Bijlage bij Een eeuw van de macht. Een wereld van grenzeloze Europese arrogantie

 

De Standaard Avond - woensdag 1 augustus 2018

DE VERGETEN HOLOCAUST

 

Namibische schoolmeisjes passeren aan een monument ter nagedachtenis van de Duitse ‘genocide’. (afp)

Duitsland staat terecht voor ‘vergeten genocide’ in Namibië.

Meer dan honderd jaar geleden poogde Duitsland opstandige stammen in zijn Afrikaanse kolonie uit te roeien. Vandaag staat het voor deze ‘vergeten genocide’ terecht in een Amerikaanse rechtbank.
Het was de eerste genocide van de twintigste eeuw: tussen 1904 en 1908 vermoordde de Duitse kolonisator in Namibië tussen 45.000 en 100.000 Herero en naar schatting 10.000 Nama. Historici zien er een voorloper van de Holocaust in.

‘De nazi-periode wordt graag als een afwijking van onze voor het overige verlichte geschiedenis voorgesteld’, zegt Jürgen Zimmerer van Universität Hamburg aan The Guardian. ‘Maar in Afrika experimenteerde Duitsland met de misdadige methoden die het tijdens het Derde Rijk toepaste.’ In tegenstelling tot de Holocaust komt Duitsland slechts heel moeizaam in het reine met zijn schuld tegenover Afrika.

Schedels
Duitsland eigende zich het grondgebied van het huidige Namibië in 1884 toe, plunderde de rijkdommen en tiranniseerde de bevolking. Toen de Herero en Nama twintig jaar later in opstand kwamen en 120 Duitsers doodden, was de repressie genadeloos. Generaal Lothar von Trotha gaf zijn troepen het bevel alle mannen te doden, of ze nu gewapend waren of niet. Ook voor vluchtende vrouwen en kinderen had hij geen genade. ‘Drijf ze terug naar hun volk en schiet hen neer.’

De overlevenden moesten in concentratiekampen zware dwangarbeid verrichten. Honger, ziekte, uitputting en verkrachting deden hun werk: tegen 1908 waren er nog slechts 16.000 Herero over. Drieduizend schedels van vermoorde Herero werden naar Duitse wetenschappers gestuurd, die ze gebruikten voor hun studie naar de inferioriteit van niet-blanke rassen.

 

Voor de oudere bevolking van Namibië zijn de verhalen die ze in familiekring hoorden vertellen nog bijzonder pijnlijk. (afp)

Reservaten

De gevolgen van het koloniale beleid zijn tot op vandaag voelbaar in Namibië. De wrok eveneens. ‘De Herero wonen opeengepakt in onvruchtbare reservaten’, vertelde activiste Veraa Katuuo aan The Guardian. ‘De afstammelingen van de Duitsers bezetten nog steeds de vruchtbare landbouwgrond die gestolen werd van onze voorouders.’ (De dag van dit artikel gaf een actualiteitsuitzending het voorbeeld van een Duitser die 40.000 ha vruchtbaar land bezat, dat zijn voorvader in 1908 “gekocht” had.)

Duitsland eert de slachtoffers van Holocaust in tal van monumenten, maar gedenktekens voor de doden van het kolonialisme zijn er nauwelijks opgericht. Pas enkele jaren geleden kwam er een voorzichtige kentering in de Duitse houding. Bij een bezoek aan Namibië in 2004 erkende de toenmalige Duitse staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, Heidemarie Wieczorek-Zeul, de Duitse ‘historische, politieke en morele verantwoordelijkheid’. Haar woorden waren echter nog niet koud of Berlijn liet weten dat ze alleen in eigen naam had gesproken.

Bocht van 180 graden

Het duurde tot 2015 eer de slachtpartij in een officieel document een ‘genocide’ werd genoemd. Dat was een bocht van 180 graden, weliswaar zonder wettelijke gevolgen.
Gebeurtenissen die plaatsvonden voor de Genocide Conventie van de Verenigde Naties in 1951 van kracht werd, kunnen erkend worden als volkerenmoord in een ‘niet-juridische betekenis’, waardoor er geen compensatie kan worden geëist.

De afgelopen vier jaar voerde Berlijn onderhandelingen met de regering in Windhoek over een officiële verontschuldiging. Ook is Duitsland bereid om de ontwikkelingshulp op te trekken, maar herstelbetalingen blijven uitgesloten.
De Herero en Nama waren er niet over te spreken dat zij niet betrokken werden bij die gesprekken. Bovendien sleepten die eindeloos aan - ze zijn trouwens nog steeds niet afgerond. Daarom besloten ze vorig jaar om in een New Yorkse rechtbank klacht in te dienen tegen Duitsland.
Zij eisen wel financiële compensatie voor het leed van hun voorouders. ‘Verontschuldigingen zonder herstelbetalingen zouden niet alleen voor de Herero een belediging vormen, maar voor alle Afrikanen’, zei Vekuii Rukoro, de leider van de Herero, aan Deutsche Welle.

Verkoop van beenderen

De Herero en Nama maakten gebruik van een Amerikaanse wet die niet-Amerikanen het recht geeft overtredingen van het internationaal recht aan te klagen in de VS. Tijdens de zitting dinsdag (nacht Belgische tijd) argumenteerde de advocaat van de Duitse regering echter dat de Amerikaanse rechter niet bevoegd was en dat Duitsland als soevereine staat immuun is voor vervolging. Hij haalde ook de juridische doctrine aan die stelt dat rechtbanken zich beter niet mengen in zuiver politieke kwesties.

Bovendien, pleitte hij, kan een Amerikaanse rechter geen compensatie toekennen als de opbrengst van Duitse plunderingen niet in de VS aanwezig is. De tegenpartij repliceerde dat Duitsland met overheidsgeld vier gebouwen in New York had gekocht. Ook de verkoop van beenderen van slachtoffers in 1924, door een Duits museum aan een Amerikaan die ze uiteindelijk aan het Museum of Natural History in New York schonk, wordt aangevoerd als bewijs.
De New Yorkse rechter hield haar antwoord in beraad.

Leden van de Duitse Schutztruppe met gevangengenomen Herero in.( belgaimage)

 

Terug naar bespreking Eeeuw van de macht.