Historische recensies

Tony Brenton (red.), Keerpunten van de Russische Revolutie (uitg. Omniboek, Utrecht 2017), 367 blz., prijs € 27,50.

In 2017 is het honderd jaar geleden dat de Russische Revolutie uitbrak. In februari 1917 (oude Russische tijdrekening) werd tsaar Nicolaas II tot abdicatie gedwongen; in oktober werd de Voorlopige Regering afgezet door de bolsjewieken, waarmee de communistische dictatuur aanving. Te midden van vele publicaties en documentaires waarmee de revolutie wordt herdacht neemt ‘Keerpunten van de Russische Revolutie’ een aparte plaats in. In deze bundel speculeren 14 historici van naam (o.a. Orlando Figes en Edvard Radzinsky) hoe de ontwikkelingen anders hadden kunnen lopen zonder de rol van toevalsfactoren. Het geijkte, door de Sovjetpropaganda geconstrueerde beeld van de onvermijdelijkheid van de revolutie en de vestiging van de Sovjet-Unie proberen zij te ondergraven. Zo mislukte in 1918 op een haar na een moordaanslag op Lenin. Was die gelukt, zou de communistische dictatuur geen lang leven zijn beschoren. Ook werden diverse kansen om de onfortuinlijke ex-tsaar het land uit te smokkelen door misrekening niet benut. De degelijke, (te) gedetailleerde bijdragen vormen kost voor fijnproevers.

Jan van Oudheusden