|
|||||||||
 |
|||||||||
|
|
|||||||||
|
|
7. Film en Geschiedenis 7.1 Historische films in de klas Weinig docenten zullen geneigd zijn een film in z'n geheel in de klas te vertonen. Begrijpelijk, het kost je al gauw een les of drie. Toch is er wel wat voor te zeggen om dat met bepaalde films wel te doen. Als je de film in zijn geheel laat zien plaats je het onderwerp in een voor leerlingen herkenbare context. (uitgangspunten contextueel leren). Bovendien zullen zij zich alleen bij integrale vertoning echt goed in kunnen leven. De film zal bij leerlingen allerlei vragen oproepen en het is bekend dat aangeboden informatie veel beter beklijft indien deze aansluit bij vragen van leerlingen. De film kan vervolgens als een soort ankerpunt dienen voor het behandelen van veel aspecten die gerelateerd zijn aan het onderwerp. Gedurende het hele jaar en misschien wel in verschillende jaren kun je in je lessen teruggrijpen naar (onderdelen van) de film. Voorwaarde is wel dat de film goed bij de leerlingen wordt geïntroduceerd en uitvoerig geanalyseerd. Om een actieve kijkhouding te bevorderen en het rendement van de film zo groot mogelijk te maken krijgen de leerlingen vooraf een aantal opdrachten. Een voorbeeld. Daens In het boek Pieter Daens schetst Louis Paul Boon de strijd die de priester Adolf Daens samen met zijn broer de journalist/uitgever Pieter aan het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw voerde tegen de armoede en de onderdrukking van het proletariaat in België. In 1891 stichtten zij de Christen Volkspartij waarmee Adolf en Pieter een alternatief wilden bieden voor het heidense socialisme en de weinig sociaal voelende katholieke partij. Hun initiatief stootte op felle weerstand van de bezittende klasse die daarin werd gesteund door de katholieke kerk. Er ontbrandde een strijd op leven en dood. In de kerk worden gelovigen opgehitst tegen de Daensisten. Het door Pieter Daens volgeschreven weekblad De werkman wordt in de ban gedaan. Adolf Daens wordt bij de bisschop en paus ontboden en - tot zijn grote verdriet - uit zijn kerkelijke ambt als priester gezet. In 1992 verfilmde Stijn Coninx het boek met in de hoofdrol Jan Decleir als Daens. Leerlingen krijgen, voorafgaand aan de film, de opdracht om tijdens het kijken naar de film de namen van de personen die een (belangrijke) rol spelen in de film op een vel papier te zetten. Om elke naam plaatsen zij een cirkel waarbij ze er zorg voor dragen dat er voldoende ruimte tussen de namen zit. Bij elke naam zetten zij welke functie of welk werk de persoon heeft. Na afloop van de film moeten de leerlingen met een lijn de personen met elkaar verbinden die op de een of andere wijze bij elkaar horen. Het is daarbij uiteraard mogelijk dat personen bij verschillende groepen horen. Zij kunnen dat duidelijk maken door verschillende kleuren te gebruiken. Vervolgens vergelijken de leerlingen in groepjes van drie of vier de resultaten met elkaar, waarbij zij het met elkaar eens moeten zien te worden over de beste indeling. Ook geven ze in enkele woorden aan wat de groep tot een groep maakt, met andere woorden, waarom deze personen bij elkaar horen. Hierna volgt een nadere analyse van de film. Deze analyse levert de onderwerpen op voor de komende weken en misschien wel maanden en vormt als het ware een brug tussen film en historische werkelijkheid. In de eerder gevormde groepjes stellen de leerlingen een lijst op met thema's die in de film aan de orde komen. Het spreekt vanzelf dat dit werk klassikaal uitgebreid wordt besproken. Jan de Vries heeft beschreven hoe je op een andere wijze gebruik zou kunnen maken van de film van Daens en er opdrachten aan toegevoegd. Belangrijk verschil met de hierboven beschreven werkwijze is dat zijn opdrachten voor de basisvorming veel meer gesloten zijn. Zijn opdrachten leiden de leerlingen gestructureerd door de film. Samen met Paul Ophey maakte hij ook opdrachten voor de Tweede Fase, met antwoorden. Zie ook de globale en meer gedetailleerde beschrijving van de film Daens.Met de film als uitgangspunt en referentiekader kunnen vervolgens allerlei onderwerpen worden behandeld of uitgediept. Een aantal opdrachten vindt u in de vorm van webquests op deze site.Op Histoforum vindt u niet alleen een overzicht van historische films, maar van de hand van Jos Martens ook diverse beschrijvingen van films en didactische suggesties.7.2 Filmpjes in de klas De laatste jaren houden diverse instanties
als Beeld en Geluid en Teleblik zich bezig met het in
streaming video beschikbaar stellen van korte films,
filmfragmenten of oude journaals. Dit filmateriaal kan met
een computer met internetverbinding en een beamer eenvoudig
in het klaslokaal worden vertoond (eventueel op een
smartboard).
Op Histoforum vindt u een overzicht van dit filmmateriaal.7.3 DVD's Filmmateriaal is niet alleen beschikbaar in streaming video op internet, maar steeds vaker ook op DVD's. Helaas betreft het dan voornamelijk buitenlandse producties. De filmpjes op deze DVD's kunnen zowel in de klas vertoond worden als door leerlingen individueel worden bekeken, bijvoorbeeld als introductie op een opdracht. Een voorbeeld. DVD Die Industrielle Revolution in GroßBritanien 1750-1850In de serie "Geschichte interaktiv" verscheen bij Anne Roerkohl dokumentARfilm GmbH in Münster de Duits- en Engelstalige DVD Die Industrielle Revolution in GroßBritanien 1750-1850. In 23 minuten vertelt de DVD in samenhang de geschiedenis van de Industriële Revolutie. Voor deze DVD werd gefilmd op locatie in Engeland en Schotland. Deze film wordt aangevuld met interviews, historische opnamen, origineel beeldmateriaal en animaties. De zeven modules (elk 5 - 8 minuten) kunnen afzonderlijk worden bekeken.
Lees een recensie van deze DVD. Zie een beknopt overzicht van DVD's op Histoforum. 7.4 De historische film als praktische opdracht Ons historisch besef wordt gedeeltelijk gevormd door het kijken naar histroische speelfilms. In hoeverre geven speelfilms een goed beeld van hoe het er in de geschiedenis werkelijk aan toe is gegaan? Deze vraag kan het uitgangspunt zijn voor een praktische opdracht. Onderstaande beschrijving van zo'n opdracht is ontleend aan het werk van Jan van Oudheusden. De leerlingen bekijken individueel of in groepjes een historische speelfilm, waarbij zij er vooral goed op moeten letten hoe de makers van de film de Historische realiteit hebben uitgebeeld. Vragen die zij zich daarbij kunnen stellen zijn:
Na het bekijken van de film zetten de leerlingen het oordeel over de film op papier in de vorm van een korte recensie (maximaal 500 woorden, getypt). Vervolgens bedenken zij naar aanleiding van de film een vraagstelling voor verder onderzoek, één hoofdvraag en minstens vier deelvragen, die logisch uit het onderwerp van de film voortvloeien. Als de leerlingen de filmrecensie én de vraagstelling door de docent hebben laten controleren gaan zij op zoek naar informatie. In dit stadium kan blijken dat zij hun deelvragen moeten bijstellen. De gevonden informatie verwerken de leerlingen in een schriftelijk verslag, waarin in ieder geval moet staan:
|
||||||||
|
Copyright © 2011 Albert van der Kaap |
|||||||||
