hij beschikte over het modernste en meest efficiënte leger van heel het tijdsgewricht.
Dat was te danken aan vader Philippus, die Macedonië had omgesmeed tot een regionale grootmacht en een imposante militaire mogendheid. Zijn succesformule: hij professionaliseerde de oorlogsvoering en revolutióneerde de tactiek.

Zo op het eerste gezicht lijkt er niets mis met deze tekst, maar toch stoorde ik mij eraan, waarom? Het is, denk ik, vooral de toonzetting. Wat er staat is feitelijk vast en zeker juist. Ik heb te weinig kennis van Alexanders leger om dat te kunnen beoordelen. Maar het stukje is mij veel te triomfantelijk. Ik heb mij wel vaker afgevraagd waarom mensen als Alexander de Grote (alleen de toevoegong de Grote al) en Napoleon zo positief worden bejegent, alsof zij helden waren. De Macedoniërs waren opgewassen tegen elke vijand schrijft Krul, maar waren de Macedoniërs zelf niet eerder de vijand. Krul geeft dat zelf, min of meer impliciet, ook toe als hij zegt dat Alexanders vader Philippus Macedonië had omgesmeed tot een regionale grootmacht en een imposante militaire mogendheid.

De schrijver is uiteraard niet de enige en eerste bewonderaar van Alexander.  Doorheen de eeuwen is hij altijd een van de Neuf Preux gebleven, zoals Jos Martens zegt, de negen grootste en na te volgen helden van de geschiedenis. Zijn invloed doorheen de hele middeleeuwen is bijvoorbeeld gigantisch (zie de talrijke kopieën van de Alexanderroman). In Karel de Stoute en de Burgunder Beute, zegt Martens,  'als favoriete ‘rolmodellen’ van Karel de Stoute fungeerden Julius Caesar en vooral Alexander de Grote, prototypes van wereldveroveraars en de laatste, evenals hij zelf, zoon van een Philippus. Hij ontwikkelde zijn persoonlijkheid en zijn politieke handelswijze naar het voorbeeld van deze antieke figuren waarmee hij zich identificeerde.

De Negen Besten in het oude stadhuis van Keulen

Ik vraag me af of historici over duizend of tweeduizend jaar op vergelijkbare wijze schrijven over Hitler.