Historische recensies

Benjamin Hett, De Rijksdag staat in brand. Het laatste geheim van het Derde Rijk ontrafeld (uitg. BBNC, Amersfoort 2014), 415 blz., prijs € 24,95.

De Rijksdagbrand (27 febr. 1933) verschafte de regering-Hitler een excuus om de Duitse communisten aan te pakken, het begin van de nazidictatuur. De brandstichter, de Nederlander Van der Lubbe, was een zelfverklaarde communist. Net als bij de moord op Kennedy is altijd discussie geweest over de vraag: handelde de dader alleen? Of werd hij onbewust ‘geholpen’ door SA-kerels die op instigatie van minister Göring zo de linkse beweging wilden discrediteren en de coalitiepartner van de nazi’s wilden uitschakelen? Op basis van gedegen bronnenonderzoek bestrijdt de Canadese historicus Benjamin Hett de geijkte ‘eendadertheorie’, de versie die in 1962 werd gemunt door de onderzoeker F. Tobias. Hett geeft uitvoerige beschrijvingen van gebeurtenissen, incidenten en personen uit de naziperiode die verband hielden met de Rijksdagbrand, bv. Gestapo-chef Rudolf Diels. De auteur laat experts spreken en volgt het spoor van de historiografie. Hij concludeert dat Van der Lubbe onmogelijk alléén kan hebben geopereerd. Een wijdlopig maar allengs dwingend onderzoeksverslag: voer voor gevorderde lezers.

Jan van Oudheusden