Overzicht (na)scholingen en conferenties

- Nascholingswebinar Steden en Burgers, Verlichting, Duitsland en China, 20 januari 2022 

- Mini-symposium over historische vaardigheden in het geschiedenisonderwijs, 15 februari 2022 in Groningen

Kwadrant ‘gevolgen van de Eerste Wereldoorlog’

In 1914 gingen vanuit heel Europa jonge mannen vol enthousiasme naar het front. Gevoed door nationalisme, een waar superioriteitsgevoel, dachten zij een korte, snelle oorlog te voeren en snel weer thuis te zijn. Door de industrialisatie waren wapens in korte tijd gemoderniseerd en veel dodelijker en verwoestender geworden dan ooit tevoren. Het gevolg: een allesvernietigende oorlog die meer dan vier jaar duurde. Deze Eerste Wereldoorlog (1914-1918) heeft grote gevolgen gehad voor veel landen in de wereld. Sommige van die gevolgen traden direct na 1918 op, andere pas veel later. En waren deze gevolgen politiek van aard, of juist sociaal-economisch?
Leerlingen plaatsen gevolgen van de Eerste Wereldoorlog in een kwadrant. Deze werkvorm leert leerlingen causaal te redeneren en argumenteren. Na het uitvoeren van de werkvorm in groepjes, beantwoorden de leerlingen enkele vragen individueel.
De werkvorm is hier te vinden.

Een portemonnee en kritisch oordelen

Bij geschiedenis als schoolvak gaat het om historisch denken en redeneren. een van de belangrijkste onderdelen daarvaan is het kritisch oordelen en beoordelen over gebeurtenissen, bronnen (viduele of geschreven), over voorwerpen of uitspraken van mensen in het verleden.
.
Kritisch betekent hier, laat dat duidelijk zijn, niet afgeven op iets of je afkeuring laten blijken. Kritisch betekent een oodeel uitspreken op basis van kennis, op basis van zoveel mogelijk ingewonnen informatie. Maar kritisch betekent ook dat je een oordeel geeft nadat je iets van verschillende kanten hebt bekeken (multiperspectiviteit).

Een persoonlijk voorbeeld.   

Website Holocausteducatie.nl is vernieuwd!

Goed onderwijs is een voorwaarde voor het in stand houden van de nagedachtenis aan de Holocaust. CIDI zet zich daarom in voor gedegen onderwijs voor de volgende generaties. Onze medewerkers hebben maandenlang hard gewerkt aan een volledig vernieuwde website, speciaal voor docenten: www.holocausteducatie.nl .

De nieuwe website geeft in één overzicht antwoord op het wat, waarom en hoe van Holocausteducatie. Er zijn talloze links te vinden naar verdiepingsmateriaal, onderzoekwebsites, musea, films en documentaires over het onderwerp. Voor docenten is er een portaal waarop zij lesmateriaal en andere informatie met elkaar kunnen uitwisselen. Docenten kunnen elkaar via dit portaal ook informeren over lokale initiatieven op het gebied van Holocaustonderwijs.  

Constantijn Huygens

Constantijn Huygens (1596-1689) werd vroeger niet op één lijn geplaatst met andere grote zeventiende-eeuwse dichters, zoals Hooft en Vondel, maar de laatste tijd is het besef ontstaan, dat Huygens misschien wel de allergrootste is. Van zijn grote veelzijdigheid getuigen de vele poëtische genres die hij beoefende: lange gedichten, liedjes, sonnetten en epigrammen, allemaal teksten die tot de canon van de Nederlandse literatuur behoren. In dit leermiddel zoeken we met behulp van activerende werkvormen naar overeenkomsten en verschillen tussen de teksten van Huygens en hedendaagse gedichten, tussen de belevingswereld van de 17de eeuw en de hedendaagse ervaringswereld van de leerlingen. Het leermiddel kan zowel gebruikt worden voor klassikaal onderwijs als voor zelfstudie en afstandsonderwijs.

- Werkbladen voor de leerlingen

- Achtergronden voor de leerkracht 

De niet zo grote volksverhuizingen

Niet voor het eerste wijst Jona Lendering er in een blog op hoezeer ons beeld van het verleden negatief wordt beïnvloed door onze negentiende eeuwse voorgangers. Zo'ok deze keer in zijn blog over de Volksverhuizingen: 'Het landkaartje hierboven circuleert in allerlei varianten op het internet. Het is ook te vinden in allerlei boeken. Steeds opnieuw een akelig grote hoeveelheid pijlen, die allemaal staan voor een akelig grote hoeveelheid barbarenstammen die West-Europa bedreigen. Dat beeld is de akelige erfenis van het akelige negentiende-eeuwse idee, alleen nog verdedigd door de Leidse historicus Rutte, dat het West-Romeinse Rijk ten onder zou zijn gegaan ten gevolge van de Grote Volksverhuizingen.

Beeld en geluid op school

Stel, je hebt het met je klas over De Koude oorlog en de verhoudingen tussen het Oosten en het Westen. Je komt te spreken over de beroemde toespraak van J.F. Kennedy op het Rudolph-Wilde-Platz met zijn iconische uitspraak: Ich bin ein Berliner. Hoe fijn is het dan wanneer je dit met een klik met de muis kunt laten zien.

Beeld en Geluid op school is een online platform waar meer dan 145.000 interessante titels (audio en video) uit de collectie van Beeld en Geluid te vinden zijn. Dit is relevant, actueel en historisch video- en audiomateriaal, speciaal geselecteerd voor het onderwijs én gratis te gebruiken. Hoe fijn is dat?! Voor iedereen in het onderwijs van po, vo, mbo, hbo tot wo.

We geven wekelijks tips & tricks op onze Facebookpagina en we hebben een eigen kanaal op LessonUp. Daar maken we lesstarters. Kijk bijvoorbeeld eens naar de volgende onderwerpen die we daar behandelen:
● Het examenonderdeel Jeugdculturen
● Het fascisme in Nederland
● De interpretatie van oude oorlogsbeelden en Nieuwe Technieken

Workshops
Heb je een vraag, wil je een workshop over het gebruik van de collectie regelen voor je vakgroep of zoek je een specifiek fragment: mail naar opschool@beeldengeluid.nl.

Eens een andere les

Op deze pagina van collega Danielle Eveleens zijn verschillende activerende werkvormen te vinden. Iedere week wordt er een nieuwe werkvorm bij geplaatst. De opdrachten zijn op dit moment alleen toepasbaar voor het vak geschiedenis. Maar ze kunnen uiteraard wel als inspiratie dienen voor andere vakken. 

Een goede inspiratiebron voor mij zijn de boeken van Actief Historisch Denken. De werkvormen hieronder zijn grotendeels geïnspireerd op deze werkwijze.  

Excuses voor de eventuele spel-en grammaticale foutjes. Ik ben zwaar dyslectisch en niet alles is op Nederlands gecontroleerd. Verbeter uiteraard waar je dat nodig acht.     

De Eerste Wereldoorlog

Op zijn website heeft collega Nierls Lubberman een activerende opdracht geplaatst over keerpunten in de Eerste Wereldoorlog.

Middeleeuwers en hun geloof in Noord-Nederland

In de twaalfde en dertiende eeuw verrezen in het rijke Friese Noorden (Friesland en de Groningse Ommelanden) in korte tijd talloze stenen kerkjes. Ze vormen tegenwoordig een monumentale romanogotische erfenis uit de Middeleeuwen en staan er nog steeds patent bij. Nu is het één ding om die tuf- en bakstenen nalatenschap van ruim zevenhonderd jaar geleden te bewonderen en – ondanks aardbevingen – in stand te houden, iets anders is het om te begrijpen in welke sfeer, in welke geloofsbeleving, deze kerken konden functioneren en floreren.
Lees de recensie op Historiek van het boek Geleefd geloof: Het geloofsleven van boeren en burgers in Friesland en de Ommelanden van Groningen, 1200-1580 van Anneke Mulder en Rolf Bremmer jr.

Sporen van enorm Romeins fort ontdekt in Velsen

Historici zijn opgetogen over de vondst van sporen van een groot Romeins legerkamp bij Velsen. Het bewijst dat het gebied van groot belang was voor de Romeinen, die zich niet vaak ten noorden van de Rijn waagden.
Lees verder en lees ook de blog van Jona Lendering over dit onderwerp.

Mini-symposium “Werken met historische vaardigheden”

Steeds meer wordt er bij het vak geschiedenis de nadruk gelegd op vaardigheden in plaats van alleen kennis. Zowel nationaal als internationaal wordt er veel geschreven over het belang van vaardigheden, maar hoe werk je aan historische vaardigheden met leerlingen? Daarom organiseert de afdeling geschiedenis van de Lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen in samenwerking met het CSG Wessel Gansfort op 15 februari 2022 van 16.30-20.00 een mini-symposium over historische vaardigheden in het geschiedenisonderwijs.  

Nieuw onderzoek zet alles wat we dachten te weten over babysterfte in de (per)historie op zijn kop.

Op oude begraafplaatsen worden vaak ook opvallend vaak resten van zuigelingen teruggevonden. En veelal wordt dan ook geconcludeerd dat de babysterfte vroeger heel hoog lag. Maar dat is waarschijnlijk onterecht.
Lees verder

Regenten in de rats

De voldane kalmte op de zeventiende-eeuwse regentenportretten was eerder een wens dan realiteit. De politieke cultuur van de Gouden Eeuw was hardhandiger dan we denken. Onvrede van de lagere standen kon af en toe explosief de kop opsteken.

Lees het al wat oudere,fraai geschreven, artikel van Luc Panhuysen op de website van het Historisch Nieuwsblad.

Waren de middeleeuwen echt zo ruk?

Podcast zijn hot. Elke zichzelfrespecterende BNér lijkt er tegenwoordig wel te moeten maken. Zo ook de Universiteit van Nederland. Waren de Middeleeuwen echt zo ruk? is hier een voorbeeld van. Let ook op het popi taalgebruik. 

Effectief lesgeven met YouTube

Collega Mark Hagenaars, van wie veel instructiefilmpjes te vinden zijn via Histoforum, schreef voor Kleio een artikel over het gebruik van YouTube in de les (en als huiswerk). U kunt dit artikel hier downloaden. 

Gifmengsters, gladiatoren en geleerden | Mannen en vrouwen in het Romeinse Rijk

In Gifmengsters, gladiatoren en geleerden schetsen Philip Matyszak en Joanne Berry een beeld van een verdwenen staat via de levens van zijn bekende en onbekende burgers. Ze maken gebruiken van inscripties, weggegooide brieven, biografieën en mythen. Niet alleen mannen komen aan bod, ook Romeinse vrouwen hebben macht en invloed uitgeoefend. In dit boek maken we onder meer kennis met dichteres Sulpicia en de succesvolle gladiator Amazonia. Zo passeren mensen van elke leeftijd en uit iedere sociale klasse de revue, van dichters tot slaven, van minnaressen tot moeders. Dit rijk geïllustreerde boek geeft daarmee een kleurrijk overzicht van Romeinen, van de opkomst tot de val van het Rijk.
Gifmengsters, gladiatoren en geleerden | Mannen en vrouwen in het Romeinse Rijk | Philip Matyszak | 9789401918268 | € 29,99 | 14-12-2021

Laatste toevoegingen op Histoforum

De laatste toevoegingen (artikelen, boekbesprekingen enz.) vindt u altijd op deze pagina.