De Koude OorlogIn dit artikel wordt onderzocht hoe leerlingen kunnen komen tot 'enduring understanding' van de Koude Oorlog. |
Albert van der Kaap, Enschede, albert@vanderkaap.org
Enduring understanding van de Koude Oorlog
Bij 'enduring understanding' draait het om twee zaken. Het gaat om inzicht en begrip in een ontwikkeling of gebeurtenis en het gaat om de duurzaamheid van dat inzicht en begrip. Leerlingen moeten hun kennis van en inzicht in een ontwikkeling of gebeurtenis ook lang nadat deze in de les aan de orde is geweest nog wendbaar kunnen toepassen.
Het gaat, volgens Wiggins en McTigh, niet zozeer om het leren van kant en klare kennis, maar om kennis en vaardigheden als middel om vragenderwijs na te denken over de belangrijkste kwesties behorend bij een onderwerp. (Wiggings, McTigh, 2005,107).
Tussen 1945/47-1989 stonden twee wereldmachten, de democratische en kapitalistische
V.S. en de totalitaire en communistische S.U., overal in
de wereld vijandig tegenover elkaar. Beiden wilden het
wereldtoneel domineren en beiden waren bang voor elkaar.
Een politiek van indamming van de kant van de V.S. en
het aanleggen van een bufferzone door de S.U., alsmede
een grootschalige wapenwedloop was hiervan het gevolg.
De leerlingen moeten inzicht hebben in het ontstaan van
de Koude Oorlog en duidelijk kunnen maken hoe deze
opdeling van de wereld in twee, elkaar vijandig gezinde,
machtsblokken de internationale politiek in de tweede helft van de
twintigste eeuw ingrijpend heeft
beïnvloed.
Zij moeten kunnen aantonen dat zij inzicht hebben in
de machtspolitieke en ideologische aspecten van de Koude
Oorlog.
Elementen van 'enduring understanding'
Hieronder worden de elementen van
enduring
understanding toegepast op de Koude Oorlog.
-
Uitleggen
Leerlingen moeten kunnen uitleggen hoe de Koude Oorlog is ontstaan en hoe deze op hoofdlijnen is verlopen tussen 1945/47 en 1989. Centrale begrippen zijn daarbij invloedsseferen, containment, dominotheorie en wapenwedloop. Leerlingen kunnen het verloop van de Koude Oorlog aan de hand van een of meer voorbeelden uitleggen en hun kennis toepassen in nieuwe contexten. -
Interpreteren
Bij interpretatie gaat het niet zozeer om uitleg, maar om begrip en betekenis verlening. Een goed verhaal biedt samenhangende kennis, betrekt de toehoorder bij het onderwerp en helpt betekenis te geven. Interpretatie vraagt om een constructivistische benadering. Als we vinden dat leerlingen hun eigen meningen/interpretaties moeten kunnen geven dan is het uiteraard contraproductief om hen kant en klare interpretaties voor te houden. Boeiende vragen hierbij kunnen zijn of de Koude Oorlog eerder een machtsconflict of een idelogisch conflict was, of de Koude Oorlog in 1917 of in 1945/47 begon en of de Koude Oorlog oorlog vermijdbaar was. -
Toepassen
Leerlingen moeten het geleerde effectief kunnen toepassen en eventueel wijzigen in nieuwe contexten. Dit betekent dat zij kennis moeten hebben van de wezenlijke elementen van de Koude Oorlog. -
Perspectief wisseling
Leerlingen moeten de Koude Oorlog zowel vanuit westers- als vanuit oosters perspectief kunnen uitleggen. -
Empatie
Leerlingen kunnen zich verplaatsen in meningen en opvattingen van mensen die ten tijde van de Koude Oorlog in het westen leefden, dan wel in door het communisme gedomineerde landen. Zij realiseren zich dat andere normen en waarden van invloed (kunnen) zijn op gedragingen van mensen. -
Zelfkennis
Leerlingen zijn zich bewust van hun eigen kennis, maar ook van gaten in hun kennis. Zij zijn zich ook bewust van hun vooroordelen en weten dat deze vooroordelen hun oordeelsvorming beïnvloeden.
Essential Questions
Een 'essential question' is een reflectievraag die gesteld wordt aan het begin van een thema en waarop leerlingen mogelijk gedurende, maar in ieder geval op het eind van het thema in groepjes of met de hele klas reflecteren. Belangrijkste doel van een 'essential question' is het denken van leerlingen te stimuleren. Het zijn vragen die oproepen tot onderzoek en die eerder meer vragen oproepen, dan kant en klare antwoorden verlangen.
-
Begon de Koude Oorlog in 1917 of in 1947?
-
Was de Koude Oorlog een machtsconflict of een ideologisch conflict?
-
Was de Koude Oorlog een absurditeit (= dwaasheid, idiotie, ongerijmdheid, onzinnigheid)?
Toetsing
Als is vastgesteld waaruit de 'enduring understanding'
zal bestaan, wordt bepaald op welke manier de leerlingen
moeten aantonenen dat zij hierover beschikken.
Traditioneel is dat middels een toets met open en/of
gesloten vragen. Zie voor voorbeelden de rubriek
Toetsopdrachten.
Het aanleggen van een portfolio waarin de resultaten van een of meer onderzoeken (zie hieronder) ligt bij dit onderwerp mogelijk meer voor de hand.
Need to know en nice to know
In het enduring understanding concept wordt onderscheid gemaakt tussen kennis en vaardigheden die noodzakelijk zij om te komen tot enduring understanding (need to know) en kennis die leuk en interessant is, maar niet absoluut noodzakelijk (nice to know)
Need to know
Context
Voor een goed begrip van de Koude Oorlog is het belangrijk dat leerlingen weten dat de machtsverhoudingen in de wereld in de loop van de twintigste eeuw drastisch veranderen. Nadat een paar eeuwen lang eerst de Spanjaarden en Portugezen en later de Engelsen en Fransen de wereld hadden gedomineerd, namen de Russen en Amerikanen deze dominantie in de twintigste eeuw over. Toch duurde het even voor dit zichtbaar werd. De Amerikanen gingen zich op het eind van de negentiende eeuw bemoeien met Azië en namen deel aan W.O.I. Ook Rusland nam deel aan W.O.I. Nadat deze oorlog echter trokken de Amerikanen zich terug op het Fortress America en concentreerden de Russen zich op de consolidatie van de revolutie in eigen land. De Tweede Wereldoorlog bracht hierin definitief verandering, Niet alleen in Europa, maar ook elders in de wereld gingen beide landen het politieke wereldtoneel domineren.
Om het ontstaan van de Koude Oorlog en de ontwikkelingen in de Koude Oorlog te kunnen begrijpen en duiden moeten leerlingen kennis hebben van de naoorlogse geografische ontwikkelingen . Het zal duidelijk zijn dat historische kaarten hiervoor onontbeerlijk zijn. Een instructieles waarin de docent, bijvoorbeeld gebruik makend van een powerpoint presentatie, de leerlingen aan de hand van een aantal kaarten inzicht geeft in het ontstaan van de Koude Oorlog is waarschijnlijk de meest effectieve manier om deze context duidelijk te maken.
De Koude Oorlog kan door leerlingen niet begrepen worden zonder (basis)kennis van het communisme en de Russische Revolutie.
Leeractiviteiten
Onderbouw voortgezet onderwijs
-
De Koude Oorlog
Een opdracht over de Koude Oorlog waarin de begrippen angst en macht centraal staan
Tweede fase voortgezet onderwijs
-
De muur
In deze opdracht onderzoeken de leerlingen de vraag of de Berlijnse muur een belangrijk historisch monument was. -
De Koude oorlog 1
Een opdracht over de Koude Oorlog waarin de begrippen angst en macht centraal staan -
De Koude Oorlog 2
Een serie onderzoeksopdrachten over de Koude Oorlog waaruit de docent een keuze kan maken.
Nice to know
Leeractiviteiten
-
Enola Gay
Leerlingen beoordelen vanuit verschillende perspectieven het historisch belang van het werpen van de eerste atoombom
Powerpoints
Bij een introductie op de Koude Oorlog kunt u gebruik maken van een van onderstaande powerpoint presentaties:
-
Cold War
Engelstalige powerpoint die kan dienen als basis om er zelf Nederlandse teksten aan toe te voegen -
Cold War
Powerpoint met zeer bruikbare afbeeldingen
De Koude Oorlog
Leerdoelen
De leerlingen:
-
kunnen de betekenis van de Koude Oorlog voor de internationale politieke na W.O.II uitleggen.
-
kunnen begrippen als indammingspolitiek (containment), invloedssferen en wapenwedloop in verband brengen met de Koude Oorlog.
Unieke begrippen
-
Koude Oorlog
-
Containment politiek
-
Truman doctrine
-
Marshall plan
-
Domino-theorie
-
Korea oorlog
-
Vietnam oorlog
-
Cuba crisis
-
Duitsland/Berlijn
Meta-concepten (second-order concepten)
Continuïteit/verandering
de veranderingen kunnen noemen die er in de internationale machtsverhoudingen optraden na W.O.II
Oorzaak/gevolg
-
oorzaken kennen van het ontstaan van de Koude Oorlog
Historisch belang
-
het historisch belang kunnen beargumenteren van een gebeurtenis, ontwikkeling of bouwwerk (bijvoorbeeld de bouw van de muur in Berlijn of het gooien van de eerste atoombom)
Bewijs (bronnen)
-
historisch kunnen redeneren over aspecten van de Koude Oorlog aan de hand van bronnen
Tijd en plaats
Copyright: Albert van der Kaap, 2010