Historische recensies

Sheila Fitzpatrick, De Russische Revolutie (uitg. Historisch Nieuwsblad, Amsterdam 2014), 262 blz., prijs € 29,99.

Dit standaardwerk over de Russische Revolutie van de Australisch-Amerikaanse historica en Ruslandkenner Sheila Fitzpatrick is aan zijn derde editie toe. De eerste verscheen al in 1979. De tweede uit 1994 gaf de auteur de kans na de val van het communisme nieuw geopende archieven te raadplegen. Deze derde editie (nu vertaald) verschilt niet veel van de vorige; wel treft men verwijzingen aan naar nieuwe literatuur. Fitzpatrick stelt de revolutie voor als langlopend proces tussen 1917 en 1938. Na een summiere uitleg van de oorzaken beschrijft ze de Februarirevolutie van 1917, een echte volksopstand, en de Oktoberrevolutie, een staatsgreep door de bolsjewieken. Drie thema’s geven richting aan haar betoog: de modernisering van het achtergebleven Rusland, het aspect van (bewust opgepookte) klassenstrijd en de inzet van terreur en geweld. De machtsstrijd na Lenins dood en de industrialisatie- en collectivisatiecampagnes krijgen veel aandacht. Stalins zuiveringen van midden jaren dertig vormen het wat abrupte sluitstuk van het boek. Een heldere analyse en een gezaghebbende interpretatie.

Jan van Oudheusden