Lesmateriaal

Brugge in de middeleeuwen

Brugge in de middeleeuwen is een lessenserie over leven en werken in Brugge in de periode 1300-1500.

Leven in middeleeuws Brugge

 

Download hier de opdrachten in Word!

Opdracht 1

Bekijk het filmpje over de verdediging van een middeleeeuwse stad en schrijf op hoe een middeleeuwse stad werd beveiligd.

Gebruik voor het maken van de volgende opdrachten deze tekst.

 

Opdracht 2

Graan was in de middeleeuwen een zeer belangrijk product.

a. Leg uit waarom graan zo'n belangrijk product was.
b. In de stad Brugge zelf kon maar weinig graan worden verbouwd. Hoe kwamen de Bruggelingen aan graan?
c. Waarom zouden de graanprijzen stijgen als er op het platteland rond Brugge een slechte graanoogst was geweest?

 

Opdracht 3

Toen het aantal handelaren in Brugge toenam, trokken steeds meer mensen van het platteland naar de stad. Brugge groeide uit tot een van de grootste steden van Europa. Rond het jaar 1300 woonden er ongeveer 35.000 mensen in Brugge.

a. Leg uit waarom een slechte zomer voor iemand die op het platteland woorden een reden kon zijn om naar de stad te verhuizen.
b. Waarom gingen de mensen die van het platteland vertrokken, juist naar Brugge (of naar een andere grote stad als Ieper of Gent)?
c. Niet alle mensen die van het platteland naar de stad gingen, vonden er werk. Hoe konden zij toch aan eten komen?

 

Opdracht 4

Uit de late middeleeuwen is een groot aantal voorschriften bekend, waarmee de stadsbesturen probeerden de voedselvoorziening te regelen. Veel van die maatregelen richtte zich op het omringende platteland. Een voorbeeld is een voorschrift van het stadsbestuur van Gent uit 1351. Hierin stond dat de boeren uit de plattelandsgemeenten in de buurt van Gent hun goederen naar de stadsmarkt moesten brengen en ze daar verkopen.

Omdat er vaak een tekort aan levensmiddelen was, mochten de slagers niet meer vlees en de bakkers niet meer graan in voorraad hebben dan ze voor hun eigen bedrijf nodig hadden. Het aanleggen van grote voorraden zou namelijk tot prijsverhoging kunnen leiden.

De stadsbesturen namen niet alleen maatregelen voor de voedselvoorziening. Gent bijvoorbeeld verbood in 1314 het maken van laken op het platteland binnen een straal van 30 kilometer rondom de stad. Ambtenaren in dienst van de gemeente moesten er op toezien dat men zich ook aan die maatregelen hield. In de 14e eeuw waren er steeds meer van die ambtenaren nodig.

a. Leg uit waarom een grote stad als Brugge (of Gent) maatregelen moest nemen om de voedselvoorziening te regelen.
b. Waarom moesten slagers en bakkers geen grote voorraden aanleggen?
c. Waarom was dit verbod op het maken van laken op het platteland rond Gent erg belangrijk voor de Gentenaren?
d. Verklaar de volgende zinnen:
• 'Zonder omringend platteland geen grote steden'
• 'Zonder steden meer werk op het platteland'

 

Opdracht 5

Er waren nogal wat verschillen tussen de buurt waar de rijke Bruggelingen hun huizen hadden laten bouwen en de buurt waar de armen woonden. Noem drie verschillen.

Bekijk voor je antwoord o.a. de volgende filmpjes:

Het filmpje over de middeleeuwse stad
Het filmpje over de huizen in een middeleeuwse stad
Het filmpje over een straat in de middeleeuwen
Stad in de middeleeuwen


Kleinste brug van Brugge. Deze verbindt het Hof Arents met de Onze-Lieve-Vrouwekerk.

 

Opdracht 6

 

1. Menukaart van het 'Sint-Janshospitaal' 2. Menukaart van 'De Gouden Leeuw'
  Vooraf
kippensoep
Dagmenu
soep gemaakt van bonen, erwten, witte wortels en uien

Opgediend met grof zwart brood en een stukje kaas.
Hoofdgerechten
* kabeljauw, klaargemaakt met kruiden
* varkensvlees in knoflooksaus
* gestoofd rundvlees
* gerookte ham
* wild in paddestoelensaus

Alle gerechten worden opgediend met witbrood
Drank
water
bier
Dranken
rode wijn
bier

Hierboven zie je de twee menukaarten. Bekijk ze goed en beantwoord dan de volgende vragen. Gebruik voor je antwoord deze tekst en bekijk ook het filmpje over eten in de middeleeuwen.

a. Aardappelen kende men in de Middeleeuwen nog niet. Wat at men in plaats van aardappelen?
b. Waarom zou er in de soep van het dagmenu van het Sint-Janshospitaal geen vlees of vis hebben gezeten?
c. Welke gerechten mis je in de maaltijden in de Middeleeuwen, die nu wel regelmatig worden gegeten?

 

Opdracht 7

Bier was verreweg de belangrijkste drank. De meeste mensen begonnen hun dag met een stuk brood en bier. Soms werd er een glas melk gedronken, maar eigenlijk was dat maar kinderkost. Water was er mestaal wel genoeg, maar van zeer slechte kwaliteit, zodat men daar maar beter niet teveel van kon drinken. Water was voor de beesten of om je kleren te wassen.

a. Wat dronken de rijken naast bier ook nog wel?
b. Een bekend gezegde was 'bier wordt niet voor de ganzen gebrouwen'. Wat zal daarmee bedoeld zijn?
c. Het goed houden van vlees en vis was niet gemakkelijk. Om onplezierige smaakjes en geurtjes weg te werken werden vleesgerechten in de Middeleeuwen vaak zeer sterk gekruid.
d. Bedenk een reden waarom het goed houden van vlees in de Middeleeuwen moeilijk was.
e. Waar kwamen de kruiden vandaan?

 

Opdracht 8

Bevolkingssamenstelling

a. Hieronder staan negen personen. In welke laag van een bevolkingspiramide (met vijf lagen) hoort elke persoon?


1. een wever
2. een herbergier
3. een stadsbestuurder
4. een lader en losser van schepen
5. een bedelaar
6. een handelaar
7. een marktkoopman
8. een bankier
9. een pastoor

b. Wat bepaalt de plaats van iemand in de bevolkingspiramide?


 

  •  

    u