Historische recensies

Mark Mazower, Wat je niet vertelde. Een Russische familiegeschiedenis (uitg. Atlas/Contact, Amsterdam 2018), 351 blz., prijs € 24,99.

De Engelse historicus Mark Mazower (o.a. ‘Duister continent’, ‘Hitlers wereldrijk’) beschrijft op basis van o.a. brieven en dagboeken de levens van zijn Russische grootouders en zijn vader. Hij doet tevens verslag van zijn speurtocht naar de levens van verdere familieleden in het interbellum. Begin 20e eeuw woonden de Mazowers in de Paal, het West-Russische grondgebied waar veel Joden zich hadden gevestigd. Opa Max was actief lid van de Joodse ‘Bund’ en was ooggetuige van en medespeler in de Russische Revolutie (1917) en de Burgeroorlog (1918-1920). We lezen van contacten met beruchte bolsjewieken. Na omzwervingen kwam Max in Engeland terecht. De auteur voert een bonte stoet (oud)ooms en tantes op, zoals oma Frouma en vaders excentrieke halfzus Ira. Zij worden kleurrijk en inlevend getypeerd, zeker ook hun plek in het tragische tijdskader: levens getekend door Stalins zuiveringen en de Holocaust. Van vader Billy, student te Oxford tijdens WO II, schetst Mazower een liefdevol portret. Ook het immigrantenmilieu in Londen past in dit uiterst persoonlijke, zeer goed leesbare relaas..

Jan van Oudheusen