Historische recensies

Ann Applebaum, Rode Hongersnood. Stalins oorlog tegen Oekraïne (uitg. Ambo/Anthos, Amsterdam 2018), 412 blz., prijs € 29,99.

De Amerikaanse historicus Ann Applebaum (o.a. ‘Goelag’) deed grondig onderzoek naar de zogeheten Holodomor, de bewust gecreëerde hongersnood die in de jaren 1931-1933 in de Oekraïne aan 3,9 miljoen (plus elders ruim 1 miljoen) mensen het leven kostte. Sovjetdictator Stalin had harde valuta nodig om zijn land te industrialiseren; geld dat moest worden geperst uit de boeren. Oekraïne was vanouds de graanschuur van Europa. Het Stalinbewind liet boeren bijeendrijven in collectieve boerderijen, en miljoenen tonnen graan exporteren. ‘Brood = macht!’. Er vond massamoord plaats op ‘koelakken’, boeren die zich verzetten tegen collectivisatie. De communistische partij zond hele legers activisten naar de dorpen om graan op te sporen. We lezen gruwelijke hongerdetails: kannibalisme; eten van boomschors etc. Intellectuelen werden geliquideerd, en de Oekraïense communistische partij werd gezuiverd van nationalistische elementen. De Holodomor is officieel ontkend en in de doofpot gestopt. Maar thans wordt de genocide besproken en in Oekraïne herdacht. Dit boek is een must voor wie wil meepraten.

Jan van Oudheusen