Bron

Affiche van de NSDAP uit 1932. In vertaling luidt de tekst: 'Onze laatste hoop: Hitler'

Waarschijnlijk zullen de meeste opdrachten bij deze bron er als volgt uitzien.

Gebruik de bron

Waaraan appelleert dit affiche voor de rijkspresidentsverkiezingen in 1932? Of, op welke gevoelens doet deze affiche van de NSDAP een beroep

Op deze vraag wordt van de leerling een kort antwoord verwacht, bijvoorbeeld:

2p (Veel) mensen die het slecht hadden in de jaren dertig verwachtten dat alleen de NSDAP van Hitler (nog) iets aan hun situatie zou kunnen doen.

Maar het kan ook anders:

7p Leg, aan de hand van dit affiche en eigen kennis uit waarom de nazi's tijdens de Depressie in Duitsland grote aanhang kregen.

De leerlingen moeten nu het affiche plaatsen in de context van de crisis.Het zal duidelijk zijn dat er nu veel hogere eisen aan een antwoord worden gesteld. Van de leerlingen wordt een vorm van essay-achtig betoog verwacht. Uitgangspunt bij het antwoordmodel is dat de leerling een hogere score haalt, naarmate hij een meer uitgewerkt antwoord geeft.
Het antwoordmodel dat hierna wordt beschreven is gebaseerd op een antwoord van een leerling en het commentaar van een examinator.

Het zal duidelijk zijn dat leerlingen een dergelijk antwoord alleen zullen kunnen geven als er veelvuldig met hen is geoefend zodat zij precies weten wat er van hen verwacht wordt.

Antwoord van een leerling

Dit affiche vertelt dat alleen Hitler de Duitse bevol¬king nog kon helpen. De mensen op het affiche zien er wanhopig, arm en bezorgd uit. De economische crisis van 1929 had Duitsland zwaar getroffen. In 1932, het jaar waarin het affiche werd gepubliceerd, waren er zes miljoen werklozen. Vóór de economische crisis kregen de nazi's weinig aan¬hang bij verkiezingen. Hitler en zijn nazi's hadden er kennelijk voordeel van dat de andere partijen de depressie niet de baas konden worden. Het affiche voelde de stemming in Duitsland goed aan: in 1932 werd Hitler tweede bij de presidentsverkiezingen en zijn partij verdubbelde haar aanhang bij de verkiezin¬gen in 1932.

Commentaar van examinator

Deze leerling geeft een tamelijk goed antwoord. Voor de meeste examinatoren waarschijnlijk voldoende om (bijna) alle punten te krijgen die voor zo'n vraag worden uitgetrokken.
De leerling houdt zich nauwkeurig aan de vraag en brengt de kern van het affiche in verband met wat hij weet van de opkomst van Hitler. Hij geeft geen over¬bodige informatie over het nazisme.
Een nog beter antwoord geven leerlingen die wijzen op het geringe vertrouwen in de democratie bij velen in de Republiek van Weimar. Lang in de jaren '20 waren veel Duitsers de democratie in de Republiek van Weimar vijandig gezind. En juist toen de demo¬cratie vorderingen leek te gaan maken, kwam de Depressie. Van democratie was toen al snel weinig sprake meer: president Hindenburg besloot veel per decreet buiten het parlement om. De regeringspar¬tijen wisten de Depressie niet de baas te worden. In zo'n klimaat viel het affiche bij veel Duitsers goed (al was het nog steeds slechts een - grote - minderheid).

Maximale score 7 punten

• Dit affiche vertelt dat alleen Hitler de Duitse bevol¬king nog kon helpen. 1 punt
• De mensen op het affiche zien er wanhopig, arm en bezorgd uit. 1 punt
• De economische crisis van 1929 had Duitsland zwaar getroffen. 1 punt
• Duitsland kende veel werklozen. 1 punt
• Vóór de economische crisis kregen de nazi's weinig aanhang bij verkiezingen. 1 punt
• Veel mensen hadden weinig vertrouwen in de democratische partijen. 1 punt
• Daarom stemden veel mensen op Hitler. 1 punt

Als variant kan dezelfde opdracht gegeven worden met meer bronnen. Waarschijnlijk wordt de opdracht hierdoor iets eenvoudiger.

Bron A



Bron B

Aantal werklozen in Duitsland 1929-1939



Bron C

Een Duits verkiezingsaffiche uit juli 1932.




Ik beloof alles en hou me er totaal niet aan.'
'Die mag niet regeren, stem op de Sociaal-Democraten, lijst 1.'

Gebruik de bronnen A., B en C

7p Leg, aan de hand van deze bronnen en eigen kennis uit waarom de nazi's tijdens de Depressie in Duitsland grote aanhang kregen.

Bron: Geschiedenis in de klas

1. De Eerste Wereldoorlog

2. De Sovjetunie en Oost-Europa

3.De depressie