Sinterklaas 1948

In het havo pilotexamen 2014 kwam een vraag voor over een spotrpent van Jordaan die zeer slecht werd gemaakt. De p-waarde van 46 geeft aan de leerlingen gemiddeld minder dan de helft van de maximale drie punten scoorden. Een kwart van de leerlingen scoorde nul punten en slechts vijf procent van hen haalde de maximale score. Dat iets meer dan de helft voor deze opdracht nog twee punten scoorde is, vermoedelijk te danken aan het antwoordmodel. Als de leerling antwoordde dat Stalin het westen slechts een klein stukje (van de taart) gaf was dat al voldoende voor twee punten.

 

Dat de leerlingen moeite hadden met deze opdracht is, denk ik, niet verbazingwekkend. Zonder jaartal zouden waarschijnlijk niet alleen leerlingen, maar ook veel docenten in eerste instantie gedacht hebben dat deze prent betrekking had op de conferenties van Jalta (waar o.a. werd besloten tot opdeling van Duitsland) of eerder nog Potsdam (waar Duitsland en Berlijn daadwerkelijk in vier bezttingszones werden verdeeld).

 

Uiteraard had het jaartal 1948 leerlingen op het idee moeten brengen dat het hier om de blokkade van Berlijn ging. De prent zelf bevat echter geen enkele, voor leerlingen herkenbare,  verwijzing naar de blokkade of de luchtbrug. En waarschijnlijk hebben ze tijdens de lessen geleerd dat het de bedoeling van de Russen was om heel Berlijn in handen te krijgen, zonder dat het westen zelfs maar een stukje van Berlijn restte.

 

Waarschijnlijk zouden de leerlingen minder moeite hebben gehad met een van onderstaande spotprenten over de blokkade van Berlijn.

 

 

 

 

Fragment uit de syllabus   Tijdens de Conferentie van Potsdam in juli 1945 werden de grote mogendheden het niet eensover de vredesregeling met Duitsland en over de nieuwe machtsverhoudingen in Europa. Het wantrouwen tussen de Sovjet-Unie en de Westelijke mogendheden nam verder toe en daarmee groeide de behoefte aan controle over gebieden die van strategisch belang werden geacht. Dit streven naar invloedssferen bevestigde voor elk van beide partijen het vijandbeeld van de andere partij. In Oost-Europa ontstonden volksdemocratieën naar het model van de Sovjet-Unie. In 1947 beoogde president Truman met de Trumandoctrine en met het stimuleren van de Europese eenwording een dam op te werpen tegen communistische expansie. Tijdens de Blokkade van Berlijn in 1948 wisten de Verenigde Staten met veel inspanningen West-Berlijn te behouden.

Opdracht havo pilot-examen 2014 I, p-waarde 46 (24 17 54 5)

Bron

Deze prent van tekenaar Jordaan verschijnt in Vrij Nederland onder de titel: "Sinterklaas 1948":
 

Onderschrift: "Eerlijk zullen wij alles delen".
 
Tekst op de taart: "Berlijn"
 
Toelichting
De figuren op de prent zijn (van links naar rechts): Molotov (minister van buitenlandse zaken van de Sovjet-Unie), Stalin, Marianne (Frankrijk), John Bull (Groot-Brittannië), Uncle Sam (Verenigde Staten).
 
Gebruik bron 9
 
In deze prent geeft tekenaar Jordaan een mening weer over de situatie rondom Berlijn in 1948.
 
3p 21 Licht dit toe door:
- aan te geven naar aanleiding van welke situatie deze prent is gemaakt en
- (met een verwijzing naar de bron)  uit te leggen welke mening Jordaan hier weergeeft.
 
Antwoord
 
Kern van een juist antwoord is:
• De  situatie naar aanleiding waarvan de prent gemaakt is, is de  Blokkade van Berlijn 1
• waarover Jordaan de mening weergeeft, dat de Sovjet-Unie/Stalin de Westerse geallieerden probeert af te schepen met een klein stukje (taart) / de Westerse geallieerden zoveel mogelijk buiten Berlijn wil houden / buitenspel zet / machteloos laat toekijken 2

Andere vragen

 

Vasalius: analyseren en evalueren

Weltpolitik

Pruisen