1529 De Damesvrede

De slag bij Pavia in 1525 is een triomf voor keizer Karel V doch een mokerslag voor Frankrijk met de totale nederlaag van Frans I. Het nieuws slaat in als een ijzeren kanonskogel. Hoe stop je in godsnaam een eeuwenoude vete die nog maar eens voor de zoveelste keer bloedig escaleert? Margareta van Oostenrijk, de tante van keizer Karel en landvoogdes van de Nederlanden, vraagt het zich af. Louise van Savoie, de moeder van de Franse koning, nog meer. Het noodlijdende volk nog het allermeest. Frankrijk wordt vernederd. De keizer eist dat koning Frans opkrast uit Italië. Ook het hertogdom Bourgondië, door zijn voorvader Karel de Stoute verloren aan Frankrijk, wil hij terug. Nieuwe veldslagen volgen, met in de nasleep onder meer de verschrikkelijke Sacco di Roma, de plundering van Rome door de troepen van Karel in 1527.

De persoonlijke vijandschap tussen Karel V en Frans I was zo hoog opgelopen, dat zij elkaar niet wilden ontmoeten. Daarom namen Margareta en de Franse koningin-moeder Louise het heft in handen.

Louise van Savoie was namelijk zowel de moeder van Frans I, als Margareta's schoonzuster: zij was de zus van haar overleden echtgenoot Philibert, voor wie Margareta het mausoleum in Brou bouwde. Met lede ogen kijken de twee dames de rampzalige situatie aan die een blijvende bedreiging bleef voor de vrede in heel Europa. Samen broeden ze op een plan dat niet alleen hun vorsten maar ook de wereld zal verbluffen.
Hun tussenkomst leidde tot de Damesvrede van Kamerijk. En maar net op tijd: hetzelfde jaar 1529 stond sultan Süleyman I voor Wenen, nadat de Turken in de Slag van Mohacs (1526) het Hongaarse leger hadden verslagen. Hierbij sneuvelde de jonge koning Lodewijk, echtgenoot van Karels zuster Maria, de latere landvoogdes van de Nederlanden.

De Damesvrede besloot niet alleen een lange periode van oorlogen, ze was bovendien zeer voordelig voor onze gewesten.


Standbeeld van Margareta van Oostenrijk nabij de St.-Romboutskathedraal in Mechelen. In haar linkerhand het verdrag van de Damesvrede (1529)

Bespreking

Hendrik Duron brengt in deze historisch degelijk onderbouwde en vlot leesbare roman een unieke episode uit de Europese geschiedenis weer tot leven. In de door mannen gedomineerde gewelddadige tijd, slaagden twee vrouwen erin om op het hoogste niveau even het roer in handen te nemen. Hun verhaal is een ongezien precedent, weggemoffeld tussen de plooien van de geschiedenis.

De verschillende hoofdstukken belichten om beurt de zienswijze van Margareta en Louise, iets wat je in een naslagwerk niet kunt doen, maar wel in een roman.
De auteur voegt eveneens de broodnodige stambomen in, een personagelijst plus heel wat informatie over oorlogvoering, wapentuig, financiën, sociale toestanden en levenswijze.

In zijn dankwoord achteraf vermeldt hij expliciet advies en controle door Johan De Cock, auteur van Margareta van Oostenrijk. Parel van Bourgondië , waarvan de uitvoerige bespreking heel binnenkort gepland is voor Histoforum.

Voor Meer weten verwijzen we naar die bespreking. Als smaakmaker toch al dit: Dames met klasse. Uitvoerig & rijk geïllustreerd artikel uit Openbaar kunstbezit Vlaanderen (2005).

Portret van Margareta door Conrad Meit 1528. Medaillon, polychromie en verguld terracotta


Jos Martens, juli 2023