Hoe word ik beter in geschiedenis?

Pdf-versie

 

Als je beter wilt worden in geschiedenis moet je weten wat er bij het vak geschiedenis van je wordt gevraagd, wat je bij een onderwerp precies moet kennen en kunnen? Het maakt daarbij niet uit om welk onderwerp het gaat.

 

1. Inkaderen van het onderwerp

Om te beginnen ga je het onderwerp inkaderen, o.a. door het in de tijd en in de ruimte te plaatsen. Je doet dat door een antwoord te geven op de volgende drie w-vragen:
 
Wat
Formuleer kort en bondig en zo nauwkeurig mogelijk, waarover het onderwerp gaat, wat het thema is.  Als je dit hebt gedaan, zal het je helpen de juiste vragen te stellen over bijvoorbeeld oorzaak en gevolg of over continuïteit en verandering.
 
Wanneer
Bepaal zo nauwkeurig mogelijk wanneer het onderwerp zich afspeelt. Bepaal zo nauwkeurig mogelijk het begin en het eind (voor zover mogelijk). Maak ook een tijdbalk van belangrijke gebeurtenissen die, met betrekking tot het onderwerp, in deze periode hebben plaatsgevonden.
 
Waar
Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol?
 
Hoe word je hierin steeds beter?
 
Je wordt hierin beter als de nauwkeurigheid van het inkaderen groter wordt en je dit ook kunt bij moeilijke en grote onderwerpen.

 

2. Begrippen en concepten

 

Historische begrippen
In elk onderwerp komen historische begrippen aan de orde. Sommige van die begrippen komen alleen bij een bepaald onderwerp aan de orde, we noemen dit unieke begrippen. Andere begrippen spelen een rol bij verschillende of soms zelfs bij de meeste onderwerpen, we spreken dan van generieke begrippen.
 
Historische concepten
Als een begrip eigenlijk bestaat uit verschillende andere begrippen spreken we van een concept. Voorbeelden van historische concepten zijn democratie, revolutie of macht. Tot het concept democratie horen dan bijvoorbeeld begrippen als volk, burgers, kiesrecht en (volks)vertegenwoordigers. Een concept macht is bij geschiedenis zo'n belangrijk concept dat we ook wel spreken van een kernconcept of sleutelconcept.

Telkens als het kernconcept macht in een onderwerp aan de orde komt kun je dezelfde vragen over macht stellen. Belangrijk voordeel hiervan is dat je veel gemakkelijker kunt kijken naar overeenkomsten en verschillen in macht in verschillende periodes. Je kunt bijvoorbeeld de volgende vragen stellen:
 
1. Wie heeft of wie hebben de macht?
2. Over wie of wat hebben zij macht?
3. Waarom hebben zij macht? Waarop is macht gebaseerd (geld, grond)?
4. Van wie is de macht afkomstig (legitimiteit van macht)?
5. Om wat voor soort macht gaat het, politieke, economische of kerkelijke macht?
 
Wat moet je kunnen?
Je moet van elk belangrijk begrip of concept een omschrijving kunnen geven en deze omschrijving gebruiken bij bijvoorbeeld het geven en verklaren van oorzaken en gevolgen, bij het onderscheiden van wat er in een periode is veranderd of juist gelijk is gebleven.  
 
Hoe word je hierin steeds beter?
Je wordt hierin beter als je je omschrijving van begrippen en concepten nauwkeuriger wordt en je deze steeds beter kunt toepassen bij het beschrijven en verklaren van historische gebeurtenissen en bij het beschrijven van het aangeven van wat er in een periode is veranderd of juist gelijk is gebleven. Je wordt hierin ook beter als je veranderingen over een langere periode zichtbaar kunt maken en als je concepten (bijvoorbeeld macht of democratie) in verschillende periodes met elkaar kunt vergelijken.

 

3. Historisch denken en redeneren

Als je het onderwerp op deze manier hebt verkend ga je de diepte in. Je zoek nu antwoorden op vragen die betrekking hebben op bron en vraagstelling, oorzaak-gevolg, continuïteit en verandering, standplaatsgebondenheid, historisch belang en op het interpretatieve karakter van geschiedenis. Wat hiermee precies bedoeld wordt lees je hieronder.

 

* Bron en vraagstelling

 

* Verklaringen: oorzaak en gevolg

 

* Verandering en continuïteit

 

* Standplaatsgebondenheid

 

* Van historisch belang

 

* Interpretatie

 

 

Voorbeeldopdrachten over De Beeldenstorm