Histoforum
    Luther

laatste wijziging:

 

Lesmateriaal

Toetsmateriaal

Magazine
 Luther – 2004 – 119 minuten – DVD – Engels, Nederlandse ondertiteling

Regie: Eric Till

Acteurs: Joseph Fiennes, Bruno Ganz, Alfred Molina e.a.

Tijd en ruimte: Duitsland, 16de eeuw.

Thematiek: biografie, hervorming

Bespreking

De verfilmde biografie van Maarten Luther (1483-1546). Luther wordt geboren in 1483 in Eisleben als Maarten Luder. Hij leeft in een tijd vol spanningen en conflicten. Gedurende die periode wordt de wereld geïnjecteerd met dramatische en futuristische zaken zoals de boekdrukkunst en de ontdekking van de Nieuwe Wereld. 

Maarten Luther ontsnapt op jonge leeftijd aan de dood en besluit zijn leven te wijden aan het dienen van God. Al snel komt hij in aanraking met de wantoestanden die heersen binnen de Kerk. Hij houdt er een kritische en persoonlijke mening op na. Luther is er van overtuigd dat er een liefdevolle God is die verlossing biedt. 

In 1517 schrijft hij een brief met daarin 95 stellingen die zijn gedachtegoed verwoorden. De brief wordt vastgespijkerd op de deur van de kerk in Wittenberg. Hij gaat openlijk in de clinch met Paus Leo X en de commercialisering van de aflaten, wat hem in 1521 de banvloek oplevert. Luther wordt tot vijand nr.1 van de Katholieke Kerk verklaard.

Hij krijgt ook tegenwind van de jonge Karel V, kersverse keizer van het Heilig Roomse Rijk, een gematigd tot fanatiek christen die een afwijkeling van de rechte Leer in zijn Rijk niet kan tolereren. ( Als we willen spreken over echt fanatiek, zie dan Filips II, zoon van Karel!)

Maar Luther krijgt al heel snel veel volgelingen en is populair bij het gewone volk. Hij geniet zelfs bescherming van machtige Duitse keurvorsten. Daarbij communiceert hij met andere tijdgenoten en humanisten zoals Desiderius Erasmus. Ook al blijkt dat zij niet altijd op dezelfde golflengte zitten, toch voelt hij zich door hen gesterkt in zijn handelen.

In zijn laatste levensjaren heeft Luther met verschillende lichamelijke kwalen te kampen. Bovendien treft hem het sterven van zijn dochter Magdalena in 1542 zwaar.

De door ziekten getekende Luther vertrekt op de 17de januari 1546 voor de laatste reis van zijn leven naar zijn geboortestad Eisleben, Luther heeft echter niet meer de kracht om naar Wittenberg terug te keren. Hij sterft op de 18de februari 1546 te Eisleben. Op het sterfbed bidt hij: "In Uw handen beveel ik mijn geest. Gij hebt mij verlost, Heere, Gij trouwe God."

Nadat de kist met zijn stoffelijk overschot twee dagen in Eisleben opgebaard heeft gestaan, wordt hij via Halle en Bitterfeld naar Wittenberg overgebracht.

Op de 22e februari wordt Luther in de Slotkapel te Wittenberg bijgezet. 

Korte biografie:

Didactische verwerking 

Maarten Luther was een reformist en stichter van de Lutherse Kerk. Hij heeft heel wat mensen geïnspireerd en liet zijn persoonlijke ideeën door de Kerk niet tegenhouden. Het moet ongetwijfeld zeer moedig geweest zijn om deze almachtige Heilige Instelling te bestrijden. In hoeverre kunnen we dit een “bestrijden” noemen? Het was immers alleen maar zijn bedoeling de Kerk te zuiveren van overduidelijke, overtalrijke mistoestanden. Luther leefde in een tijd die bol stond van spanningen en conflicten. In het tweede jaar van het voortgezet onderwijs komt Luther aan bod bij de reformatie. Afhankelijk van het aantal lesuren, kan je met deze dvd werken.  

Een aantal fragmenten is zeer goed bruikbaar om leerlingen een sfeerbeeld te laten zien, wat enorm belangrijk is voor primaire beeldvorming en inleving. Maak hun duidelijk dat Luther opgroeide in een wervelende, spannende, chaotische en futuristische tijd. Laat hier ook een aantal fragmenten bij zien, bijvoorbeeld over de mogelijkheden van de boekdrukkunst, de aflatenhandel, de persoon Luther zelf. Je kan de klas in groepjes van twee of drie laten kijken en vragen laten beantwoorden. Achteraf kan in een begeleid klasgesprek de kern van Luther en zijn leer genoteerd en besproken worden. 

Mogelijke vragen

  • Beschrijf Luther als mens, als priester, als man (getrouwd)

  • Hoe stond Luther tegenover de Kerk? Verklaar

  • Hoe stond Luther tegenover de joden? Verklaar

  • Wie waren de voorstanders en tegenstanders van Luther? Wat weet van je hen?

  • Wat zijn de 95 stellingen van Wittenberg? Noteer er één van en geef je mening

  • Zou jij hetzelfde gedaan hebben als Luther? Waarom? Waarom niet?

  • Wat heeft Luther gerealiseerd?

  • Stel een beknopte biografie op van Luther

  • Plaats volgende begrippen op een tijdlijn : Luther, ontdekking Nieuwe Wereld, Erasmus, uitvinding boekdrukkunst, Vesalius, Renaissance,

  • Luther’s ideeën zijn overgenomen en worden nu nog toegepast in de Eigen Tijd. Leg uit. 

Indien je de film wil inschakelen in een ruimer vakoverschrijdend multimediaal project Nederlands - geschiedenis rond humanisme, reformatie en Grote Ontdekkingen:

- Zie op de Joos de Rijcke-site

- Heel wat in praktijk uitgeteste materiaal vind je verzameld onder 'Leeswerk' bij de recensie van de televisiereeks 'Willem van Oranje' op deze site. 

- Voor je keuze van geschikte romans, films, weblinks, webquests enz.: controleer regelmatig op deze site voor aanvullingen. 

- Pettegree, Andrew,  Het merk Luther, Amsterdam/Antwerpen, Atlas Contact, 2016, 432 blz.

Meer informatie 

  • http://www.luther.de/nl/index.html 

  • Pettegree, Andrew, Brand Luther (Het merk Luther), Penguin, 2015, 400 blz.– ook als e-book. Nederlandstalige recensie plus Didactische wenken & links:

    Pettegree, Andrew, Het merk Luther, Amsterdam/Antwerpen, Atlas Contact, 2016, 432 blz.- – ook als e-boek.

  • Speelfilm: Kenau (2014), Nederlands, Engelse ondertitels.

Jonathan Van Stichel