Overzicht (na)scholingen en conferenties

- Educatieve studiereis Berlijn, 2 t/m 7 mei 2019

- Nascholing SAGA over de prehistorie, 16 mei 2019 in Leiden

- Collegedag Middeleeuwse hofcultuur, 3 juni 2019 in Leiden

- Cursusdag Omstreden Geschiedenis, 11 juni 2019, Marc van Berkel

- Nascholing SAGA over de prehistorie, 13 juni 2019 in Assen

- Historicidagen Groningen, 22-24 augustus 2019  

- Dag van de geschiedenis, 3 oktober 2019, thema: Fake news. 

- De Radboud Geschiedenis Nascholingsconferentie, 4 oktober 2019 in Nijmegen

- Geschiedenisfestival , 5 oktober 2019 in Haarlem

- “Aktion Reinhard”, een interculturele reis naar Lublin, 12-19 oktober 2019

- Docentencursus: Ionië en de grenzen van Griekenland, 17 t/m 23 oktober 2019 

Regionale besprekingen vmbo afgeschaft

Het werd de laatste jaren steeds moeilijker onderdak te vinden voor een regionale bespreking van het cse geschiedenis vmbo GL/TL. Ook lukte het ons niet een landelijke dekking te krijgen. Bovendien liep het aantal deelnemers aan de besprekingen terug. Om deze redenen heeft de vmbo-commissie besloten de regionale bespreken met ingang van nu te beëindigen. Dat is jammer voor de docenten die er nog wel gebruik van maakten. Het staat uiteraard iedereen vrij om het examen met collega’s uit de regio te bespreken.
De landelijke bespreking gaat wel gewoon door. Meer informatie. 

Filmpjes van Hitler

Een aantal korte kleurenfilmpjes van Hitler zijn gerestaureerd en gedigitaliseerd. 

Formatief handelen

Formatief handelen is niet hetzelfde als diagnostisch toetsen. Het idee van/model achter formatief handelen is eenvoudig, maar blijkt in de praktijk moeilijk ten uitvoer te brengen. Er moet namelijk in je lesgeven nogal wat veranderen. Een korte uitleg met een aantal uitgewerkte voorbeelden vindt u op Histoforum.

Saga-nascholingsdagen prehistorie op 16 mei en 13 juni

Hoe komen we tot kennis over het verleden? Dat is de vraag die centraal staat tijdens de nieuwe Saga nascholingsdagen over de prehistorie. Op 16 mei zijn we te gast bij het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden en op 13 juni bij het Drents Museum in Assen. Met dit keer in de hoofdrol: het Zwaard van Ommerschans, expert Luc Amkreutz, het meisje van Yde, het vorstengraf van Oss, nieuwe onderzoekstechnieken en reconstructies, kant- en klare werkvormen en meer… Behalve met een hoop nieuwe kennis ga je ook naar huis met toegang tot één van de Saga-lesmodules, zodat je direct in de praktijk aan de slag kunt. Bezoek https://saga.nl/prehistorie voor meer info. 

Materialen nascholingen

In februari en maart organiseerde Hanneke Tuithof twee nascholingen over de nieuwe syllabi voor havo en vwo. Het materiaal van de workshops vindt u op haar website.  

Vrouwenkiesrecht in de V.S.

Op Smithsonia.com een artikel over het verkrijgen van het kiesrecht door vrouwen in de V.S. naar aanleiding van een tentoonstelling in de National Portrait Gallery, waarin mythes worden doorgeprikt. 'The show’s ample 289-page catalog provides rigorously-researched evidence that the history we’ve relied on for decades, delivered in grade school civics classes was in part myth, and, a literal white-washing of some of the movement’s key players.'

Interview met Herodotus vertaler Wolther Kassies

Classicus Wolther Kassies maakte een nieuwe vertaling van de Historiën van Herodotus. Op de website van het Historisch Nieuwsblad staat eeen interview met hem naar aanleiding van deze vertaling. 'Het hoofdthema van dit veelomvattende werk uit de vijfde eeuw v.Chr. bestaat uit de conflicten tussen Grieken en niet-Grieken. Herodotus heeft ons volgens Kassies nog veel meer te bieden: godsdienst, huiselijke scènes en de onontkoombaarheid van het lot - Herodotus laat het als begaafd verteller allemaal niet ongemoeid. ‘Voor veel barbaroi en hun instellingen, zeden en gebruiken heeft Herodotus grote bewondering.’

 

In dit filmpje van Jona Lendering legt classicus en vertaler Hein van Dolen uit hoe het mogelijk is dat we na vijfentwintig eeuwen nog altijd de Historiën van Herodotos kunnen lezen. Antieke literaire teksten zijn immers overgeleverd in middeleeuwse handschriften vol kopiistenfouten, maar toch kunnen classici de oudere voorbeelden reconstrueren.  

De uitspraak van het Latijn

In een ander filmpje laat Jona Lendering de jonge classicus Casper Porton uitleggen hoe we weten dat je Caesar moet uitspraken als Kaisar. Interessanter nog is zijn uitleg van het belang van het kennen van de uitspraak voor de ervaring van (vooral) klassieke poëzie.

Collegedag Middeleeuwse hofcultuur

In het kader van de huldigingsreis van Filips II werden in de Nederlanden in 1549-1550 maar liefst veertien riddertoernooien georganiseerd, verspreid over diverse steden. Mediëvist Mario Damen toont tijdens de Collegedag Middeleeuwse hofcultuur, maandag 3 juni in Leiden, aan dat deze toernooien onderdeel uitmaakten van een brede ridderlijke cultuur. Bovendien dienden deze toernooien ter bevordering van de sociale integratie van de adel. ‘De toernooien waren in feite een sociaal evenement waar de adel informeel met elkaar kon samenkomen.’

Op de website van Historisch Nieuwsblad een toelichting op de lezing en het programma van deze dag.  

Historische vergelijkingen

Op zijn weblog Mainzer Beobachter wijdde Jona Lendering twee kritische blogs aan het maken van historische vergelijkingen.  

Geschiedenis Festival viert feestelijke lustrumeditie

Dit jaar vindt het Geschiedenisfestival plaats op 5 oktober in Haarlem met exclusief dag- en avondprogramma boordevol lezingen, muziek, theater, dans en film. Met gastoptredens van o.a. Hans Goedkoop, Adrian Goldsworthy, Geert Mak, Annegreet van Bergen en Herman Pleij.

De kaartverkoop voor hét evenement voor het Geschiedenis Festival is van start gegaan. Let op: er is slechts een beperkt aantal kaarten met vroegboekkorting beschikbaar.

Schaduwen over de toendra

Op Historiek een fragment uit het recent verschenen boek Schaduwen over de toendra van Dalia Grinkeviciute, dat in Litouwen tot de literaire canon behoort en in één adem genoemd wordt met het werk van Solzjenitsyn, Primo Levi en Anne Frank.. Het gaat om het aangrijpende oorlogsdagboek van een veertienjarig meisje in een Siberische goelag. Op eenentwintigjarige leeftijd weet Dalia de goelag te ontvluchten en keert ze terug naar Litouwen. Daar zet ze haar ervaringen uit het strafkamp op papier. Ze begraaft de aantekeningen in haar achtertuin, uit angst voor represailles van de KGB. Pas in 1991, vier jaar na Dalia’s overlijden, wordt het dagboek bij toeval gevonden.     

Educatieve programma's ProDemos Den Haag

Vanaf maandag 15 april kunnen scholen de educatieve programma‘s reserveren voor het schooljaar 2019-2020. Vast onderdeel van het bezoek aan Politiek Den Haag is een bezoek aan de Tweede Kamer. Rondom het bezoek aan de Tweede Kamer biedt ProDemos een gevarieerd programma, waarbij verschillende interactieve onderdelen de revue passeren, zoals bijvoorbeeld een Kamerdebatsimulatie of het DemocratieLab.
Vervoer
Een grote verandering is de reiskostenregeling. Om het voor alle scholen in het voortgezet onderwijs mogelijk te maken met de leerlingen het parlement te bezoeken, krijgen deze scholen met ingang van het schooljaar 2019-2020 een vergoeding voor het vervoer. Scholen blijven wel zelf verantwoordelijk voor het organiseren van het vervoer. Hiermee behouden de scholen de mogelijkheid om zelf te bepalen welke wijze van vervoer voor hen het beste is. Op dit moment werkt ProDemos de reiskostenregeling uit. Zodra deze gereed is, worden middelbare scholen die bij ProDemos hebben geboekt hiervan op de hoogte gesteld en wordt de regeling op prodemos.nl gepubliceerd.

Om docenten te helpen bij hun zoektocht naar een passend programma en on-topic lesmateriaal biedt ProDemos een keuzehulp voor docenten op prodemos.nl/keuzehulp  

De platte aarde

De platte aarde: De rijke geschiedenis van een mythisch wereldbeeld is een boek van Hans Dijkhuis. Kleine kinderen denken dat de aarde plat is. Uit mythen blijkt dat vele eeuwen lang de hele mensheid er zo over heeft gedacht. En deze opvatting stond niet op zichzelf. De platte aarde vormde de onbeweeglijke basis voor de hemel, die haar als koepel bedekte en zijn eigen, goddelijke bewoners had. Veel volkeren namen aan dat zich onder de aarde nog een derde wereld bevond, verblijfplaats van de doden en van reusachtige monsters. Deze drie werelden - bovenwereld, middelwereld en onderwereld - vormden samen het hele universum. De beschrijving van dit mythisch-religieuze wereldbeeld wordt uitvoerig geïllustreerd met mythen van velerlei culturen en met passages uit oude geschriften, zoals de epen va Homerus, de Metamorphosen van Ovidius en de heilige boeken van jodendom, christendom en islam. Ook de eigenaardige geografie van de platte aarde krijgt veel aandacht.

Lees ook de blog van Jona Lendering over dit boek. 

In de oudheid was de mens veel mobieler dan gedacht

Steeds beter lukt het wetenschappers om met nieuwe precisietechnieken te achterhalen waar opgegraven botten en andere vondsten oorspronkelijk vandaan komen. En wat men ontdekt is verrassend en nieuw: in de oudheid was de mens veel mobieler dan gedacht. Ter gelegenheid van de Week van de Klassieken, die donderdag van start gaat met als thema migratie, zette oudheidkundige en blogger Jona Lendering de nieuwe inzichten in een themaboekje bondig op een rij.

Op de website van De Volkrant een interview met Jona Lendering.

Koude Oorlog

Op Historiek staat een samenvatting en tijdlijn van de Koude Oorlog. Dit overzichtsartikel vat de kernpunten en hoofdmomenten uit de Koude Oorlog samen. Wat waren de oorzaken, het verloop en de belangrijkste gevolgen van de Koude Oorlog? En welke jaartallen waren belangrijk? Handig voor leerlingen al moet ben ik wel allergisch voor zinsneden als 'de belangrijkste oorzaak van de Koude Oorlog'. Als je leerlingen wilt leren wat oe zij kritsch historisch moeten denken en redenern, moet je je zoveeel mogelijk onthouden vaan termen als 'belangrijkste'. 

Waar archeologie en historische teksten samenkomen

De Israel Antiquities Authority (IAA) meldt dat in de Stad van David, langs de zuidoostelijke hellingen van de Tempelberg een zegel is opgegraven dat dateert uit de Eerste Tempelperiode. Het zegel is 2.600 jaar oud en heeft een nscriptie met de woorden 'behoort aan Nathan-Melech, dienaar van de Koning', een naam die in de Bijbel slechts een keer voorkomt. De vondst is belangrijk omdat het zegel de Bijbelse overlevering over koning Josia en het administratieve belang van de Eerste Tempel bevestigt. 

Ottomaaanse Rijk

Met dank aan collega Floris Betlem is er een PowerPoint Presentatie over de nadagen van het Ottomaaanse Rijk toegevoegd aan het bestand met PPT's op Histoforum. 

Sprong naar het duister

Nog deze maand verschijnt van John Brosens Sprong naar het duister, het waargebeurde verhaal van verzetsheld en Engelandvaarder Pieter Dourlein.
Bij terugkomst uit Nederlands-Indië wordt het marineschip van matroos Pieter Dourlein in mei 1940 door Duitse stuka’s tot zinken gebracht. Dourlein overleeft de aanval. Gezocht door de Duitsers probeert hij te ontsnappen naar Engeland, waar prins Bernhard hem rekruteert voor de opleiding tot geheim agent. In maart 1943 wordt Dourlein nabij Ermelo gedropt en direct na landing door de Duitse bezetter gevangengenomen. Hij is een van
de slachtoffers van het beruchte Englandspiel: het kat-en-muisspel van de Britse en Duitse geheime diensten. In de nacht van 29 op 30 augustus 1943 weet Dourlein te ontsnappen. Als hij begin 1944 Engeland weet te bereiken, wordt hij ervan verdacht een Duitse spion te zijn. Pas na vier maanden hechtenis wordt de verbitterde Dourlein vrijgelaten. Hij neemt meteen weer deel aan de bevrijding van Nederland, maar werkt tegelijkertijd
ook aan zijn rehabilitatie. Zijn doel: de waarheid over het Englandspiel boven water krijgen.

Sprong naar het duister is gebaseerd op niet eerder gepubliceerde dagboekfragmenten van Dourlein en de vrijgegeven verslagen van de ondervragingen door MI6. Een vlot geschreven, waargebeurd en tijdloos verhaal over moed, trouw en verraad.  

Het geheime dagboek van Arnold Douwes

Bij uitgeverij Boom verscheen onlangs Het geheime dagboek van Arnold Douwes, Jodenredder, bewerkt  door Johannes Houwink ten Cate en Bob Moore.

Terwijl er andere Jodenredders waren die documenten opstelden, bijvoorbeeld over de plaats waar zij kinderen hadden ondergebracht, en naar verhouding vele Nederlanders toen een dagboek bijhielden, is het dagboek van Douwes (medewerker en plaatsvervanger van de bekendere Johannes Post) voor zover wij weten het enige uitgebreide verslag van het werk van een Jodenredder op grote schaal in West-Europa.

Het dagboek van Arnold Douwes (1906-1999) geeft een uniek beeld van het werk dat in en rond het Drentse dorp Nieuwlande verricht werd om Joden te redden. Het unieke aan zijn werk is dat hij, tegen alle regels en illegaliteit in, precies opschreef wat hij allemaal deed. Hij schreef op losse velletjes papier, die hij vervolgens in jampotten stopte en begroef in de tuin van het huis waar hij zich op dat moment bevond. 

Tentoonstelling Topstukken in het Nationaal Archief

Sinds 22 maart 2019 is in het Nationaal Archief de tentoonstelling Topstukken in perspectief – van Plakkaat van Verlatinge tot Abdicatie te zien. Aanleiding voor deze bijzondere expositie is de verkiezing van het Plakkaat van Verlatinge tot het Pronkstuk van Nederland.

Het Nationaal Archief toont vijftien documenten uit de eigen collectie die een speciale plaats innemen binnen de geschiedenis. Van het scheidingsverdrag van België en Nederland tot de Grondwet van Thorbecke, van de onafhankelijkheidsverklaring van Suriname tot de abdicatie van koningin Beatrix.
Om de getoonde objecten meer in perspectief te plaatsen geven bekende personen uit onder meer de politiek, de media en de wetenschap er hun eigen visie op. In video-interviews vertellen zij welk specifiek archiefstuk voor hen belangrijk is en waarom het hen beroert.

Wie ben ik, wie was jij?

Vaste tentoonstelling voor het onderwijs

Vanaf 21 januari kunnen scholen rekenen op vaste programma’s voor leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs in het Nationaal Archief. In de tentoonstelling Wie ben ik, wie was jij? ervaren leerlingen hoe tijd, plaats en de omstandigheden waarin je geboren wordt invloed hebben op de mogelijkheden en keuzes die je (niet) hebt. Aan de hand van een historisch persoon ontdekken ze dat gelijke behandeling en gelijke rechten niet vanzelfsprekend zijn. Wat doe je als je als kind wordt weggegeven en opgroeit in een ver land? Wat als je wilt studeren, maar je mag niet omdat je vrouw bent? Heb je iets te kiezen als je in slavernij wordt geboren?

De tentoonstelling Wie ben ik, wie was jij? bevat vier thema’s: Goed en fout in de Tweede Wereldoorlog, Van huis en haard, Handel en slavernij en Vecht voor je recht.

Gratis busvervoer
De lessen zijn vanaf nu te boeken op nationaalarchief.nl/onderwijs. Scholen uit Zuid-Holland bieden we gratis busvervoer t/m schooljaar 2019-2020.

Romeinse keizers

Kaartje van de geboorteplaatsen van de Romeinse keizers tusssen 27 v. Chr- 518 na Chr (voor zover bekend).

 

Laatste toevoegingen op Histoforum

De laatste toevoegingen (artikelen, boekbesprekingen enz.) vindt u altijd op deze pagina.