Historische recensies

Jan Konst, De Wintertuin. Een Duitse familie in de lange twintigste eeuw (uitg. Balans, Amsterdam 2018), 333 blz., prijs € 22,50

Vier generaties van één familie: de Nederlandse literator Jan Konst beschrijft op basis van o.a. oude foto’s, brieven, objecten en ‘oral history’ de levens van zijn Duitse schoonfamilie: gewone mensen in ongewone tijden. Het historische decor (triomf en ondergang Duitse keizerrijk, Republiek van Weimar, nazidictatuur, DDR en de Wende van 1989) is aanwezig, maar de familie houdt zich meestal afzijdig van politiek. Overgrootvader Emil (±1870) werkt zich op tot hoogleraar, maar verliest status in de jaren ’20. Zijn echtgenote Hedwig zit nog in een keurslijf van conventies. De levens van beide dochters Hanna en Hilde (±1900) en hun echtgenoten staan in het teken van de machtsovername van de nazi’s en de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Brigitte, dochter van Hilde en schoonmoeder van de auteur, gestraft als BDM-meisje, beleeft op afstand de bouw van de Berlijnse Muur en later – net als dochter Karoline – de val. In dit goed gecomponeerde boek lezen we over de rituelen, festiviteiten, ontberingen en de materiële omlijsting van hun levens. Boeiend en leesbaar van begin tot eind.

Jan van Oudheusen