Resultaten van onderzoek onder leerlingen tweede fase

In het voorjaar van 2014 zijn meer dan 600 leerlingen van scholen die in 2014 aan het pilotexamen geschiedenis meededen ondervraagd over hun ervaringen en hun opvattingen over het vak geschiedenis. In deze SLO-publicatie vindt u de resultaten van dit onderzoek.

Metallica op z'n middeleeuws

De Wit-Russische band Stary Olsa maakt middeleeuwse muziek, maar soms vertolken zij ook hedendaagse muziek, maar dan op z'n middeleeuws. Kijk en luister bijvoorbeeld naar hun versie van het nummer One van Metallica.

Standplaatsgebondenheid (historische empathie)

Een van de moeilijkste, maar tegelijk belangrijkste aspecten van het vak geschiedenis is het vermogen je te verplaatsen in de fysieke omstandigheden waarin mensen leefden en in hun denken en handelen. Historische empathie vormt het hart van geschiedenis. Op internet vond ik een boek over Karel de Grote, geschreven in 1900 door ene H.W. Carless Davis, dat begint met een beschrijving van de fysieke wereld van tond 800 en een algemene beschrijving van de leef en denkwereld van mensen in die tijd.

Beheersingsniveau en de taxonomie van Bloom

Benjamin Bloom maakt in zijn beroemde taxonomie uit 1956 (gereviseerd in 2011 door Anderson en Krathwohl) onderscheid tussen lagere en hogere denkvaardigheden. Lagere denkvaardigheden zijn herinneren, begrijpen en toepassen, hogere denkvaardigheden analyseren, evalueren en creëren, waarbij evalueren makkelijk tot misverstanden kan leiden, In deze taconomie wordt er waarderen en beoordelen mee bedoeld.

Deze taxonomie wordt vaak gebruikt om via opdrachten die respectievelijk betrekking hebben op de lagere en de hogere denkvaardigheden onderscheid te maken tussen goede en minder goede leerlingen. Dat is eigenlijk onjuist. Je kunt met opdrachten nagaan of leerlingen tot hogere denkvaardigheden in staat zijn, maar je kunt ze niet gebruiken om het niveau van de leerlingen te bepalen. Je kunt alle leerlingen, ongeacht hun niveau, opdrachten die betrekking hebben op hogere denkvaardigheden, de moeilijkheidsgraad van de opdrachten zal echter teleksn verschillend zijn, maar die is van andere factoren afhankelijk. Zie het voorbeeld vcan een opdracht bij de fabel Androclus en de leeuw.

Een ander misverstand over Bloom

Lang werd aangenomen dat je leerlingen eerst opdrachten moet aanbieden die betrekkingen hebben op de lagerede denkvaardigheden alvorens zij roe waren aaan opdrachten waarin een beroep wordt gedaan op hogere denkvaardigheden. Dit is een misverstand.  

Euroclio conferentie

Van 20-25 april 2015 organiseert Euroclio een conferentie in Denemarken met als titel Roads to Democracy. How can History Education pave the Way?. Dit is het programma van de conferentie. U lunt zich hier inschrijven.

Romeinen

Op YouTube staat een acht minuten durend, goed gemaakt, filmpje van het Romeinenfestival dat in het voorjaar van 2014 in Nijmegen werd gehouden. Echte liefhebbers van de klassieke oudheid brengen het Romeinse leven via re-enactment tot leven.  Mooi illustratiemateriaal voor in de klas.

Gepersonaliseerd leren

Gepersonaliseerd leren is hot, maar wordt het in de dagelijkse praktijk van het vak geschiedenis ook toegepast? Zijn er misschien goede redenen om er maar niet eens aan te beginnen? Voor een SLO project ben ik (Albert van der Kaap) op zoek naar collega's die gepersonaliseerd leren belangrijk vinden, naar docenten die hiermee positieve ervaringen hebben, maar evenzeer naar docenten die het wel zouden willen toepassen, maar teveel obstakels zien. Beide groepen docenten zou ik, telefonisch, graag een aantal vragen stellen. Als u mij een mailtje stuurt met een telefoonnummer en enkele tijdstippen waarop u bereikbaar bent, bel ik u graag op.

Op de website Edutopia probeert John McCarthy enkele mythes rondom differentiatie te ontkrachten.

Magie in de middeleeuwen

Voor wie belang stelt in de (religieuze) geschiedenis van de middeleeuwen is het artikel (2013) van Claire Fanger Christelijke magie in de middeleeuwen een aanrader. Na bestuderen van allerlei teksten over deze magie is het raar, zegt de auteur, dat we hieraan niet veel eerder substantieel aandacht hebben besteed.

Lespakket 200 jaar koninkrijk nu gratis!

De scheiding der machten, kiesrecht, vrouwenemancipatie, de (de)kolonisatie… Nog tot en met oktober 2015 vieren we dat het Koninkrijk der Nederlanden tweehonderd jaar bestaat. In die twee eeuwen is er veel gebeurd: een heleboel positieve ontwikkelingen, maar ook minder mooie gebeurtenissen. Met het lespakket 200 jaar Koninkrijk kunnen docenten aandacht besteden aan de verworvenheden en de schaduwkanten van 200 jaar Koninkrijk. Het lespakket is nu gratis te verkrijgen bij ProDemos: www.prodemos.nl/200jaarkoninkrijk. U betaalt alleen de verzendkosten (€ 3,50).
Er zijn lespakketten beschikbaar voor vmbo en havo/vwo. De leerlingen gaan aan de slag met o.a. de Grondwet van 1848, het onderwijs rond 1900 en de dekolonisatie van Indonesië en Suriname.

Carthago

In het Rijksmuseum voor Oudheden loopt van 27 november 2014-15 mei 2015 de tentoonstelling over Carthago.

Unsere Mütter, Unsere Väter

De Duitse televisieserie Unsere Mütter, Unsere Väter is bekroond met een prestigieuze Emmy Award. Het oorlogsdrama werd uitgeroepen tot beste televisieserie van het jaar.
De driedelige miniserie maakte in Duitsland veel los. In de serie staan de ervaringen van vijf Duitse jongeren met het nazisme en de Tweede Wereldoorlog centraal. De serie moest het belastende Duitse verleden beter bespreekbaar maken.
Artikel over deze serie.

Franz Ferdinand, Der Angriff

Met de 98 minuten tellende televisiefilm Franz Ferdinand, Der Angriff doet de Oostenrijkse regisseur Andreas Prochaska, honderd jaar na de aanslag, een nieuwe poging (na The Day That Shook the World”) om deze historische gebeurtenis te dramatiseren.  Deze film is te koop op DVD. 

Waarom geschiedenis een belangrijk vak is

In de bekroonde roman over de Eerste Wereldoorlog 'Oorlog en terpentijn' van Stefan Hertmans staat een (bij)zin,  waarin Hertmans op prachtige wijze inzicht geeft in het belang van ons vak: 'Het vanzelfsprekende is een bijproduct van het vergeten'.  Voor wie de zin wil nalezen, hij staat op bladzijde 60.

Latijns Amerika

Collega Niels van der Werf heeft een aantal instructiefilmpjes gemaakt bij het Feniks katern Latijns-Amerika en de westerse wereld.

Historische empathie

Prachtige afbeelding om met leerlingen te praten over historische empathie.