Historische recensies

Robert K. Massie, Nicolaas en Alexandra. Het laatste tsarenpaar (uitg. Omniboek, Utrecht 2018), 656 blz., prijs € 29,99.

De Amerikaanse historicus R. Massie, beroemd biograaf, brak in 1967 door met de dubbelbiografie ‘Nicolaas en Alexandra’. Nu, 100 jaar na de moord op de tsaar en zijn gezin, is er een nieuwe editie. In korte thematische hoofdstukken schetst Massie de levens van het tsarenpaar, vanaf het huwelijk en de troonsbestijging in 1894 tot het tragische einde. Hij kenschetst de zachtaardige Nicolaas als ongeschikt als vorst, maar vol liefde tot zijn gezin. Tsarina Alexandra komt over als kil, ongeliefd en depressief. De ziekte van hun zoontje Alexej, hemofilie, vormt de rode draad. Daardoor kreeg de louche gebedsgenezer Raspoetin greep op de tsarina en via haar op staatszaken. De auteur schetst met gevoel het dagelijks leven aan het hof. Hij creëert begrip voor zijn hoofdpersonen. De Eerste Wereldoorlog vormde de vuurproef, toen Nicolaas als opperbevelhebber van huis was en de band tussen Alexandra en Raspoetin het prestige van de dynastie ondermijnde. De hoofdstukken over de onterende detentie (1917-1918) en de koel beraamde moordpartij zijn tragisch om te lezen. Aanbevolen lectuur.

Jan van Oudheusen