artikelen over geschiedenis didactiek

Beter worden in geschiedenis

Geschiedenis is een moeilijk vak. Het gaat namelijk niet om het uit het hoofd leren van jaartallen en historische feitjes, maar om historisch denken en redeneren en dat is niet gemakkelijk. Maar je kunt het wel leren. Op deze pagina's staan  tips om steeds beter te worden in geschiedenis.

Inhoud

  1. Beter worden in geschiedenis
  2. Begrippen en concepten
  3. Continuïteit en verandering
  4. Standplaatsgebondenheid
  5. Bron en vraagstelling
  6. Van historische belang
  7. Interpretatie

Historische verklaringen, oorzaak en gevolg 

Een van de vragen die je bij geschiedenis heel vaak stelt is de waarom-vraag. Waarom vond een gebeurtenis of ontwikkeling plaats? Waarom deed iemand wat hij deed?  Bij geschiedenis ben je voortdurend op zoek naar verklaringen. Maar je zoekt niet alleen naar oorzaken van iets, je kijkt ook naar gevolgen. Gevolgen die zelf ook weer de oorzaak kunnen zijn van nieuwe  gebeurtenissen en ontwikkelingen.

 

Wat moet je kunnen?

Je moet oorzaak/gevolg relaties (causale relaties) in een historisch proces kunnen uitleggen.

 

Hoe word je daarin steeds beter?

Je wordt beter in causaal redeneren als je:

 

in historische processen (of in bronnen) verschillende oorzaken kunt herkennen en die ook kunt uitleggen en daarbij kunt aangeven of het gaat om: 1. incidentele of een structurele oorzaken; 
2. structurele en intentionele oorzaken;
3. noodzakelijke en voldoende voorwaarden;
3. culturele (religieuze), sociale, politieke of economische oorzaken;
4. belangrijke of minder belangrijke oorzaken.
in historische processen (of in bronnen) verschillende gevolgen kunt herkennen en die ook kunt uitleggen en daarbij kunt aangeven of het gaat om: 1. bedoelde of onbedoelde gevolgen;
2. gevolgen op lange of korte termijn;
3. belangrijke of minder belangrijke gevolgen;
4. culturele (religieuze), sociaal, politiek of economisch gevolgen.

 

Mogelijk makende oorzaken:
• Beïnvloeden
• Ondersteunen
• Bijdragen aan
• Bevorderen

Beslissende oorzaken:
• Leiden tot
• Veroorzaken
• Bepalen
• Betekenen

 

Structuurwoorden
o Omdat
o Daarom

 Werkwoorden
o Leidde tot
o Veroorzaakte

 Zelfstandige naamwoorden
o Oorzaak
o Reden


Impliciete causaliteit

Soms zijn oorzaken en gevolgen in een tekst veel minder duidelijk te herkennen omdat bijvoorbeeld bovenstaande (werk)woorden ontbreken. De oorzaken zitten dan meer verstopt in de tekst.

Referentie


Honing, T., & Wilschut, A. Causaliteit in de taal van schoolboeken; Voor historisch denken is taalonderwijs nodig. Levende Talen Tijdschrift, Zeventiende jaargang, nummer 3, september 2016.

 

 

  •  

    Copyright Albert van der Kaap, 2016

    u