Historische recensies

Svetlana Alexijevitsj, Zinkjongens. Sovjetstemmen uit de Afghaanse oorlog (uitg. De Bezige Bij, Amsterdam 2017), 317 blz., prijs € 29,99.

Van 1979-1989 voerde de Sovjet-Unie oorlog in Afghanistan. Vergeefs probeerde het Rode Leger daar met een half miljoen man een links bewind overeind te houden. Hun tegenstanders waren geharde moslim-partizanen. Er sneuvelden tienduizenden jonge Russen. Hun lichamen werden zonder eerbetoon in zinken kisten thuisbezorgd. Over deze tragische episode is weinig geschreven; de censuur dempte elke verwerking van het leed. Dit boek uit 1990 onthult de menselijke drama’s van de oorlog. De schrijfster tekende gesprekken op van veteranen of ouders van gesneuvelden; veelal in dialogen, zeer levendig weergegeven. De vreselijkste details over de vuile oorlog worden onthuld: hinderlagen, prostitutie, afgerukte ledematen, gemutileerde lijken, getraumatiseerde oud-strijders, de teloorgang van een generatie. Die waarheid was altijd verzwegen. Na het verschijnen van haar boek moest de auteur zich verdedigen in diverse processen wegens smaad en valse getuigenis. Documenten van die juridische strijd vullen het laatste hoofdstuk. Een onthutsend boek dat afrekent met het idee van een rechtvaardige oorlog.

Jan van Oudheusden