Historische recensies

Nicholas Stargardt, De Duitse oorlog. de Tweede Wereldoorlog door de ogen van burgers en soldaten (uitg. De bezige Bij, Amsterdam 2016), 880 blz., prijs € 59,90.

Historicus Nicholas Stargardt tracht in de psyche van de Duitsers te kruipen om hun gedrag tijdens de Tweede Wereldoorlog te definiëren. Hij doet dat aan de hand van getuigenissen van een twintigtal gewone Duitsers, die hun herinneringen in dagboeken of brieven optekenden, zoals de bekende Victor Klemperer. Zo krijgen we een indruk van hoe de publieke opinie reageerde op de aanvankelijke successen van Hitlers legers, de rampzalige verliezen aan het Oostfront, de bommentapijten op Duitse steden en de uiteindelijke onvermijdelijke nederlaag. Het boek gaat o.m. in op de vraag: wat wist het volk van de wreedheden in Polen en andere bezette gebieden in het oosten, wat was men bereid te geloven van de propaganda van Goebbels, welke medeverantwoordelijkheid voelde men voor de misdaden van het regime? Veel thema’s, zoals de houding van de geestelijkheid (protesterend tegen euthanasie op zwakzinnigen, maar passief t.o. Jodenvervolging), impact van bombardementen, evacuaties, overlevingstactieken, zorgen om geliefden aan het front. Zeer leesbare pil, die menselijk gedrag inzichtelijk maakt.

Jan van Oudheusden