artikelen over geschiedenis didactiek
Beter worden in geschiedenis
Geschiedenis is een moeilijk vak. Het gaat namelijk niet om het uit je hoofdd leren van jaartallen en historische feitjes, maar om historisch denken en redeneren en dat is niet gemakkelijk. Maar je kunt het wel leren. Op deze pagina's staan tips om steeds beter te worden in geschiedenis.
Inhoud
Hoe word ik beter in geschiedenis?
Als je beter wilt worden in geschiedenis moet je weten wat er bij het vak geschiedenis van je wordt gevraagd, wat je bij een onderwerp precies moet kennen en kunnen? Het maakt daarbij niet uit om welk onderwerp het gaat.
1. Inkaderen van het onderwerp
Om te beginnen ga je het onderwerp inkaderen, o.a. door
het in de tijd en in de ruimte te plaatsen. Je doet dat
door een antwoord te geven op de volgende drie w-vragen:
Wat
Formuleer kort en bondig en zo nauwkeurig mogelijk,
waarover het onderwerp gaat, wat het thema is. Als je
dit hebt gedaan, zal het je helpen de juiste vragen te
stellen over bijvoorbeeld oorzaak en gevolg of over
continuïteit en verandering.
Wanneer
Bepaal zo nauwkeurig mogelijk wanneer het onderwerp zich
afspeelt. Bepaal zo nauwkeurig mogelijk het begin en het
eind (voor zover mogelijk). Maak ook een tijdbalk van
belangrijke gebeurtenissen die, met betrekking tot het
onderwerp, in deze periode hebben plaatsgevonden.
Waar
Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het
onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen
meer plaatsen/gebieden een rol?
Hoe word je hierin steeds beter?
Je wordt hierin beter als de nauwkeurigheid van het
inkaderen groter wordt en je dit ook kunt bij moeilijke
en grote onderwerpen.
2. Begrippen en concepten
Historische
begrippen
In elk onderwerp komen historische begrippen aan de
orde. Sommige van die begrippen komen alleen bij een
bepaald onderwerp aan de orde, we noemen dit unieke
begrippen. Andere begrippen spelen een rol bij
verschillende of soms zelfs bij de meeste onderwerpen,
we spreken dan van generieke begrippen.
Historische concepten
Als een begrip eigenlijk bestaat uit verschillende
andere begrippen spreken we van een concept. Voorbeelden
van historische concepten zijn democratie, revolutie of
macht. Tot het concept democratie horen dan bijvoorbeeld
begrippen als volk, burgers, kiesrecht en
(volks)vertegenwoordigers. Een concept macht is bij
geschiedenis zo'n belangrijk concept dat we ook wel
spreken van een kernconcept of sleutelconcept.
Telkens als het kernconcept macht in een onderwerp aan
de orde komt kun je dezelfde vragen over macht stellen.
Belangrijk voordeel hiervan is dat je veel gemakkelijker
kunt kijken naar overeenkomsten en verschillen in macht
in verschillende periodes. Je kunt bijvoorbeeld de
volgende vragen stellen:
1. Wie heeft of wie hebben de macht?
2. Over wie of wat hebben zij macht?
3. Waarom hebben zij macht? Waarop is macht gebaseerd
(geld, grond)?
4. Van wie is de macht afkomstig (legitimiteit van
macht)?
5. Om wat voor soort macht gaat het, politieke,
economische of kerkelijke macht?
Wat moet je kunnen?
Je moet van elk belangrijk begrip of concept een
omschrijving kunnen geven en deze omschrijving gebruiken
bij bijvoorbeeld het geven en verklaren van oorzaken en
gevolgen, bij het onderscheiden van wat er in een
periode is veranderd of juist gelijk is gebleven.
Hoe word je hierin
steeds beter?
Je wordt hierin beter als je je omschrijving van
begrippen en concepten nauwkeuriger wordt en je deze
steeds beter kunt toepassen bij het beschrijven en
verklaren van historische gebeurtenissen en bij het
beschrijven van het aangeven van wat er in een periode
is veranderd of juist gelijk is gebleven. Je wordt
hierin ook beter als je veranderingen over een langere
periode zichtbaar kunt maken en als je concepten
(bijvoorbeeld macht of democratie) in verschillende
periodes met elkaar kunt vergelijken.
3. Historisch denken en redeneren
Als je het onderwerp op deze manier hebt verkend ga je de diepte in. Je zoek nu antwoorden op vragen die betrekking hebben op bron en vraagstelling, oorzaak-gevolg, continuïteit en verandering, standplaatsgebondenheid, historisch belang en op het interpretatieve karakter van geschiedenis. Wat hiermee precies bedoeld wordt lees je hieronder.
* Verklaringen: oorzaak en gevolg