|
Tijdvak 8 Tijd van burgers en stoommachines (1800-1900)
Kenmerkende aspecten:
|
Negentiende Eeuw
Albert van der Kaap, Enschede, albert@vanderkaap.org
Enduring understanding
Om welke enduring understanding gaat het in dit tijdvak?
De negentiende eeuw wordt
gekenmerkt door twee grote ontwikkelingen.
In de eerste
plaats de industrialisering van de samenleving, de
sociaal-economische gevolgen daarvan en de relatie met
het modern imperialisme. Je kunt duidelijk maken welke
belangrijke gevolgen de industrialisering van de
samenleving had, wat de positieve en negatieve gevolgen
waren. Ook moet je duidelijk kunnen maken welke
verschillende oplossingen de politieke stromingen hebben
aangedragen om de negatieve aspecten te bestrijden.
In de tweede plaats de democratisering van de samenleving die niet los gezien kan worden van zowel de ideeën van de Verlichting en de Franse Revolutie als van de gevolgen van de industrialisering. Je moet duidelijk kunnen maken welke rol emancipatiebewegingen, politieke partijen en vakbonden hebben gespeeld bij de democratisering van de samenleving.
Kenmerkende aspecten en leerdoelen
-
De groene kenmerkende aspecten en leerdoelen hebben betrekking op het basisonderwijs
-
De blauwe kenmerkende aspecten en leerdoelen hebben betrekking op de onderbouw van het voortgezet onderwijs
-
De rode kenmerkende aspecten en leerdoelen hebben betrekking op de tweede fase
Essential Questions
-
Werd het leven voor mensen eenvoudiger/plezieriger als gevolg van de industrialisering van de samenleving?
-
Was/is de industrialisering een zegen voor de mensheid?
-
Is de democratie de beste regeringsvorm?
Basisconcepten
In de meeste tijdvakken kun je voor de vijf basisconcepten (macht, oorlog, godsdienst, kunst en levensonderhoud) telkens dezelfde vragen stellen.
| macht | oorlog | godsdienst | kunst | levensonderhoud | ||
| tijdvak 8 | Industriële Revolutie | |||||
| Sociale Kwestie | ||||||
| Modern imperialisme | ||||||
| Emancipatie | ||||||
| democratisering | ||||||
| politiek- maatschappelijke bewegingen |
Wat komt aan de orde
Het centrale thema thema in de negntiende eeuw is de industrialisering van de samenleving en de sociaal-economische en politieke gevolgen daarvan.
-
De (oorzaken van de) industrialisatie
-
de (sociaal-economische en politieke) gevolgen van de industrialisatie voor de samenleving
-
modern imperialisme in relatie tot de industrialisatie
-
de democratisering van de samenleving/uitbreiding van het kiesrecht tot algemeen kiesrecht (mannen en vrouwen)
-
ontstaan van (socialistische en feministische) emancipatiebewegingen
-
ontstaan van politieke partijen en ideologieën
-
ontstaan van liberalisme als uitwerking van het burgerlijk vrijheidsideaal
-
ontstaan van nationalisme als uitwerking van het ideaal van zelfbeschikking van volken
-
ontstaan van confessionalisme als reactie op verlicht denken
Kaarten
Lesmateriaal
Basis
-
Daens
Een lessenserie over allerlei aspecten van de Industriële Revolutie rond de speelfim Daens
Extra
-
Kinderarbeid
Leerlingen doen onderzoek naar (de gevolgen van) kinderarbeid in Engeland in de negentiende eeuw en houden vervolgens een debat over het onderwerp.
De webquest Kinderarbeid kent vier versies. Het product van versie 1 en 3 is een klassikale discussie, in de versies 2 en 5 maken de leerlingen in groepjes een onderzoeksverslag. -
Albert Hahn en de Industriële Revolutie
Opdrachten bij spotprenten van Albert Hahn over de gevolgen van de industrialisatie van de samenleving -
Uitvindingen in de textielindustrie
Opdrachten bij uitvindingen uit de begintijd van de industrialisatie. Leerlingen leren hoe de diverse uitvindingen met elkaar samenhangen. -
New Lanark
Opdrachten bij uitvindingen uit de begintijd van de industrialisatie. Leerlingen leren hoe de diverse uitvindingen met elkaar samenhangen. -
Algemeen kiesrecht
In de strijd van de (fabrieks)arbeiders voor betere leefomstandigheden (wat betreft bijvoorbeeld wonen en werken) speelt de strijd voor het algemeen kiesrecht een belangrijke rol. Deze strijd werd onderwerp van een groot aantal spotprenten. Deze opdrachten hebben betrekking op een aantal daarvan. -
Vrouwenkiesrecht
In dezelfde tijd waarin (fabrieks)arbeiders streden voor betere leefomstandigheden (wat betreft bijvoorbeeld wonen en werken) streden vrouwen voor de invoering van het vrouwen kiesrecht. Dat de strijd van de vrouwen voor het kiesrecht op nogal wat weerstanden stuitte blijkt uit een groot aantal spotprenten. Deze opdrachten hebben betrekking op een aantal daarvan.
Powerpoint
Hulpmiddelen
Contexten
Het industrialiserende West-Europa
-
Afrika en Azië
Leerdoelen
-
Je kent de belangrijkste kenmerken van een industriële productiewijze
-
Je kunt een relatie leggen tussen de industrialisering van de samenleving en de sociale kwestie
-
Je kunt aangeven welke visie liberalen, socialisten en confessionelen hadden op de sociale kwestie
-
Je kunt een relatie leggen tussen de sociale kwestie en de strijd voor het algemeen kiesrecht
-
Je kunt een relatie leggen tussen de industrialisering van de samenleving en de (vrouwen) emancipatie
-
Je kunt een relatie leggen tussen de industrialisering van de samenleving en het modern imperialisme
-
Je kunt aangeven wat de opkomst van het nationalisme betekende voor staatkundinge en politieke ontwikkelingen in Europa
Inhoudelijke (unieke) begrippen
industriële revolutie
-
sociale kwestie
-
modern imperialisme
-
ministeriële verantwoordelijkheid
-
Karl Marx
-
Thorbecke
Inhoudelijke (generieke) begrippen
-
beschaving
landbouw
industrie
samenleving
maatschappij
staat
kiesrecht
-
vrouwenkiesrecht
-
grondwet
-
revolutie
-
imperium
-
liberalisme
-
confessionalisme
-
socialisme
-
communisme
-
feminisme
-
emancipatie
Meta-concepten (second-order concepten)
Continuïteit/verandering
je kunt aangeven welke veranderingen er als gevolg van de industrialisering van de samenleving optraden
Oorzaak/gevolg
je kent oorzaken van de slechte situatie van de arbeiders
Bewijs (bronnen)
-
je kunt spotprenten analyseren
Tijd en plaats
De tien tijdvakken
Copyright: Albert van der Kaap, 2014